یکی از پرسشهایی که بخصوص معمولاً افراد مختلف جامعه در برخورد با اهل علم و اهل دین مطرح می‌کنند دربارة این است که چرا در جامعة فعلی گرایش به سمت و سوی مذهب و آموزه‌های دینی در نسلهای جوان ضعیف شده است و چه می‌توان کرد تا این ضعف اقبال به قوت تبدیل شود. در این مقاله ما ضمن تحلیل یکی از علتهای این امر که عبارت است: قلب ماهیت واقعی دین و تبدیل آرام آرام آن به یک مقولة مجعول توسط بشر غیرمعصوم، (ک...

مهم‌ترین مستند مدعیان تحریف قرآن، مجموعه‌ای از روایات پراکنده است که از مدارک مختلف گردآوری شده‌است. در ردّ این گونه روایات، دانشمندان اسلامی روش‌های مختلفی را به‌کار برده‌اند، ولی بیشتر این روش‌ها جامعیت لازم را ندارند و یا حتی برخی از روش‌هایی که از سوی اهل تسنن به‌کار گرفته شده، خود منجر به شبهة تحریف قرآن شده‌است. از این رو، به‌کارگیری روشی صحیح و جامع در این امر از سوی علم...

یکی از فرقه های مهم کلامی در عصر امام رضا(ع) «اهل حدیث» بود. آنان بر ظاهر آیات و روایات جمود داشتند و بر این اساس در مسئله صفات خبریه خداوند یا تصویری جسمانی از خداوند ارائه می‌کردند یا با اثبات این صفات و بدون تبیین آن ها، سکوت اختیار می کردند. امام رضا(ع) در مواجهه با چنین رویکردی به تبیین عقیده صواب در صفات خبریه پرداختند و آیات و روایات نبوی(ص) را در این باب به شکلی صحیح تفسیر کردند، بنابرا...

روایات صحیح نقش مهمی در شناخت مفاهیم قرآنی و تفسیر آیات ایفا می نمایند. چه بسا آیاتی که در مفهوم یابی آن جز مراجعه به روایات چاره ای نبوده است؛ حتی مفسران بزرگواری که تفسیر قرآن به قرآن را برگزیده اند و آیات را برای تفسیر یکدیگر کافی پنداشته اند، در وادی عمل به ناکار آمدی این روش پی برده و در تفسیر و تبیین آیات زیادی، ناگزیر از اقتباس از روایات گردیده اند. اما گاه در تاریخ تفسیر قرآن، مشی اخبار...

در برخی متن‌های ادبی فارسی تعبیری مَثَل‌گونه به کار رفته است که تاکنون در هیچ‌یک از فرهنگ‌های فارسی، ‌از قبیل لغت‌نامه‌ و منابع امثال و حکم مدخل نشده و مغفول مانده است. بر همین اساس، به نظر می‌رسد به توضیحی نیاز دارد. این تعبیر در دیوان ادیب‌الممالک فراهانی، قاآنی شیرازی و تقی دانش، به صورت‌های «برّۀ ابن‌حاجب»، «میشِ ابن‌حاجب» و «گوسفندِ ابن‌حاجب» آمده است. مقالۀ حاضر ریشۀ داستانی‌ـ‌تاریخی این تعبیر...

در این نوشتار، مبانی و راه‌حل‌های ملاصدرا در مسئلة شر بررسی شده است. وی از جمله فیلسوفانی است که با تلاش وافر، ضمن طرح انواع شبهاتی که صفات کلیدی علم، قدرت و خیرخواهی خداوند را نشانه رفته‌اند و به تبع آن احسن‌بودن نظام عالم را نیز زیر سؤال برده‌اند، با مددگرفتن از اصول و مبانی حکمت متعالیة خود، راه‌حل‌های منطقی برای آن‌ها ارائه می‌کند و همچنان بر اعتقاد خود به خیر محض‌بودن خدا، قدرت مطلقه، حکمت...

دیدگاه میرداماد دربارة مجعول بالذّات، نظریة جعل بسیط ماهیت است. مطابق با توصیف وی، چون شیء ممکن (ماهیت) در حدّ ذات خود محتاج به علّت است، پس آنچه در فرآیند جعل، حقیقی و بالفعل می شود همانا خود و ذات ممکن الوجود است؛ نه اموری بیرون از ذات چون وجود یا اتّصاف. فهم منسجم و دقیق این دیدگاه، در گرو التفات به اصطلاح «وجود» و «ماهیت» و نیز دو ویژگی تقدیر و حقیقت ماهیت در اندیشة میرداماد است. به باور میردام...

فراخوان پیروان ادیان دیگر به قبول اسلام که اصطلاحاً «دعوت» خوانده می­ شود، در بیشتر موارد با سه پیشنهاد: قبول اسلام، پرداخت جزیه یا جنگ همراه بوده است. پیشنهاد قبول اسلام به ایرانیان نیز به ­تفصیل در گزارش ­های متعدد آمده است. محتوای این گزارش­ ها دارای دو وجه متمایزند: وجه صوری و عینی رویداد­ها و دیگر، وجه دینی، معنوی و گرایش ­ها و بینش ­های راویان آن ها. گزارش ­های مختلف و وجود دیدگا­ه های متض...

چکیده در منابع روایی اهل تسنن و شیعه روایات فراوانی در باب فضائل و یا احیاناً ذم برخی شهرها و سرزمین ها وارد شده است چنان که در برخی جوامع حدیثی، باب یا ابوابی به ذکر این روایات اختصاص داده شده و یا دربارۀ این احادیث تألیف مستقل صورت گرفته است. در این میان، این نکته قابل توجه است که به تصریح حدیث شناسان فریقین، شمار زیادی از این روایات مجعول است. گذشته از انگیزه های مذهبی، یکی از مهم ترین علل جع...

بررسی تطبیقی آفرینش زن در قرآن، تورات و انجیل است. قرآن و تورات و انجیل با تفاوتهایی روایت داستان آفرینش آدم )ع( و حوا را نقل می کنند امّا، نکات منفی کتاب مقدّس در قرآن دیده نمی شود ولی روایات موجود در تفاسیر قرآن، رنگ توراتی دارد. نویسنده، پس از توضیح مفهوم واژه »اسرائیلیات« و زمینه های نفوذ داستانهای اسرائیلی به حوزه روایی و تفسیری؛ به تفاوت دیدگاه قرآن، تورات و انجیل در آفرینش آدم )ع( و حوا به...