چند معنایی پدیده­ ای رایج در زبان است که تقریباً در تمامی سطوح زبان دیده می شود. ظهور رویکرد شناختی کمک شایانی به توصیف این پدیده نموده­ است. در این پژوهش، چارچوب معنی­ شناسی واژگانی شناختی برای مطالعۀ چندمعنایی«بر» به­ عنوان یک حرف اضافه و همچنین یک همکرد فعلی در افعال مرکب، در دو باب اول گلستان سعدی مورد استفاده قرار گرفت. یافته­ هاحاکی از آن است که چند­معنایی مقوله «بر» پدیده­ای نظام­مند بوده...

یکی از زمینه های مطالعاتی رویکرد شناختی، بررسی ماهیت و چگونگی تغییرات درون زبانی و شکل گیری مقولات زبانی است. مقولات زبانی همواره در معرض تغییرات درون زبانی و برون زبانی هستند و بازنمود این تغییرات در صورت و کارکرد عناصر زبانی قابل مشاهده است. این در حالی است که در آن سوی تغییرات صوری و به موازات آن ها، تحولات شناختی نیز در ذهن گویشوران زبان در حال رخ دادن است که می تواند مبنای تغییرات صوری باش...

معنی‌شناسی قالب‌بنیاد نخستین بار از سوی چارلز فیلمور و پس از طرح مفهوم «قالب» از سوی او (1977الف، 1977ب، 1985، 1987) به‌مثابۀ نگرشی در چهارچوب معنی‌شناسی شناختی مطرح شد. فیلمور در این رویکرد واژگانی، اصطلاح «قالب» را به‌مثابۀ شیوه‌ای برای تحلیل‌های معنایی زبان طبیعی به کار می‌برد. نگارندۀ نوشتۀ حاضر با استفاده از نمونه‌های متعددی از زبان فارسی معیار به ارزیابی میزان کارایی این نظریه در زبان فار...

«دیدگاه» در زبان شناسی شناختی نقش مهمی در تعبیر صحنه ها ایفا می کند. این نکته که هر بیننده یا گوینده صحنة مورد بحث را چگونه تعبیر می کند، به دیدگاه او دربارة آن صحنه بستگی دارد. از این روست که برای بیان یک موضوع از زاویة دیدهای مختلف، پاره گفتارهای متنوع و متفاوتی در زبان وجود دارد؛ زیرا گویندگان مختلف به شیوه های متفاوتی هر صحنه ای را مفهوم سازی می کنند. از سوی دیگر، عنصر دیدگاه در روایت نیز ن...

زبان شناسان روسی در حوزهء علم صرف به بررسی ماهیت "معنای دستوری " پرداخته و سعی می کنند تا با یافتن و مطرح ساختن یک سری خصوصیات، معنای دستوری را از سایر معانی- به ویژه معنای لغوی- متمایز سازند. بسیاری از زبان شناسان روس، معنای دستوری را یک عنصر دو وجهی می دانند که در بر گیرندهء دو وجه "صورت" و" معنا" است. صورت معانی دستوری را "ابزارهای دستوری صرفی" و "ابزارهای دستوری همنشینی " تشکیل می دهند. این...

زبان شناسی متن و موضوعات متعدد مربوط به آن، ازجمله عنصر انسجام، پیشینه ای نسبتاً جدید در حوزة زبان شناسی و به تبع آن، در حوزه­های نقد ادبی دارد. مانند بسیاری از نظریات زبان شناختی و ادبی معاصر، خاستگاه این شاخة علمی نیز غربی است. نظریه ها و رویکردهای وارداتی دربین زبان شناسان و صاحب نظران عرب با بازخوردهای متفاوت همراه است. برخی با نگاهی متعصبانه، بسیاری از نظریات نوظهور در حوزة ادبیات و زبان شن...

در زبان فارسی، درون حوزة کسرة اضافه، گاه عنصری به نام اسم ملکی به عنوان گروه نحوی حامل نقش معنایی مالک حضور دارد که به دلیل بازبینی مشخصه، جابه جا می شود و به حوزة بالاتر می رود. در تحلیل های زبان شناختی آراء مختلفی از بودن یا نبودن حرکت عنصر ملکی ارائه شده است. در این مقالة می کوشیم با رویکردی مشخصه بنیاد، فرایند یاد شده را در چارچوب مفاهیم نظری برنامة کمینه گرا تبیین کنیم و تحلیلی همگون و متف...

هدف از ارائه این پژوهش تحلیل نقش عناصر زبان شناختی و فرهنگی در نوعی از ترجمه است که زیرنویس فیلم نامیده می شود. پس از مطالعه عناصر فرهنگی و زبان شناختی در فیلم "زندگی زیبا" به این نتیجه رسیدیم که مترجم برای اینکه بتواند عناصر فرهنگی زبان مبدا را به درستی به بیننده فارسی زبان منتقل کند در برخی از موارد ناگریز است عنصر فرهنگی زبان مبدا را با عنصری از زبان مقصد که برای بیننده ایرانی ملموس تر و قا...

معنی شناسی قالب بنیاد نخستین بار از سوی چارلز فیلمور و پس از طرح مفهوم «قالب» از سوی او (1977الف، 1977ب، 1985، 1987) به مثابۀ نگرشی در چهارچوب معنی شناسی شناختی مطرح شد. فیلمور در این رویکرد واژگانی، اصطلاح «قالب» را به مثابۀ شیوه ای برای تحلیل های معنایی زبان طبیعی به کار می برد. نگارندۀ نوشتۀ حاضر با استفاده از نمونه های متعددی از زبان فارسی معیار به ارزیابی میزان کارایی این نظریه در زبان فار...

ترجمه روشی برای ایجاد ارتباط میان دو فرهنگ است. زبان و فرهنگ رابطه ای ناگسستنی دارند و وارد کردن یک عنصر فرهنگی در فرهنگ دیگر مستلزم این است که صورت زبانی آن عنصر نیز در فرهنگ دیگر وارد شود. برای سنجش سادگی یا دشواری یک ترجمه می توان به میزان تشابه دو فرهنگ مبدأ و مقصد توجه کرد. به طور کلی هر قدر ساختار دو زبان و نوع فرهنگ ها متفاوت باشد ترجمه مشکل تر می شود.مشکلاتی که مترجم با آنها مواجه می شو...