دو اثر «جای خالی سلوچ» محمود دولت آبادی و «بدایة ونهایة» نجیب محفوظ از جمله رمان‌هایی هستند که شخصیت و شخصیت‌پردازی زن را به شکل برجسته‌تری در خود نشان می‌دهند لذا نویسندگان در این جستار نحوه شخصیت‌پردازی زن در این دو رمان را مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهند. این بررسی نشان‌ می‌دهد؛‌ شخصیت‌های فرعی زن در دو داستان بیش‌تر با شرح و توصیف مستقیم خود نویسنده و یا از زبان و...

داستان لیلی و مجنون از داستان های عاشقانۀ پرآوازه در ادب پارسی و عربی است. نخستین بار در ادب فارسی، حکیم نظامی گنجوی این داستان را به نظم درآورد. در مقام جواب گویی و تقلید از او، شاعران بسیاری این داستان را منظوم ساخته اند. در میان این روایات، منظومۀ نوفل نامه یا نوفل و مجنون سرودۀ میرزاشفیع کُلیایی، شاعر کُردزبانِ سدۀ دوازدهم و اوایل سدۀ سیزدهم هجری، روایتی تازه است که ناشناخته مانده است. اهمیت ا...

یکی از مشکلاتی که هر مترجم در برگردان از یک زبان به زبان دیگر با آن روبه‌رو است، اصطلاحات و عبارات ثابت یک زبان است؛ چراکه بخشی از فرهنگ یک زبان را تشکیل می­دهند. داستان «نون و القلم» جلال آل‌احمد از معدود داستان­هایی است که سرشار از اصطلاحات و ضرب‌المثل است. این داستان از سوی ماجده محمدعلی عنانی، مدرس دانشکده ادبیات، دانشگاه حلوان به عربی برگردان شده است. در این میان، راهکارهای متعددی در ترجمه...

منتقدان و پژوهشگران ادبی در تحلیل عرفانی آثار ادبی معاصر بیشتر به بررسی اشعار فارسی پرداخته‌اند؛ در حالی‏که نثر داستانی به‌ویژه داستان کوتاه، در دهه‌های اخیر در بازتاب دادن باورها، رفتارها، و آموزه‌های عرفانی نقش بسزایی داشته است؛ داستان کوتاه دلاویزتر از سبز نوشته علی مؤذنی ازجمله این داستان‌ها است. هدف ما در این مقاله این است که این داستان را با روش توصیفی تحلیل کنیم و با بررسی آن در سه سطح د...

حاتم بن عبدالله طایی از شخصیتهای مطرح در ادبیات مشرق زمین و بویژه ادبیات فارسی و عربی است . نامحاتم صدها بار در متون کهن فارسی اعم از نظم و نثر آمده و حکایت های فراوانی از بخشش های وی موجوداست . داستان هایی چند نیز از حاتم طایی در ادبیات عامیانه برجای مانده که در مطالعات فولکلوریک بسارزشمند است . آنچه در این نوشتار آمده اطلاعاتی از زندگانی حاتم طایی، جایگاه وی در ادبیات منظوم ومنثورفارسی، ضرب ا...

داستان کوتاه «به دزدی رفته‎ها» از ابراهیم گلستان نخستین نمونۀ داستان فارسی است که به شیوۀ روایتگری «سوم شخص محدود» نوشته شده است. گلستان، برای نخستین بار در ایران، کوشیده است امکانات زبان فارسی را در این شیوه بالفعل کند و جنبه های زیبایی‎شناختی و معرفت‎شناختی آن را نیز لحاظ نماید. نقد این تجربۀ گلستان، در واقع، تحلیل نقطۀ آغاز این شیوۀ روایتگری در داستان فارسی است و ضرورت پژوهش دربارۀ آن را نشا...

ابوالقاسم پاینده یکی از نویسندگان معاصر است که در زمینه ی داستان کوتاه نیز، فعالیت داشته است. یکی از ویژگی های آثار داستانی پاینده این است که، او بیشتر به محتوای نوشته و هدف اصلی که رساندن پیام یا انتقاد از وضع اجتماعی ، سیاسی و فکری موجود زمان خود بوده است ، اهمیت می داده و رعایت اصول داستان نویسی نوین را در درجه ی بعدی اهمیت قرار داده است .پاینده ، که بیشترین آثار او خارج از حیطه ی داستان به ...

چکیده: زبان و ادبیات فارسی و عربی از دیرباز ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر داشته و تأثیر و تأثّر در حوزه های مختلف زبانی و ادبی این دو فرهنگ دیده می شود. یکی از عرصه هایی که تاکنون چندان به آن پرداخته نشده است، موضوع بازتاب عرایس شعری عرب در شعر فارسی است. به لحاظ تأثیرات مذهبی و سیاسی، انعکاس داستان های عاشقانه عربی در شعر و ادب فارسی بیش از طرح داستان های عاشقانه فارسی در ادبیات عرب است. در...