تعبیر «جسمانیت نفس» در آثار صدر­المتألهین براساس دو نظریه متفاوت از وی قابل تفسیر است: نظریه اول، حدوث جسمانی نفس است که براساس آن، نفس در مراحل ابتدایی وجود خود امری منطبع و حال در ماده است و نظریه دوم، ذاتی بودن «اضافه نفسیت» است که طبق آن، نفس دارای کون تعلقی بوده و در نتیجه از لحاظ وجودی وابسته به ماده است. ملاصدرا گاهی برمبنای نظریه اول و گاهی برمبنای نظریه دوم واژه­های مادی و جسمانی را بر...

از جمله مباحث کلامی، رویت خداوند متعال، به ویژه در روز قیامت می باشد که امامیه، اشاعره و معتزله در خصوص آن دچار اختلاف نظر هستند؛ امامیه بر عدم جواز رؤیت و در مقابل اشاعره، بر جواز رؤیت خداوند در روز قیامت معتقدند؛ از جمله دلائل هر یک از آنها استدلال بر آیه « لاتدرکه الابصار » است. در این مقاله دیدگاه کلامی هر یک بررسی شده و ضمن بیان نظر علامه طباطبایی، مفسر بزرگ معاصر امامیه در خصوص عدم رؤیت، ...

مسئله تجرد نفس همواره مورد توجه اندیشمندان مسلمان قرار داشته و سبب پیدایش معرکه ای از آراء گوناگون گردیده است. علامه شیخ محمدباقر مجلسی در زمره متکلمانی قرار دارد که با تکیه بر ظواهر برخی روایات، تجرد نفس را انکار کرده است. وی ادله عقلی را در اثبات یا انکار تجرد نفس مخدوش می داند. همچنین به هیچ آیه ای از آیات قرآن کریم در اثبات جسمانیت نفس اشاره نمی کند. در مقابل، جناب صدرالمتألهین با استفاده ا...

دیدگاه متکلمان دربارۀ ماهیت نفس ساده و صریح است؛ نفس مادّی و غیرمجرّد است. بیشتر آنها نظریۀ «جسم لطیف» را برگزیدند و ظاهر روایات و تفسیر صحیح از آنها را مؤید این نظریه می دانند. استدلال های عقلی نیز از نظر برخی متکلمان مؤید این نظریه است، ولی برخی دیگر، عقل را در این باره محکوم به سکوت می دانند. با وجود این که نفس مادی است، ولی از جنس بدن هم نیست. مستقل از بدن است و هویّتی مخصوص به خود دارد و می ت...

حشر جسمانی ابدان از مسائل مورد اختلاف میان متکلمان و حکمای اسلامی است. طبق نظر علامه، انسانِ محشور در قیامت به واسطه نفس او از یک‌سو عینیت با انسان دنیوی و از سویی به‌واسطه بدن او مثلیتی با انسان دنیوی دارد. مرحوم محمدباقر بهبودی جسمانیت ابدان در روز قیامت را پذیرفته و ادله‌ای برای این امر بیان می‌دارد؛ اما مبتنی بر رویکرد حکمی نقدهایی بر آن وارد است. این پژوهش با مقایسه تطبیقی هر دو دیدگاه دربا...

از جمله مباحث کلامی، رویت خداوند متعال، به ویژه در روز قیامت می باشد که امامیه، اشاعره و معتزله در خصوص آن دچار اختلاف نظر هستند؛ امامیه بر عدم جواز رؤیت و در مقابل اشاعره، بر جواز رؤیت خداوند در روز قیامت معتقدند؛ از جمله دلائل هر یک از آنها استدلال بر آیه « لاتدرکه الابصار » است. در این مقاله دیدگاه کلامی هر یک بررسی شده و ضمن بیان نظر علامه طباطبایی، مفسر بزرگ معاصر امامیه در خصوص عدم رؤیت، ...

ادبیات تطبیقی از حوزه‌های میان رشته‌ای است که به ارتباط و زمینه‌های مشترک می‌پردازد. دو مکتب معروف ادب تطبیقی یعنی مکتب فرانسوی و آمریکایی، هر یک از نظرگاهی به متن می‌نگرند؛ اگر مکتب فرانسوی به زمینه‌های تأثیر و تأثر دو نویسنده یا دو متن بر یکدیگر می‌پردازد و ارتباط‌های فرهنگی دو متن را مورد بررسی قرار می‌دهد، مکتب آمریکایی به بررسی مسایل زیبایی‌شناختی و مشابهت‌های معطوف به آن نظر دارد. این مقا...

ادبیات تطبیقی از حوزه‌های میان رشته‌ای است که به ارتباط و زمینه‌های مشترک می‌پردازد. دو مکتب معروف ادب تطبیقی یعنی مکتب فرانسوی و آمریکایی، هر یک از نظرگاهی به متن می‌نگرند؛ اگر مکتب فرانسوی به زمینه‌های تأثیر و تأثر دو نویسنده یا دو متن بر یکدیگر می‌پردازد و ارتباط‌های فرهنگی دو متن را مورد بررسی قرار می‌دهد، مکتب آمریکایی به بررسی مسایل زیبایی‌شناختی و مشابهت‌های معطوف به آن نظر دارد. این مقا...