هنگامی که محور سخن شاعران موسیقیدان باشد،اگرچه می توان نام بسیاری را آورد ؛ اما پیرامون رودکی ، نظامی ، مولوی و حافظ، با قطعیت بیشتری می توان گفتگو کرد، اولین دلیل را خود شاعران در اشعارشان فریاد می زنند و علت دوم کارهای پژوهشی است که درباره ی موضوع موسیقی در آثار ایشان انجام شده است. نظامی با وجـــود سرودن بیش از هزار بیت دارای اصطلاحات موسیقی، ذکر انواع موسیقی بزمی ، رزمی ، درباری و مجلسـی ،...

نظامی گنجوی، مثنوی­سرای بزرگ قرن ششم هجری قمری و یکی از بنیان گذاران ادبیات داستانی منظوم فارسی است. یکی از جذابیت­های مثنوی­های نظامی وجود تحمیدیه­ها، مناجات و معراجیه­هایی است که در آغاز هر یک از منظومه­هایش دیده می شود که به دلیل زیبایی و تخیل زائدالوصف آن ها بسیار مورد توجه پیروان او بوده است. مقالة حاضر در پی بررسی تطبیقی معراجیه­های خمسة نظامی و سه معراج­نامة عربی پیش از او یعنی المعراج ق...

در بخش نخست ، تحت عنوان(داستان سلیمان)سعی شده است که داستان های معروف سلیمان، با استفاده از کتاب مقدس و قرآن و تفاسیر و کتب قصص نقل و بررسی شود به عنوان مثال، بلقیس را بعد از واژه شناسی، ابتدا در کتاب مقدس و سپس در قرآن مورد بررسی قرار گرفته است و بعد از اشارات قرآنی داستان، تاویلات عرفا را که در مورد این داستان آمده بیان نموده و سپس قصص مربوط به بلقیس ذکر شده است . در بخش دوم، تحت عنوان(تفسیر ...

نظامی گنجوی از شاعران مشهور ادبیات فارسی است که از دیرزمان. شعر او را محتاج شرح و تفسیر دانسته اند. یکی از دلایل پیچیدگی شعر نظامی، به کارگیری دقیق اصطلاحات نجومی و استفاده از ظرفیت های فراوان تصویرآفرینی بروج و اجرام آسمانی است. در این نوشتار، بیت: خوشه کزو سنبل تر ساخته سنبله را بر اسد انداخته که در مقدمه مخرن الاسرار و در باب معراج پیامبر (ص) آمده، تشریح شده است. شارحان مخزن الاسرار، به دل...

چکیده : تصحیح انتقادی خسرو و شیرین محمد صادق نامی و مقایسه با خسرو و شیرین نظامی مریم بخشی پور یکی از راههای تقویت بنیه ی علمی محققان ادبی ، توغل در متون گذشتگان است ، و تصحیح یک اثر قدیمی علاوه بر احیای یک متن و معرفی آن به جامعه ، خدمت به محققان و دانش پژوهان می باشد و برای مصحح نیز واجد منافع کثیر علمی است . یکی از این آثار ادبی که تا کنون به حلیه ی طبع آراسته نشده است، منظومه ی « خ...

مخزن­الاسرار، نخستین اثر از پنج گنج نظامی گنجوی است که بسیاری از محققان به سبب ابهام و پیچیدگی­های فراوان معنایی، به شرح و توضیح ابیات آن همّت گمارده­اند. در این مقاله به نقد و تحلیل محتوای شروح مخزن­الاسرار پرداخته شده است. آشنایی با ابیات مشکل و پیچیده این مثنوی و گردآوری و ارزیابی معانی مختلف شارحان، یادآوری و اصلاح اشتباهات در توضیح برخی ابیات، برگزیدن معنی صحیح­تر ابیات و هم­چنین شناخت منشأ...

ملّی‌گرایی عقیده‌ای است که اغلب حسّ وفاداری و دلبستگی نسبت به شاکله‌های یک ملّت نظیر زبان، اساطیر، عادات و سنّت‌ها، فرهنگ و ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی، اعتقادات دینی و نظایر آن را پدید می‌آورد. نظامی گنجوی شاعر پرآوازۀ ایران، در خمسۀ خود نسبت به هویّت ایرانی و وطن‌پرستی، کمی از فردوسی و شاهنامه ندارد. نگارنده در مقالۀ حاضر بر آن است تا نگرشی به برخی از مؤلّفه‌های ملّی‌گرایی نظامی در مثنوی خسرو و شیرین ...

چکیده ندارد.

این پژوهش از نوع تحلیل محتواست که به تحلیل دیدگاه نظامی درباره هویت فردی، اجتماعی و آرمانی انسان در پنج گنج می پردازد. نظامی متفکّری آرمان گراست که شعر را در خدمت رهایی انسان از مدینه جاهله و دست یافتن به مدینه فاضله قرار داده است. پنج گنج، آیینه تمام نمای شخصیّت نظامی است که شاعر در آن غیر از جذبه عشق و زهد، متوجّه جلوه های گوناگون حیثیت و عظمت گوهر انسانی بوده است. او در سیمای قهرمانان قصّه هایش ...

عشـق «قیس بن ملوح» از «بنی عامر» به «لیـلی بنت مهدی» شالوده ی داستانی غنایی است که بعدها به نام «لیلی و مجنون» شهـرت یافت. وبه سرعت در ادبیات عرب و بعد از آن در ادبیات فارسی بسیاری از شاعران و نویسندگان را وادار به سرودن شعر و نوشتن داستان کرد. «علی بن الحسین، ابوالفرج اصفهانی» (284 ه.ق- 356 ه.ق)، یکی از اولین نویسنده های عربی است که «لیلی و مجنون» را در جلد دوم کتاب مشهورش «الاغانی» به رشته ی...