از دیرباز، درس تاریخ معماری بخشی از برنامه های آموزشی مدارس معماری را تشکیل می داده است. نوشتار حاضر به بررسی جایگاه این درس و فواید آن در دانشکده های معماری پرداخته است. این نوشتار همچنین به خلایی که در حال حاضر از نقطه نظر کاربرد مباحث تاریخی در زمینه طراحی معمار وجود دارد، به تاریخچه ی آموزش کلاسیک، به برنامه های درسی قبل و بعد از انقلاب فرهنگی در دانشکده های معماری توجه نموده و در مجموع آمو...

در دهۀ اخیر، نگارش آثار تفسیری تاریخی درخصوص معماری معاصر ایران و دوران مدرنیزاسیون، رشد چشمگیری کرده است. عدم تفکیک چارچوب های متفاوت استدلال و تحلیل، توسل به گونه های ناهمخوان تحلیل و توجه نکردن به معیارهای استناد در پارادایم های مختلف تحقیق، موانعی را در برابر علمی بودن این پژوهش ها و اعتبار آن ها ایجاد کرده است. تبیین ساختاری این معضل، هدف این نوشتار است. در این مقاله، ابتدا رویکردها و مبان...

آموزش درس «آشنایی با معماری معاصر»، که در قالب دو واحد درسی الزامی برای دانشجویان کارشناسی رشته معماری ارائه می شود، بر متدهای متفاوتی در دانشگاه های ایران استوار است. از این متدها، مدرسین عمدتاً به دو گرایش بیشتر توجه می نمایند: گروهی آن را درسی «مفهومی» و «بینشی» و متفاوت از دروس تاریخ معماری تلقی کرده و گروهی دیگر نیز آن را درسی «دانشی» و مبتنی بر دروس تاریخ معماری می دانند. گروهی نیز معتقدند...

متون فارسی از مهمترین منابع تاریخ معماری ایران است. در م یان این متون، تاریخ بیهقی در زمرۀ چند متن نخست ادب فارسی است. از کتاب مفصل ابوالفضل بیهقی دبیر، که در ا صل تاریخ آل سبکتگین نام داشته، امروزه فقط شش مجلد، از نیمۀ جلد پنجم تا نیمۀ جلد دهم، به دست ما رسیده است. این پاره با ماجرای مرگ محمود، جلوس محمد و سپس مسعود آغاز میشود و با ذکر سفر آخر مسعود به هندوستان در گریز از ترکمانان سلجوقی پایان...

محمدکریم پیرنیا، از برجسته ترین تاریخ پژوهان معماری ایران، دو دستاورد بزرگ به نام اصول معماری ایران و سبک شناسی معماری ایرانی داشت. در این مقاله، به بررسی اصول پیشنهادی او برای معماری ایرانی پرداخته شده است. به این منظور، ابتدا چگونگی تکوین و تکمیل اصول پنج­گانۀ او در طی زمان نشان داده شده، سپس سخن او دربارۀ یکایک اصول­ها که در منابع گوناگون پراکنده است، از منابع اصیل جمع­آوری و به زبانی منسجم ...

موزه ها از آنجا که سخن از آن رانده می شود معانی و مفاهیمی از تاریخ را با خود به دنبال می کشند. مفاهیمی که سناریویی از تاریخ در آن نهفته باشد تا چندی پیش موزه فقط ماکتی بود یا بهتر است بگوییم ساختمانی بود که در آن عناصر تاریخی به صرف تماشا و معرفی نمایش گذاشته شد. اما بعد از دوران کلاسیک و آغاز دوران رمانتیک یعنی با افزایش توجه به جنبه ای درونی وجودی انسان کلیه قوانین و قواعد پیشین در کلیه امور...

محمدکریم پیرنیا، از برجسته ترین تاریخ پژوهان معماری ایران، نخستین کسی بود که تلاش کرد مفاهیم و مبانی سنت معماری ایرانی را به مباحثات دانشگاهی داخل و به تعبیری زبان سنت معماری ایرانی را به زبان مدرسۀ مدرن معماری و زبان دانشگاهی نزدیک کند. او این کار را با طرح دو موضوع اصول و سبک شناسی معماری ایرانی انجام داد. موضوع این مقاله پرسش از انگیزه های پیرنیا و چگونگی این اقدام او و همچنین، عوارضی است که...

یکی از حوزه های مهم تحقیق در معماری، تاریخ معماری است. نویسنده این مقاله تحقیق در تاریخ معماری را از نوع تحقیق تفسیری – تاریخی می داند و میکوشد، متناسب با مجال مقاله، این نوع تحقیق را تعریف و حدود و راهکارها و قوت ها و ضعف های آن را آشکار کند. بدین منظور، در مقدمه مقاله درباره تحقیق تفسیری – تاریخی سخن میگوید.این تحقیق نوعی از «تحقیق تفسیری» است که موضوع آن در گذشته روی داده است. در تقسیم بندی ...

آموزش دانشگاهی نوعی از آموزش است که در دورۀ جدید به حوزۀ معماری وارد شده است، این نوع آموزش فرض ها و مقتضیات خود را به طور ضمنی بر معماری حمل می کند. یکی از فرض های اساسی آموزش دانشگاهی معماری فهم «معماری به منزلۀ یک رشته یا دیسیپلین دانشگاهی» است. ساخت گشایی از این فرض اساسی برای فهم موقعیت امروزین معماری بسیار مهم است. مطالعۀ تاریخی مفهوم دیسیپلین نشان می دهد که این مفهوم، ضمن حمل معنای انضبا...