حسن بن حمزه طبری از علمای شیعی قرون سوم و چهارم است که بخش مهمی از میراث مکتوب شیعه را از مشایخ ایران به علمای بغداد انتقال داد. وی افزون بر تألیف آثار متعدد در علوم دینی، همچون حدیث، فقه و کلام، طبع شعر نیز داشت. ابن‌اسفندیار در تاریخ طبرستان ابیاتی از قصیدۀ حسن بن حمزه را نقل کرده که سفرنامۀ منظوم او از آمل تا مشهد رضوی است. در مقالۀ حاضر، نویسنده ضمن تقریر سفرنامۀ منظوم حسن بن حمزه،...

نقش کوفه در جریان‏های سیاسی جهان اسلام و فراز و فرودهایی که در طیّ آن، برای آن شهر ایجاد شد، حائز اهمیت زیادی است. شناخت چگونگی شکل‏گیری شهر کوفه و اوضاع اجتماعی آن در یک دوره پر هیجان از تاریخ اسلام (از سال 17ه تا پایان خلافت حسن بن علی‏علیه السلام) تأثیر فراوانی در فهم شرایط سیاسی، اجتماعی حاکم بر کوفه در دوره انتقال خلافت از حسن بن علی‏علیه السلام به معاویه دارد. در این مقاله تحولات تاریخ صدر...

چکیده قیام های علویان در ایران، با فعالیت های یحیی بن زید از (125-121هـ.ق)، درخراسان آغاز شد. قیام یحیی موجب گسترش هواداران خاندان پیامبر(ص)در خراسان شد وشهادت اومردم آنجا را سخت متأثر نمود وخشم وغضبشان را علیه امویان برانگیخت وزمینه ی مساعدی را برای دعوت عباسیان در خراسان به وجود آورد. ـ به طوری که بعدهاعبداللّه اشتر، یحیی بن عبداللّه ومحمدبن قاسم که از رجال نامی علویان بودند به قصد تدارک قیام...

نجاشی رجالی بزرگ شیعه با وجود شیوه نگارشی که در کتاب فهرست داشته، در پی معرفی محمد بن حسن بن شمون، سه روایت از او نقل کرده که همگی مرتبط با مذهب و اندیشه وی است. نجاشی محمد بن حسن را ابتدا واقفی و سپس غالی توصیف نموده و دو روایت نخست را به وضوح مرتبط با اندیشه وقف او انتخاب کرده است. به نظرمی رسد روایت سوم را نیز با هدف معرفی اندیشه ای شاخص از غالیان برگزیده است. از دیگر سو، محمد بن حسن بن شمون...

خاندان گیلویه یا به عبارتی  خاندان  روزبه، از مشهورترین و مؤثرترین خاندان های ایرانی فارس در سه سدۀ نخست اسلامی بود که پس از سقوط ساسانیان، علاوه بر درگیری متناوب با اعراب مهاجم و مسلّط، به­تدریج موفق شدند در دستگاه خلافت عباسی نفوذ یابند و نقش بارز خود را در وقایع سیاسی- اجتماعی عصر نشان دهند. گیلویه که از همۀ اعضای خاندان معروف تر و برجسته­تر شد،  اقتدار و عظمتش به حدی رسید که منطقۀ وسیعی از ف...

این رساله به بررسی زهد در عصر عباسی اول و انعکاس آن در شعر ابوالعتاهیه می پردازد و شامل یک مقدمه و سه بحث اصلی است. بحث اول ، در باره زهد و ریشه های آن و منابع ومصادر آن می باشد و همچنین این بخش شامل زهد اسلامی و ارتباط آن با تصوف و عرفان و ارتباط زهد اسلامی با ادیان دیگر است، سپس به ذکر زاهدان اولیه می پردازد و بعد از آن زهد را در قرن دوم و سپس ظهور شعر زهدی در عصر عباسی اول را بررسی می کند.بح...

تجلی جهان بینی اسلامی و حکمت ذوقی در حکمت سینوی........ 7 احمد بهشتی شاخصه‏های عدالت در اندیشه سیاسی علوی....................... 27 قاسم بستانی / فاطمه بهشتی گستره عقل عملی در حوزه قانون و اخلاق............................ 47 شکرالله جهان مهین حجت ظاهـر و حجت باطـن................................................. 65 سیدرضا مؤدب / مصطفی سامانی قطب آبادی بررسی جایگاه رویکرد عقلی در برخی از مکاتب....

مهاجرت عالمان زیدی به ایران در میانۀ قرن سوم قمری و تأسیس حکومت زیدیه در نواحی دریای خزر هر چند عمری کوتاه داشت، اما از حیث فرهنگی به علت وجود مراکز و جوامع زیدی در آن نواحی و برخی شهر های خراسان، تا چندین سده پس از سقوط امارت علویان طبرستان، تداوم یافت. در قرون ششم و هفتم قمری میراث زیدیان ایران در چند مرحله به یمن منتقل شد که نقش مهمی در شکوفایی فرهنگ و تمدن زیدیه در آنجا داشته است. این مقاله...