شهر تاریخی اصفهان -همچون اغلب شهرهای سنتی ایران در مناطق کویری- طی یک تکامل تدریجی و همساز با بسترهای اجتماعی، اقتصادی و طبیعی شکل گرفته است. توسعه ی شهری اصفهان در دوران مختلف تاریخی بر اساس زمینه های فرهنگی و اقلیمی باعث شکل گیری اصول و ویژگی های پایداری در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی آن شده است که امروزه با مبانی و مولفه های نوین شهرسازی و توسعه ی شهری پایدار هماهنگی دا...

این مقاله، از سنخ مقالات مروری ـ تحلیلی است و بر پایه روش‌های توصیفی و تحلیل داده‌های ثانویه (اسنادی)، تغییر پارادایم‌ها در اصول طراحی شهری را از مؤلفه‌های کالبدی و اجتماعی و ادراکی به سمت رهیافت مکان‌سازی مورد بررسی قرار می‌دهد. مکان‌سازی در دهه‌های اخیر و به ویژه از اوایل دهه 90 میلادی به بعد، به عنوان رهیافتی جدید در طراحی شهری مطرح شد که بیشتر به دنبال ارتقای نقش مکان‌های عمومی پایدار با هو...

بدنه­های شهری، از مؤثرترین عناصر محیطی تأثیرگذار بر کیفیت فضاهای شهری محسوب می­شوند که توجه و ارتقای کیفی آنها می­تواند به بالا رفتن کیفیت کالبد و هویت شهر منجر شود. متأسفانه به دلیل ساخت­وساز شتابان در سال­های اخیر و عدم توجه مؤثر به اصول معماری و شهرسازی در ارتباط با بدنه­های شهری، این عناصر از طرق مختلف مورد بی­توجهی قرار گرفته است. لذا به منظور بازیابی اصول بنیادین مؤثر بر طراحی جداره فضاها...

یکی از مفاهیمی که در مطالعات نظری معماری از آن بسیار سخن گفته شده، مفهوم «مرکز» است. در حوزۀ هنر و معماری، نظریه­پردازانی چون کریستیان نوربرگ-شولتس، رودولف آرنهایم و کریستوفر الکساندر، همگی مفهوم «مرکز» را اساس نظریه‌پردازی­های خویش قرار داده­اند. این پژوهش در پی آن است که با مرور نظرگاه­های گوناگون، منظومه معنایی جامعی برای فهم بهتر مفهوم «مرکز» پدید آورد. بدین منظور با تعمق در سخنان متفکران، ...

شهر اسلامی مفهومی است که پژوهشگران متعدد، تحقیقات مختلفی برای رسیدن به آن انجام داده اند. حال آنکه ارائه الگودر سطح محله از دغدغه های موجود در این زمینه می باشد.از این رو الگوی ایرانی-اسلامی محله، درواقع اطلاق نقشه هایکلی فضاهای از پیش تعیین شده در سطح محله با توجه به وضعیت موجود کالبدی است. هدف این پژوهش شناساییویژگی های کالبدی شهرهای ایرانی-اسلامی و ارائه یک الگوی فضایی از محله و ساختار آن بر...

مسجد مظفریه (مسجد کبود) تبریز، یکی از شاهکارهای هنری عصر قراقویونلوها است. اما مسألة مطرح دربارة معماری این بنا، عدم وجود اصالت در کلیت حجمی آن می­باشد. زیرا در طی زمان، ساختار بنا دگردیسی یافته و تفاوت­های فاحشی بین کالبد فعلی و کالبدی که معماران اولیه­اش اراده کرده بودند، وجود دارد. تبیین علمی سیر تحولات کالبدی این بنا، مسألة پژوهشی بود که این مقاله مستخرج از آن می­باشد. در نوشتار حاضر، مراتب...

راهبرد توسعة شهری (CDS) فرایندی همه‌جانبه در مطالعات توسعة شهری در بلندمدت و کوتاه‌مدت است که شهر را از زوایای جامع مطالعه می‌کند و درنهایت برنامه­های اجرایی را متناسب با فرصت­ها، تهدیدها، ضعف‌ها و قوت‌های شهر ارائه می­دهد. از این‌رو، پژوهش حاضر با توجه به اشراف کامل بر شهر مهاباد و چگونگی اجرای طرح راهبرد توسعة شهری در آن، وضعیت ساختاری-کالبدی این شهر را از منظر طرح مذکور تحلیل می‌کند. براین‌ا...

ارتباط بین برنامه ریزی شهری و ایدئولوژی از مهم ترین رویکردها در قلمرو نظریه پردازی و مدیریت شهری است. برنامه ریزی شهری به عنوان یک علم، و ساختار کالبدی به عنوان یکی از عناصر این علم، و ایدئولوژی به عنوان متغیر تاثیرگذار بر دانش مذکور امروزه به رویکرد مطرح محافل، صاحبنظران و نظریه پردازان و منتقدان معماری و شهرسازی تبدیل شده است. اما در این بین آنچه که موجب تدوین این پایان نامه شده است پاسخ به ا...

اصول حاکم بر شهرهای اسلامی –ایرانی درگذشته ی قبل از مدرنیسم حکایت از وجود وحدتی جامع بانظم سلسله مراتبی بین اجزا و عناصر از جزء به کل و یا بالعکس است. سیر حرکت از درون خانه (حریم خصوصی) تا مرکز محله (فضای نیمه عمومی) و سپس تا مرکز شهر (فضای عمومی) و یا از مرکز شهر تا درون خانه و آغاز سلسله مراتبی دیگر و ساخت فضایی و ساختار کالبدی متناسب باکرامت وجودی انسان و در جهت تقویت خانواده و تعاملات اجتما...