قرن 10 میلادی در جزیرۀ آغتامار در ترکیۀ امروزی کلیسایی توسط شاه گاگیک به نام صلیب مقدس بنا شد که نمونه ای منحصر به فرد در هنر مسیحی این دوره و یکی از شاهکارهای بی نظیر کلیسا سازی به سبک ارمنی است. بسیاری از موضوعات و سبک حجاری های این کلیسا به شیوۀ ساسانی است، از جمله نقوش گیاهی، جانوری، اساطیری، ماسک های انسانی و نقوش پادشاهی. این پژوهش به روش توصیفی و تطبیقی به بررسی نقوش حجاری شده در کلیسای ...

با ورود اعراب مسلمان به ایران و انقراضِ اشرافِ درجه اوّلِ ساسانی، دهقانان به عنوان حکّامِ محلی و کدخدایانِ روستاها ادارۀ بخش مهمی از جامعۀ ایران را به دست گرفتند. و از آنجا که آنان امیدی به بازگشتِ نظامِ قدیمیِ ساسانی نداشتند، تصمیم به برقراریِ ارتباط با نیروهای اسلامی گرفتند. اعراب مسلمان نیز که در ابتدا از دهقانان برای نظارت بر کشور یاری طلبیده بودند، با حکّامِ محلی صلح کردند و به آنان مسئولیتی را که در د...

در راستای انتخاب مسیری فاقد آثار باستانی، به منظور احداث راه دسترسی مناسب به قلعه کنگلوی سوادکوه مازندران، فعالیتی در قالب عملیات گمانه‌زنی با هدف آزمایشی(تست) انجام پذیرفت که منجر به کشف گوری نادر با تدفینی به شیوه جنینی همراه با اشیاء مربوط به اواخر دوره ساسانی و دو گور از دوره اسلامی گردید. گور ساسانی مغایر با انواع معمول تدفین‌ها در این دوره است و به نظر نویسنده، ضمن دلالت بر تداوم سنتی بسی...

چکیده از دوران ساسانی، به عنوان آخرین دوره شکوفایی فرهنگ و تمدن ایران قبل از اسلام، بخش قابل توجهی آثار زرین و سیمین به یادگار مانده است که می­توان آنها را یکی از پر مایه­ترین هنرهای فرهنگ و تمدن ایران زمین به حساب آورد. از آنجایی که هنر ساسانی عمدتاً درباری و نمایانگر فرّ و شکوه ایزدیِ پادشاهان ساسانی است، بنابراین اغلب آثار زرین و سیمین بجای مانده از این دوران، دربردارندة موضوعات و مضامینی مرتبط...

شناخت از توس دوران اسلامی به ویژه از قرن چهارم تا هشتم ه.ق مطلوب است اما این اطلاعات در مورد توس دوره ساسانی و اوایل اسلام بخصوص در مورد تاثیرات ساختار سیاسی– اجتماعی بر مکانیت و مکان گزینی شهر بسیار مبهم و تاریک است دراین پژوهش به منظور بررسی روندعوامل موثر در سکونت این شهر مهم دوران ساسانی و اوایل اسلام سعی شده است متون تاریخی معتبر ، بررسهای محوطه های ساسانی دشت توس و همچنین بررسی نظریات محق...

بازمانده‌های باستان‌شناختی فرهنگ شکار و یا منسوب به دستگرد در ایران باستان که تاکنون کاوش و معرفی شده‌اند را می‌توان به دو گروه اشکانی و ساسانی طبقه‌بندی کرد؛ و در این نوشتار، ایدة اصلی نویسنده این است که معماری شکارگاه‌ها و ساخت دستگرد در ایران باستان، اصالتاً ساسانی است؛ و از دوران اشکانیان و هخامنشیان، هنوز شواهد روشن و تردیدناپذیری ندارد. هرچند شواهد باستان‌شناختی از رواج سنت شکار در میان طب...

کرانه‌های خلیج فارس از آغازین سال‌های دورۀ ساسانی شاهد حضور فرمانروایان مقتدر آن سلسله و اقدامات عمرانی ایشان بوده است. پادشاهان ساسانی، با پی ریختن شهرها و توسعه بخشیدن مراکز جمعیتی در کرانه‌های خلیج فارس، از یک سو حاکمیت خویش را بر آن مناطق تثبیت کردند و از سوی دیگر سنگری دفاعی در برابر دست­اندازی مهاجمان فراهم ‌آوردند. علاوه بر گزارش‌هایی که در متون تاریخی قبل از اسلام و قرون اولیۀ اسلامی من...

شهرنشینی در ایران دورۀ ساسانیان تحول و تکامل شگرفی یافت. اگرچه شهر و شهرنشینی در این دوره ریشه در دوره های گذشته داشت، اما شهر ساسانی هم از نظر کالبد شهری و هم از نظر کارکرد دوره ای از تحول و توسعه و تکامل را تجربه کرد و بخش هایی به آن افزوده شد. تحول شهر ساسانی معلول عواملی چند بود که در مقالۀ حاضر از چهار منظر عوامل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مؤثر در این تحول مورد بررسی قرار گرفته اند؛ ...

تنوع و پیچیدگی ساختار خانواده و ازدواج در ایران عهد ساسانی از موضوعات درخور توجه است. تأکید بر تداوم نسل، نام و تبار خانوادگی و کارکردهای این جهانی و آن جهانی ازدواج که سبب ایجاد این تنوع و پیچیدگی شده، از مهم ترین ویژگی های جایگاه زنان در جامعة ساسانی است. قوانین کهن زرتشتی خواهان ایجاد محدودیت هایی برای جامعة زنان بود؛ درحالی که قوانین جدید- که حاصل بازنگری دستوران عهد ساسانی بود- رشد و پیشرف...

مستند نگاری دقیق و بررسی علمی بر روی این دسته از آثار تزئینی در شرایط اقلیمی و محیط خاص شهری. تعیین دوره تاریخچه ساخت نوع کاشی و ویژگی های خاص اجتماعی - اقتصادی آسیب شناسی شامل بررسی علایم و دلایل احتمالی فرآیندهای تخریب و فرسودگی. عوامل درونی : موقعیت جغرافیایی اثر - نوع مواد و مصالح (ساختار کاشی و ملات) عوامل بیرونی : آلاینده های جوی و شهری - رطوبت جهت تابش و بارش صدا و عوامل انسانی استفا...