باران در اساطیر ایران پدیده ای اهورایی است. پیدایی این اسطوره به واسطۀ ویژگی های آب و هوایی فلات ایران امری منطقی است. اسطورۀ باران سازی «تیشتر» در اوستا و غالب متون فارسی میانه آمده است اما هیچ یک از این منابع اشاره ای به دادستان دینی نکرده اند. در این مقاله، گزارش منوچهر جوان جم، مؤلف دادستان دینی، دربارة اسطورۀ باران و نقش «تیشتر» در ایجاد این پدیده بررسی شده است.

در اسطورۀ آفرینش مانوی رقم 1468 سال، که مدت آتش سوزی در پایان جهان مانوی را نشان می دهد، رقمی نجومی است که مانی، با آگاهی از اطلاعات نجومی زمان خود، به احتمال زیاد، آن را معادل یک دورۀ خورشیدی به حساب آورده است.

اسطوره ها چارچوبی برای بینش انسان ابتدایی و روایت هایی هستند که مضامین و بن مایه های مهمی در باره ی زندگی فردی و اجتماعی انسان، جهان پیرامون او و آغاز و انجام آن بیان می-کنند. در پس سادگی ظاهری آن ها ساختاری های پیچیده ای نهفته است که نشان دهنده ی کنش ذهن آفریننده ی آن ها است. یکی از بن مایه هایی که در اسطوره ها انعکاس یافته "گذرِ انسان از طبیعت به فرهنگ" است. در پژوهش حاضر، این موضوع در اساطی...

اسطوره حاصل تفکر، اعتقاد و اندیشۀ بشر و یکی از عناصر اصلی سازندۀ فرهنگ و هویت ملل است. جوزف کمپل اسطوره‌ شناس آمریکایی، برای تمام اساطیر جهان الگو و ساختاری یگانه ارایه می‌دهد. پژوهش حاضر، با روش توصیفی،  تحلیلی و مروری و بر مبنای الگوی کمپبل به این نتیجه رسیده است که رمان کلیدر با زیرساخت حماسی ساختاری مشابه با الگوی جهانی اسطورۀ قهرمان دارد. الگویی که بر مبنای آن گل‎محمد قهرمان کلیدر قهرمان ا...

اگر در مقایسه اوستا با روایات دوره ساسانی و ادبیات پهلوی با منظومه های حماسی ایران در قرن پنجم وششم بر آییم میان بعضی از قطعات آن فرق فاحش خواهیم دید این تفاوت در اصل داستان نیست زیرا از این حیث به تفاوتهای جزئی بر می خوریم این اختلاف بیشتر در اختصار و تفصیل است مثلاً نام کیومرث در اوستا گیه مرتن و در پهلوی گیومرد و در فارسی کیومرث می باشد و همچنین در اوستا کیومرث به عنوان اولین انسان و اوج تکوی...

اسطوره¬های سراسر دنیا شباهت¬های زیادی با هم دارند و بدان¬خاطر، همه یا اغلب اساطیر جهان را می¬توان ذیل چند الگو جمع و طبقه¬بندی کرد. آیین¬های رایج در جامعه از جملۀ حوزه¬هایی¬اند که در آنها می¬توان به دنبال اسطوره¬ها گشت، و بعد از شناختِ جنبه¬های اساطیری، آنها را با هم مقایسه کرد. آیین¬های نوروزی ایران، که شکلهای مختلفی در سراسر کشور دارند، رسوباتی از چندین اسطوره در خود نهان دارند که یکی از آنها ...

اندیشۀ مرگ و زندگی یکی از مهم‌ترین اصول عقاید و باورهای آدمیان است. انسان از گذشته‌های دور تاکنون، بعد از آفرینش و مشاهدۀ مرگ، همواره در پی جاودانگی و در آرزوی بی‌مرگی بوده است. در باور مردم گذشته و در بیشتر آیین‌ها، مرگ پایان زندگی و نابودی مطلق نیست؛ بلکه می‌تواند عاملی برای زندگی بهتر و والاتر باشد. در اسطوره‌ و روایت‌های کهن مرتبط با انسان نخستین، حیوان (گاو) و گیاه، مرگ و زندگی از اهمیت خا...

    کیومرث نخستین پادشاه افسانه‌ای است که فردوسی داستان او را در بخش اسطوره‌ای شاهنامه آورده است. کیومرث در زبان اوستایی به صورت گیومرتن(دارای حیات فانی) آمده است و در برخی متون نیز به صورت گیومرث، گیومرد، کهومرث و کیومرز نیز دیده می‌شود. پیدایش حکومت و زندگی اجتماعی در شاهنامه با داستان کیومرث آغاز می‌شود. بر اساس این داستان آغاز فرمانروایی مصادف است با زنده شدن طبیعت و با آمدن او، امنیت و آرا...

تطبیق مبانی اساطیری آثار حماسی جهان می تواند در شناخت هرچه بیشترشان مؤثر باشد، با این رویکرد است که شناخت وجوه عظمت شاهنامة فردوسی به عنوان یکی از برترین نمونه های حماسی جهان آسان تر شده و لایه های تو در توی آن کتاب آشکارتر می شود. در مقالة حاضر، شاهنامه که نمونه ای از آثار حماسی غیر مصنوع است، با برترین نمونة حماسة کلاسیک مصنوع، یعنی انئید ویرژیل سنجیده شده است. در این سنجش کنار هم نهادن و مقا...

باران در اساطیر ایران پدیده ای اهورایی است. پیدایی این اسطوره به واسطۀ ویژگی های آب و هوایی فلات ایران امری منطقی است. اسطورۀ باران سازی «تیشتر» در اوستا و غالب متون فارسی میانه آمده است اما هیچ یک از این منابع اشاره ای به دادستان دینی نکرده اند. در این مقاله، گزارش منوچهر جوان جم، مؤلف دادستان دینی، درباره اسطورۀ باران و نقش «تیشتر» در ایجاد این پدیده بررسی شده است.