از مباحثی که لازم است ارتباط آن با وحی مورد بررسی قرار گیرد، بحث مکاشفة عرفانی است .در این نوشتار سعی شده با استفاده از کُتُب لغت و آیات قرآن و کلمات عرفا به سنجش این ارتباط توجّه شود و از آنجا که شناخت چیزی با تفکّر در آثار آن است، کشف عرفانی در مرتبة وحی نمی‌ایستد که شناختی عمیق‌تر و همه‌جانبه است و از این جهت هیچ عارف راستینی ادّعای وحی و نبوّت نداشته است و ابن‌عربی نبوّت تشریعی را متاعی ویژه می‌دا...

نظریه‌های الهام(یا بنابر آنچه در سنت اسلامی« وحی»  شناخته شده است) به تبیین ارتباطِ میان خدا و واسطة انسانی در انتقال وحی می‌پردازند. زمانی که نظریه‌ای به مسئلة الهامی‌بودن یک متن مقدس (مثل قرآن یا کتاب مقدس) می‌پردازد، دو مسئلة عمده را کانون توجه خود قرار می‌دهد: الف) سازوکار الهام (چگونگی انتقال مطالب خداوند به واسطة انسانی) وب) محدودة الهام( این که چه میزان از مطالب موجود در یک متن مقدس، الها...

در ادیان ابراهیمی، وحی مبنای همة اعتقادات و اعمال دینی است. از این رو قرآن و عهدین، به عنوان عالی‌ترین تجلّی این وحی، در میان پیروانشان از تقدس خاصی برخوردارند. الهی دانان مسلمان و مسیحی در این که پیامبران دارای مواجهه‌ای ویژه با خدا بوده به حقایقی فراتر از حس و تجربه دست یافته‌اند، متفقند با این حال، همیشه این موضوع مطرح بوده که ذهن و زبان و فرهنگ بشریِ پیامبران تا چه اندازه بر قالب و محتوای پیا...

برخی از فیلسوفان اگزیستانس به تحلیل پدیدۀ وحی[i] پرداخته اند. برخی از آن ها همان تفسیر کلام سنتی را از وحی پذیرفته اند و برخی دیگر آن را به تجربه وجودی فروکاسته اند. یاسپرس از گروه دوم است. وی با توجه به تفسیری که از انسان و مراتب وجودی او ارائه می دهد، وحی را به عنوان یک نوع آگاهی درونی می پذیرد. به زعم وی، اگر انسان در مرتبۀ هستی داری قرار گیرد، در مواجهه با متعالی به یک روشن گری وجودی خاص دس...

پدیده¬ی وحی که یکی از پایه¬های اساسی ادیان توحیدی است به سبب نقشی که در عرصه¬های گوناگون زندگی بشر دارد، همواره مورد توجه اندیشمندان بوده و از جهات متفاوت مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. در این میان تبیین منشأ لفظ و معنای وحی به سبب برخی از مسائل مطرح شده در عصر جدید، از جایگاه ویژه¬ای برخوردار است. می¬توان یکی از مهم¬ترین این¬ مسائل را غیر وحیانی دانستن الفاظ وحی دانست که به واقع تکرار دعوی...

بحث از ماهیت عقل، و نقش و جایگاه آن در فهم و تنسیق عقاید و نیز نسبت عقل با وحی و سنت نبوی از مهم ترین مسائل کلامی است، از دیرباز تا کنون، که دو دیدگاه عقل گرایی و نص گرایی را در بین عالمان دینی به وجود آورده است. در این میان، اندیشة فیض کاشانی همواره با ابهام همراه بوده است. عده ای با تکیه بر برخی کتاب های او، همچون عین الیقین، انوار الحکمه و اصول المعارف، که همسو با عقل گرایی به نگارش درآمده ا...

ظهور واژه «تجربه دینی» در ادبیات برخی روشنفکران مسلمان با همان بار معنائی غربی برای توجیه منشاء گزاره های وحیانی باعث نگرانی دانشمندان اسلامی شد؛ زیرا عوامل و دلائلی که در غرب نظیر وجود تحریف، تعارض با علم، خرافه در کتب مقدس که باعث شد فیلسوفان غربی برای دفاع از آن متون، منشاء گزاره های دینی را از حوزه تفکر و عقلانیت خارج و در ساحت تجربه و قلوب مومنان توجیه کنند؛ ابداً در اسلام وجود نداشته، به ع...

این مقاله در صدد پاسخ به این پرسش است که منشأ وحی از منظر مولوی چیست؟ آیا وحی نازل بر پیامبران از جانب خداست یا نفس پیامبر؟ با توجه به آموزة وحدت وجود در مثنوی آیا می‌توان ادعا کرد که منشأ وحی نفس کامل پیامبر است؟ برای پاسخ به این پرسش ابتدا دیدگاه مولوی در باب جهان هستی است و رابطه آن با خدا و انسان‌شناسی وی مورد پژوهش قرار گرفته است. با توجه به ابیات گوناگون مثنوی انسان استعدادهای درونی بسیار...

مردم سالاری دینی مفهومی است که از سطح هستی شناختی تا سطح عینی با هم مرتبط می باشند و دین و مردم سالاری در هم تنیده شده اند و در سطح عینی به این معنی می باشد که حکومت مردم دیندار اصل و اساس می باشد و تنها مدل حکومتی است که در آن مشروعیت الهی و مقبولیت مردمی به هم جمع شده اند.دوگانگی سرشت نظام سیاسی در نظریه مردم سالاری دینی مبتنی بر دو رکن حقانیت الهی و مشارکت مردمی است.بنابراین ماهیت الهی بشری ...