تحقیقات فراگیر در حوزه ادبیات متصوفه ایران حاکی از آن است که متون نظم و نثر شاعران و نویسندگان صوفی مسلک به شدت تحت تأثیر آیات قرآن و روایات و احادیث قدسی و نبوی بوده است؛ عرفان و تصوف که مبتنی بر عشق و شور و وجد و شوق و بیان اسرار قرآن و حدیث است به خودی خود مستعد اثرپذیری از آیات قرآن بود و از این منظر تفکرات و عقاید متصوفه عامل مهم شکل گیری اشعاری شد که به وجوه مختلف دربردارنده مفاهیم و اشار...

تأثیر در لغت به معنای «باقی ماندن اثر در چیزی» است. اثرپذیری می تواند به صورت آشکار یا پنهان باشد و انواع گوناگونی دارد. «حکمت» نیز در اصطلاح بر تجربه های انسانی اطلاق می گردد که حکما و شعرا، آن را با زبانی بلاغی و در قالب نظم و یا نثر بیان می کنند. سخنان امیرالمؤمنین علی علیه السلام که دربردارنده¬ی حکمت هایی والاست، در میان عرب از جایگاهی ویژه برخوردار گشته است. با توجه به این که نهج البلاغه ا...

مقاله حاضر به بررسی و تبیین تأثیرپذیری مولوی در مثنوی، از کلام گهربار امام علی (ع) در نهج البلاغه می پردازد. ابتدا به ذکر بازتاب سخنان رسول (ص) درمورد امام علی (ع) و سیمای امیرالمؤمنین علی (ع) و تجلّی صفات آن حضرت در مثنوی پرداخته شده؛ نیز حکایاتی از آن امام همام که مولانا آنها را باز آفرینی کرده و با زبان شاعرانه خویش به رشته نظم کشیده، آورده شده است. در بررسی اثرپذیری مثنوی از نهج البلاغه، انو...

یکی از شیوه های بررسی آثار ادبی از دیدگاه سبکی‘ توجه به جنبه های درونی و بیرونی و نیز بررسی وجوه سه گانه صوت‘معنا و تصویر است . بررسی منظومه حمله حیدری از نظر زبان و مضمون می نمایاند که راجی به حماسه نزدیک شده است و از شاهنامه فردوسی اثر پذیرفته است. مقایسه حوزه واژگانی((حمله)) و((شاهنامه))((همگونیها))و ((ناهمگونیهای)) این دو کتاب را باز مینمایاند. ویژگی دیگر((حمله راجی))زبان روائی آنست . اگر...

موضوع اصلی در این تحقیق، بررسی شیوه های تأثیرپذیری از آیات و احادیث در آثار عطّار با تکیه بر دیوان وی است. تلاش شده است اشارات و تلمیحات قرآنی و دینی و انواع تأثیرپذیری از آن دو، در آثار این شاعر برجسته ی ایرانی، نشان داده شود. در این راستا، با اشاره به زندگی عطّار و آبشخورهای فکری او به ویژه قرآن و حدیث ابیاتی از آثار شاعر به خصوص دیوان شعر ش که متحلّی به آیه ای از قرآن یا حدیث است استخراج کرده و...

تجلی قرآن و حدیث در سروده های پارسی گویانِ سده های سوم و چهارم چندان گسترده نبود و دوران اولیه خود را می گذراند. مضامین ادبی در آن عصر، بیش تر بر محور مدح و ستایش، عشق، تغزل سرایی می چرخید تا این که بلوغ و تحول شعر فارسی با سنایی آغاز شد و بازتاب انوار آیات قرآنی، احادیث، معارف دینی، تفکرات عرفانی و معانی دلپذیر را با قداستی ژرف جایگزین ستایش های مبالغه آمیز گردانید. حکیم سنایی معارف، معانی و اح...

با ورود اسلام به ایران، ادبیات فارسی به ویژه شعر فارسی دستخوش تغییرات شگرفی شد. شاعران برای غنا بخشیدن به محتوای اشعار خویش از آیات قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام به صورت ها و قالب های گوناگونی بهره جستند و بر گستره و عمق اشعار خویش افزودند. یکی از شاعران سده یازده، متمایز ساخته است. در این پایان نامه، سعی شده است تأثیر قرآن کریم و روایات را بر اشعار دیوان شعر فیض کاشانی مورد بررسی قرا...

منظومهٔ «دفتر دل »، یکی از آثار علامه حسن حسن زاده آملی )در قرن معاصر(، حاوی اصولحقایق حکمی و عرفانی است. محور مطالب این دفتر، شرح اطوار وجودیِ دل و تقلّباتانسان عارف و تطورات کریمهٔ «بسم الله الرحمن الرحیم » است که در نوزده باب و نوزده موضوعبه عدد حروف آن است. علامه معتقد است که: «قرآن و عرفان و برهان از یکدیگر جداییندارند و روایات، مرتبهٔ نازلهٔ قرآن اند و نسبت قرآن کریم به ...

تجلی قرآن و حدیث در سروده‌های پارسی‌گویانِ سده‌های سوم و چهارم چندان گسترده نبود و دوران اولیه خود را می‌گذراند. مضامین ادبی در آن عصر، بیش‌تر بر محور مدح و ستایش، عشق، تغزل‌سرایی می‌چرخید تا این که بلوغ و تحول شعر فارسی با سنایی آغاز شد و بازتاب انوار آیات قرآنی، احادیث، معارف دینی، تفکرات عرفانی و معانی دلپذیر را با قداستی ژرف جایگزین ستایش‌های مبالغه‌آمیز گردانید. حکیم سنایی </em...