کلثوم ننه نام کتابی طنزآمیز و انتقادی نوشتةآقاجمال خوانساری (۱۱۲۵ ق.) از فقیهان دورة صفویّه است. کلثوم ننه در نقد دینداری عامیانه و باورهای خرافی رایج میان زنان و قدیم ترین سند مکتوب دربارة اخلاق و آداب و رسوم زنان عامی ایران است. هدف از مقاله، معرّفی کتاب و مؤلّف آن سپس متن شناسی این اثر ارزشمند است. کتاب کلثوم ننه به عنوان یکی از آثار مهمّ ادب عامه در تاریخ ادبی ایران همواره از دید محقّقان دور مان...

دو اثر گرانبهای تاریخ بیهقی و قابوس نامه از آثار ارزشمند زبان فارسی در قرن پنجم هجری به شمار می آیند.کتاب تاریخ بیهقی از باب اطلاعاتی که درباره ی مسایل مختلفی مانند تشکیلات درباری وآداب و عادات مختلف،مراسم و جشن ها و تشریفات رسمی و حوادث تاریخی که دارد، سودمند است. قابوس نامه نیز یکی از کتاب های ارزشمند تربیتی و اخلاقی در ادبیات فارسی به شمار می رود.از آنجا که باورهای عامیانه بخشی از فرهنگ و زب...

قدمت تاریخی و آوازه ی فرهنگ والا و نیز ادبیات دیرسال فارس با هاله ای از شهرت افسانه مانندش، از زمان-های بسیار دور برای جهانگردان و ماجراجویان جاذبه ی افسون کننده ای داشته است. به طوری که از هر سو سوداگران و کنجکاوان و جستجوگران را به این سرزمین دوست داشتنی می کشانده است. این افراد علاوه بر شرح اماکن تاریخی و باستانی فارس، به اعتقادات، آداب و رسوم، رفتارها و ویژگی های زندگی مردمان این منطقه نیز ...

سرزمین ایران متشکل از اقوام مختلف با قدمتی دیرین و سرشار از باورهای عامیانه و نابی است که بازتاب آنها را می توان در ادبیات عامیانه یا فولکلور ایرانی مشاهده کرد. این نوع ادبی در درون خود دردها، آرزوها، جشن ها، آداب اجتماعی و مذهبی را پرورانده است؛ مجموعۀ بزرگ فرهنگی که بخش قابل توجه ای از آن را داستان های عامیانۀ شفاهی تشکیل می دهد که با گذر زمان به ادبیات رسمی و سنتی راه یافته اند و دست مایۀ بس...

هجوم مغولان در سال 614 ق/1217م. به غرب و حضور پر رنگ آن ها در مسند حکومت ایران، آثار و پیامدهای فراوانی را به جای گذاشت که برخی از آن ها تا زمان حاضر هم قابل احصاء و پیگیری است. تأثیری که مغولان در ایجاد باورهای فرهنگی جدید در بین مردم ایران گذاشتند، از جمله تأثیری که در ایجاد روحیه ملی گرایی و رهایی از نفوذ معنوی خلافت بغداد، بر جای گذاشتند، غیر قابل انکار است. از طرفی ورود اقوام نیمه وحشی مغو...

کلثوم‌ننه نام کتابی طنزآمیز و انتقادی نوشتةآقاجمال خوانساری (۱۱۲۵ ق.) از فقیهان دورة صفویّه است. کلثوم‌ننه در نقد دینداری عامیانه و باورهای خرافی رایج میان زنان و قدیم‌ترین سند مکتوب دربارة اخلاق و آداب و رسوم زنان عامی ایران است. هدف از مقاله، معرّفی کتاب و مؤلّف آن سپس متن‌شناسی این اثر ارزشمند است. کتاب کلثوم‌ننه به عنوان یکی از آثار مهمّ ادب عامه در تاریخ ادبی ایران همواره از دید محقّقان دور مان...

یکی از راه های انتقال معانی از سوی شاعران و نویسندگان ، بهره گیری مطلوب و مفید از فرهنگ عامه و باورهای عامیانه است. باورهای عامیانه بیانگر عادات ، عقایدو اعتقادات و طریقه زندگی توده مردم است. از جمله شاعران توانایی که اشعارشان مشحون از فرهنگ عامیانه می باشد امیرخسرو دهلوی و حکیم نظامی گنجوی است که سنت ها ، آداب و رسوم باورها و معتقدات مردم زمان خود را با بهترین الفاظ و عالی ترین شیوه کلامی پرور...

باورهای عامیانه به عنوان یکی از صورت­های اساسی فرهنگ عامه و فولکلور ملت­ها، به مثابه­ی شمشیری دو دم است؛ از یک طرف می­تواند روند توسعه را در سراسر وجود خود تسریع نماید، و از طرف دیگر قادر است چون ترمزی عمل نماید، جلوی روند توسعه را بگیرد. باورهای عامیانه ممکن است محصول ذهن جمعی مردم مانند ضرب المثل­ها، امثال الحکم، یک بیت شعر یا حدیثی باشد که به مرور زمان، ذهن جمعی توده­ های مردم آن را پذیر...

آثار و بقایای شی ءباوری همواره در میان فرهنگ عوام از جمله فرهنگ عامیانه ایران به جا مانده است. در این رویکرد توجه به منشأ باور به برخی اشیاء و چگونگی عملکرد و اثربخشی آن ها در فرهنگ جوامع ابتدایی و باورهای عامیانه در اولویت قرار دارد. و روشن شدن نظریه شیءباوری در ایران نیازمند شناخت باورهای ریشه دار و کهن در فرهنگ مردم ایران در رابطه با استفاده از اشیایی خاص نیز است. همچنین شناخت باورهای عوام و...

فرهنگ ایرانی یکی از فرهنگ های اصیل و پایدار جهانی است و مثنوی معنوی از پایه های استوار فرهنگ ایرانی است و باورهای عامیانه به عنوان یکی از پایه های اصلی فرهنگ هر ملت، از پرکاربردترین موضوعاتی است که در مثنوی بازتاب داشته است. هدف از این پژوهش: مبانی باورها چیست؟ آیا میان باورها و اساطیر و رابطه وجود دارد؟ و چه رابطه ای میان باورها و کهن الگوها وجود دارد؟ در این پژوهش مشخّص گردید که باورها در ...