برخی از شاعران عصر جاهلی با پایبندی به دین یا تأثیر پذیری از آن شعر خود را به موضوع توحید و یکتاپرستی اختصاص داده اند. أمیة بن أبی الصلت از شاعران عصر جاهلی و صدر اسلام است،او به عنوان تاجر به سیر و سفر در سرزمین ها و تمدّن های شکوفا پرداخت، و با راهبان در دیرها بر سر راه شام همنشین شد و کتاب های آسمانی پیشین مثل تورات و انجیل را مطالعه کرد و با زبان های سریانی و عبری و حبشی آشنا شد و بدین ترت...

آیه مودّت از آیات عقیدتی بسیار مهم و اختلافی میان تفاسیر فریقین است. بسیاری از مفسران أهل سنت و برخی از تفاسیر شیعه به جهت اعتقاد به عدم درخواست أجر دنیوی از سوی أنبیاء گذشته، درخواست أجر برای پیامبر اسلام’ را بعید دانسته‌اند. به‌نظر می‌رسد تفاسیر فریقین از توجه به سیاق حاکم در داستان حضرت إبراهیم که آیین حنیف را مقدم و دین اسلام را تالی آن می‌داند، غفلت ورزیده‌اند؛ زیرا در آن داستان خدای متعال ...

چکیده روش‌شناسی علوم وابستگی تام دارد به نوع معرفت‌شناسی آن، زیرا معرفت‌شناسی تعیین‌‎کنندۀ ظرفیت و صورت‌بندی نظام دانایی و حیات اجتماعی در هر تمدن و فرهنگی است‌. تحصیل معرفت نسبت به دین، وابسته به بهره‌گیریِ هم‌زمان از تمام منابع معرفتی معتبر است؛ بنابراین عقل و نقل فقط با هم‌‌دیگر می‌توانند معرف گزاره‌ها و آموزه‎های اسلام و نیز حجت شرعی دین حنیف باشند. هیچ‌یک از این دو نمی‌تواند به‌‎‌تنهایی به...

ابراهیم(ع) یکی از پیامبران اولوالعزم است که نام او بارها در قرآن کریم ذکر شده‌است. او مسلمانی پاک دین است که به جز خالق احد، بر هیچ چیز دیگر سجده نکرد؛ پیامبری که مورد ابتلاء قرار گرفت و هر بار سربلند از آزمایش الهی، خود را به معبودش نزدیکتر یافت. او مقام خلّت را از درگاه پروردگار خود گرفت و تاج خلیل الهی را بر سر نهاد (نساء، 125) و آیین او در چند جای قرآن به صفت «حنیف» مزین شد (نساء، 125؛ آل عم...

تعیین یک مرکزیت دینی و برگزیدن و تربیت امّتی منسجم را می­توان هدف اغلب بلکه تمام ادیان گذشته دانست. ما این موضوع در مورد «آیین» و «امت اسلام» شکل کامل‌تری یافته و خدایی که منشأ «عدل» و «حق» و «وسطیّت» است، «مرکزیّت»ی را به نام مادرِ شهرها یا «ام­ّالقری» معیّن کرده است. همو انسانی را که «حقگرا» و «تسلیم» امر وی و نیز دعوت کننده به سوی «ملّت» و «آیین حنیف فطرت» و دور از افراط و تفریطِ راست و چپ است، فرما...

چکیده روش شناسی علوم وابستگی تام دارد به نوع معرفت شناسی آن، زیرا معرفت شناسی تعیین ‎کنندۀ ظرفیت و صورت بندی نظام دانایی و حیات اجتماعی در هر تمدن و فرهنگی است . تحصیل معرفت نسبت به دین، وابسته به بهره گیریِ هم زمان از تمام منابع معرفتی معتبر است؛ بنابراین عقل و نقل فقط با هم دیگر می توانند معرف گزاره ها و آموزه‎های اسلام و نیز حجت شرعی دین حنیف باشند. هیچ یک از این دو نمی تواند به ‎ تنهایی به ...

پژوهش حاضر با تکیه بر رویکرد سبک­شناسی ساخت­گرا و با استفاده از روش سبک‌شناسی لایه­ای به تحلیل و توصیف نامۀ 45 نهج­البلاغه پرداخته ­است. هدف پژوهش کشف روابط و پیوندهای نهان میان عناصر زبانی و جنبه­های معنایی متن و به­ دنبال آن، آشکار ­ساختن انگیزه و افکار مؤلف است. نتایج پژوهش به این شرح است: امام علی(ع) در راستای انتقال شیوا و مؤثر اندیشه­ها و احساسات خود، در ساختی همگون و منظم، از تمام امکانا...

اسلام دینی جامع و جهانی است و اجرای همه‌جانبه آن، مستلزم قالبی تمدنی (به‌مثابه کلان‌ترین نظام مناسبات انسانی) و تأمین‌کننده چنین واحد کلان اجتماعی است. اصطلاح تمدن، با انباشت مفهومی و فرهنگی آن در غرب، حاوی جوهری سکولار است که موجب تردید و احتیاط در استفاده از این اصطلاح می‌شود. بدین سان باید در پی اصطلاحی جایگزین در بستر فرهنگ اسلامی بود. در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیل مفهومی، واژه‌هایی از...

فقه نظریات اسلامی، عنوان روش جدیدی از بررسی فقهی است که از مسئله استنباط احکام از منابع آن عمیق تر است که از حالت پراکندگی در احکام و آیات و مفاهیم اسلامی می گذرد و به حالت ترکیب اندام وار که انسجام و پیوند دقیق بین اعضا را منعکس می کند، می رسد و به تعیین و کشف نظریات مذهبی اسلام در عرصه های زندگی و هستی و اجتماع منتهی می گردد. اهمیت این روش بررسی فقهی، در نظریه های اسلامی فراگیری که از منابع ا...

بعثت پیامبران و جانشینان ایشان در شرایط زمانی و مکانی گوناگونی روی داده و از جمله علل آن، تعلیم شرایط گوناگون زندگی به انسان‌های پیرو دعوت انبیاست. دعوت و مجاهدت یک پیامبر به موضوع طغیان سیاسی پیوند می‌خورد و دعوت پیامبر دیگری به فساد اقتصادی و دیگری به انحطاط اخلاقی. در میان انبیا و اوصیای الهی، نام دو امام را با موضوع تمدن، سیاست و فرهنگ امت اسلامی و بشری می‌</e...