ونزبرو در کتاب بحث انگیز مطالعات قرآنی، با نامعتبر خواندن اسناد روایات در تاریخ گذاری متون کهن شیوه ادبی را به جای آن ارائه کرد. او این شیوه را برای تاریخ گذاری متون کهن تفسیری پیش از طبری از جمله تفسیر کلبی ابن عباس به کار برد. بر همین اساس وی این تفسیر را متعلق به حدود سال 200 هجری می داند. پس از او ریپین بر اساس تحلیل ادبی این تفسیر را اواخر قرن سوم تاریخ گذاری کرد. در این جستار به معرفی، بر...

دو رمان مشهور جورج الیوت ( 1819-1880) میدل مارچ و آسیاب رود فلاس از زمان انتشار خود موضوع مطالعه ها و نقدهای گوناگونی بوده اند. اما آنچه بسیار حایز اهمیت است فقدان نقد این رمانها از دریچه نقد نوین تاریخی است که یک رویکرد نو و در حال شکوفایی در عرصه نقد ادبی می باشد. نظریه پردازان عمده این شیوه نقد مانند اچ آرم ویزرو استفان گرین بلت بر روی فرهنگ و بافتهای سیاسی ? اقتصادی? مذهبی و اجتماعی تمرکز م...

تصحیح متون کهن همواره مورد توجّه ادب دوستانی بوده که دغدغه شان فراهم کردن ِمتنی منقّح و نزدیک به گفتارِ مؤلف است. یکی از متونِ بحث برانگیز از لحاظ تصحیح، کلیّاتِ شمس تبریزی از جلال الدّین محمّد مولوی است. این اثر سترگ به دلیل حجمِ گسترده ی آن و مشوّش بودنِ نسخِ موجود از آن، هنوز متنِ کاملاً قابلِ اعتمادی از جهتِ تصحیح ندارد، در سال 1344ـ1336 توسط مولوی شناس گرانقدر استاد بدیع الزمانِ فروزانفر به شکلِ انتقادی تصحی...

مسیحیت به عنوان دینی بزرگ همواره موضوع توجه متکلمان مسلمان بوده است . در ایننوشتار ضمن بررسی مباحث عمدۀ مسیحی در متون کلامی اسلامی تا قرن ششم هجری، بهنوع نگاه و موضع گیری های متکلمان اولیه به عنوان طلیعه داران گفتگوی ادیان اشاره خواهیمکرد. متکلمان مسلمان با تکیه بر معلومات کسب شده از قرآن کریم، با دلایل و روش هایمختلف به نقد عقاید و آموزه های مسیحی پرداختند . گروهی از متکلمان متن اناجیل رامعیار...

رجز در لغت به معنی مباهات، فخرفروشی و لاف‌زنی است. در اصطلاحِ حماسه‌ نیز به گفت‌وگوی دو پهلوان گفته می‌شود که با زبانی تهاجمی به خودستایی، بیان افتخارات خود و تحقیر دشمن می‌پردازد. مطمئناً دست‌یابی به تمامی فضاهای روانی حاکم در رجزها ، فقط با تکیه بر معنای ظاهری واژگان آن بدون دخالت دیگر علوم امکان پذیر نیست. امروزه رویکردهای بینا‌رشته‌ای در سیاست‌گذاری‌های علمی، آموزشی و پژوهشی مورد توجه و اشتیا...

نصر حامد ابوزید، متفکر جنجالی مصری، در رابطه با وحی و قرآن دیدگاه‌هایی متفاوت ابراز کرد که با واکنش‌های مختلفی روبه‌رو شد. وی می‌کوشید برای پدیده‌های دین اسلام تبیینی طبیعی و غیر متافیزیکی ارائه کند. در این راستا به بحث اعجاز قرآن نیز به صورتی متفاوت پرداخت تا آن را به اعتبار فرهنگی‌ -‌ ادبی‌ای مبدل کند که هر عرب‌زبانی آن را به عنوان متن محوریِ فرهنگی می‌پذیرد. در این صورت ادبیات قرآن و تحلیل سا...

از مهمترین مشکلاتی که امروزه، پژوهشگران، مترجمان و دانشجویان ادبیات فارسی و عربی و علاقه مندان به مطالعات ادبی در زمینه ادبیات داستانی، با آن مواجهند، عدم دسترسی به معادلهای دقیق و مناسب برای اصطلاحات این شاخه از ادب می باشد. عواملی چون وارداتی بودن ادبیات نوین داستانی، ترجمه سلیقه ای و غیر تخصصی برخی واژگان و اصطلاحات، وفاداری به معادل های لاتین ، تأثیر تحولات داستان نویسی نوین، ظهور مکاتب مخ...

این نوشتار در حوزه ادبیات تطبیقی به بررسی تطبیقی مجموعه داستان کوتاه وانهاده اثر سیمون دوبوار و رمان سووشون اثر سیمین دانشور می پردازد. بازنمود جایگاه زنان در ادبیات و هویّت زنانه از دغدغه های عمده این دو نویسنده و مضمون های پربسامد در آثار ایشان است. نوشتار حاضر با تکیه بر بایسته های نقد ترامتنیتیِ ژرار ژنت در حوزه مطالعات تطبیقی به تحلیل و بررسی بینامتنیت و بیش متنیت در دو متن وانهاده و سووشون...

کتاب ارشاد عبداللّه قلانسی از متون تعلیمی قرون پنجم و ششم هجری است که با تصحیح عارف نوشاهی در سال 1385 از سوی مرکز پژوهشی میراث مکتوب به طبع رسیده است. نگارندۀ مقالۀ حاضر کوشیده است با نقد و بررسی تصحیح این اثر بخشی از ملاحظات خود را برای پیراستن سهوهای چاپی و غیرچاپی آن بیان کند.

در این مقاله دو نوع رویکرد نقدی معرفی و سپس نمونه‌هایی از این دو در ادبیات زمان مشروطه انتخاب و بررسی شده است. هدف این مقاله بررسی زمینه‌های نقدی در دوران مشروطه بود که در تاریخ ایران نقطه عطفی در گذار از سنت به مدرنیته محسوب می‌شود. رویکرد نخست، نقد درون‌گروهی، نوعی نقد است که در میان اعضای یک تشکل اتفاق می‌افتد؛ رویکرد دوم، نقد برون‌گروهی، نیز نوعی نقد است که در میان اعضای دو گروه متفاوت انجا...