نوشتار حاضر، وضعیت و ساختار نظامی حکومت آل بویه را بررسی کرده است. از دیدگاه صاحب مقاله، جنبه توسعه طلبانه دولت آل بویه – که خود براساس قدرت نظامی شکل یافته بود - و نوع ساختار ترکیبی سپاهیان آنها از عوامل مهم تطور جنبه نظامی بویهیان به شمار می­آید. در این پژوهش، توضیحات دقیق و عالمانه­ای از سازوبرگ­ها و ادوات نظامی آن دوره، شیوه جنگ آوری سپاه، عرض سان بینی از سپاه، نحوه پرداخت حقوق و مستمری سرب...

مرداویج زیاری به عنوان چهره ای شاخص که در قرن چهارم هجری ایده احیای شاهنشاهی ساسانی را طرح کرد، شهرت دارد. بسیاری از محققان، به تبع منابع تاریخی وابسته به دربار خلافت عباسی، او را به تلاش برای بازگشت به دین و حکومت ایرانِ عهد ساسانی متهم کرده اند. اما به رغم اظهار نظرهای فراوان و متناقض، هنوز علل و انگیزه هایی که مرداویج را به این اقدام واداشت معلوم نیست. این مقاله درصدد است تا با روش توصیفی- تح...

موقعیت جغرافیایی خاص منطقه دیلم به سبب دارا بودن نواحی کوهستانی وسیع و دست نیافتنی، موجب پرورش مردمانی جنگجو، رزمنده و سلحشور در این نواحی می گردید که با مهارت های خاص رزمندگی و فنون جنگی آشنا بودند .اینان همواره ضمن جلوگیری از ورود سپاهیان مهاجم به این سرزمین، از استقلال منطقه خویش دفاع می کردند. همین ویژگی ها باعث گردید تا این ناحیه به صورت پایگاه مناسبی برای مخالفان حکومت مرکزی درآید و یکی ا...

موقعیت جغرافیایی خاص منطقه دیلم به سبب دارا بودن نواحی کوهستانی وسیع و دست نیافتنی، موجب پرورش مردمانی جنگجو، رزمنده و سلحشور در این نواحی می گردید که با مهارت های خاص رزمندگی و فنون جنگی آشنا بودند .اینان همواره ضمن جلوگیری از ورود سپاهیان مهاجم به این سرزمین، از استقلال منطقه خویش دفاع می کردند. همین ویژگی ها باعث گردید تا این ناحیه به صورت پایگاه مناسبی برای مخالفان حکومت مرکزی درآید و یکی ا...

زوال خاندان پهلوانان سیستان و حملۀ بهمن اسفندیاران به آن شهر حد فاصل بخش‌های اساطیری و پهلوانی و قسمت­های تاریخی‌تر در حماسۀ ملی ایران است و می‌توان آن را منادی پایان عصر پهلوانان دانست. مفصل‌ترین روایت این واقعه در منظومۀ حماسی بهمن‌نامه آمده‌است. مقالۀ حاضر، با بررسی برخی نکات درونی این روایت و مقایسۀ آن با سایر روایت‌های داستان، به این نتیجه رسیده‌ است که روایت حاضر پرداختۀ دیلمیان بوده‌است....

پژوهش حاضر به بررسی نقش سیاسی-اجتماعی اقوام گیل و دیلم در تاریخ ایران از آغاز ساسانیان تا پایان آل بویه پرداخته است. سرزمین دیلم از دیرباز کانون حوادث مهمی در تاریخ ایران بوده است و اقوام گیل و دیلم نقش مهمی در رویدادهای تاریخی کشور ایفا کرده اند. آن ها که اقوامی آزادی خواه و استقلال طلب بودند، در دوران ساسانیان زمانی که استقلالشان به خطر افتاد، هرگاه فرصت می یافتند، علیه حکومت مرکزی سر به شورش...

کشف اتفاقی چند تکه از یک کتیبۀ متعلق به سدۀ هفتم هجری در منطقۀ فورگ شهر داراب، در نزدیکی قلعۀ مشهور به بهمن، بابی تازه برای جستجو و ردیابی بازماندگان آل ­بویه پس از انقراض رسمی آنان گشود. شناسایی عناوین و القاب و نام متوفی، که آشکارا شهریار دیلمی دانسته شده است، این موضوع را تقویت کرد. جستجوی مجدد منجر به کشف کامل اجزای گم‌شدۀ کتیبه شد. از سوی دیگر، متن تاریخ منظوم دفتر دلگشا، که در زمرۀ منابع ...

الف) چکیده ازلحاظ زمانی دوره آل بویه ازسالهای 320ه ق تا447ه ق مصادف با 932م تا1055م راشامل می شود،که بنام دیلمیان نیزمشهوربودند.آل بویه ازدودمانهای دیلمی وشیعه ایرانی پس ازاسلام است،که دربخش مرکزی وغربی وجنوبی ایران وعراق فرمانروایی می کردند. بوئیان دارای تباری دیلمی بودند،ومدت 127 سال فرمانروائی کردند.موسس این سلسله ،علی بن بویه ملقب به عمادالدوله دیلمی می باشد،که درفارس وکرمان،حکومت می کرده ...

از آن جهت که سلاطین آل بویه خود ویژگی های نظامی گری داشتند، و به دلیل حفظ متصرفات و جنگ با مدعیان و دشمنان حکومت ، سپاهیان در نزد ایشان دارای اهمیت بودند؛ بنابراین شناخت جایگاه ، نقش و کارکرد نظامیان امری در جهت بازشناسایی ساختار حکومت و به تبع آن جامعه ی عصر آل بویه محسوب می گردد. گرایش دیلمیان به مذهب تشیع از عواملی است که میان آنان و حکام خلفای عباسی تمایز ایجاد کرد و تسلط آنان بر بغداد ، مو...

بررسی عوامل اجتماعی فرهنگی تشکیل حکومتها در تاریخ ایران همواره از موقعیت ویژه ای برخوردار بوده و یک رکن اصلی در ایجاد حکومتها هستند تشکیل حکومت شیعه آل بویه به عنوان یک تحول نقش اجتماعی فرهنگی شیعه را در تحولات قرن چهارم دیلمستان رقم زد. وجود تعداد زیادی از علویان در طبرستان و دیلمستان به خاطر عدم دسترسی خلفای ستمگر به ایشان و در پی آن آشنایی دیلمیان با عقاید و افکار سادات و وجود دشمن مشترکی چو...