پایان جنگ سرد و پیدایش لحظه ی تک قطبی، سبب شکل-گیری مناظره ای پرمشاجره شده است، حول این که چگونه می توان غیبت یک ائتلاف توازن بخش علیه ایالات متحده را توضیح داد. تمرکز نزدیک به هژمونیک قدرت در یک کشور، همیشه دیگر قدرت های بزرگ را به سوی یک ائتلاف توازن بخش سوق داده است، که توسط نظریه توازن قدرت به عنوان یک قانون آهنین مورد توجه قرارگرفته است. چرا هیچ توازن بخشی علیه ایالات متحده بر نمی خیزد؟ چر...

بایگانی­ها،احکاموپرونده­هایگفتمانمشروطیتنشانمی­دهدکهدالمرکزیدراینگفتمانعبارتبوداز «استبداد»ودال­هایمسلطدیگرحولایندالمرکزی،همهمسائلمربوطبهامورداخلیایرانازجملهعدالت،حقوقرعیت (شهروندی)؛وقانونبودند. اینگفتماندوپیامدپیش­بینینشدهدربعدروابطخارجیایرانداشت: اولاین­کهپیروزیانقلابمشروطهدرایراندرعملموجبتضعیفحکومتمرکزیودرنتیجهگسترشوتقویتحکومت­هایمحلیدرایرانگردید،ودومگفتمانمشروطیتحولمحوردال­هایمربوطبهامورداخ...

ایران و افغانستان با تاریخ و فرهنگ مشترک در دوره ی پهلوی دوّم 1320 – 1357ش/ 1941 – 1978م زمینه های بسیار مهمی برای گسترش روابط داشتند. در مقابل، قدرت های جهانی برای جلوگیری از گسترش نفوذ فرهنگی ایران در افغانستان تلاش کردند با رسمی کردن زبان پشتو از نفوذ فرهنگی ایران در این کشور جلوگیری کنند؛ اما علاقه و تمایل مردم افغانستان و گسترش روابط فرهنگی، باعث حفظ و اشاعه­ی زبان و ادب فارسی در آن کشور گر...

این پژوهش به بررسی ملاحظات بازیگران بین المللی در بحران سوریه می پردازد و اهمیت متغیر ملاحظات و نقش قدرت های منطقه ای(جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی، ترکیه) و قدرت های فرامنطقه ای (ایالات متحده و روسیه) در تداوم این بحران را مورد بررسی قرار می دهد. استدلال اصلی پژوهش این است که قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای عامل اصلی تداوم بحران سوریه بوده اند. در واقع باید گفت، اگرچه شروع بحران سوریه ری...

خط لوله صلح در واقع یک طرح انتقال گاز است که می بایست گاز ایران (منابع گازی عظیم پارس جنوبی) را به پاکستان و از آنجا به هندوستان منتقل نماید. مسیر این خط لوله گازی که گفتگوهای آغازین آن از دهه 90 میلادی و با کشف ذخایر عظیم گاز طبیعی پارس جنوبی در سال 1998 با دو کشور هند و پاکستان آغاز شده، طوری طراحی شده است که بعد از عبور از مولتان پاکستان (در ایالت بلوچستان این کشور) گاز طبیعی ایران را به دهل...

روسیه در دورة پساشوروی بیش از هر زمان دیگری در تاریخ خود تحت تأثیر تحولات فزایندة منطقه ای و بین المللی قرار گرفت. این تحولات با مجموعه ای از تهدیدها و فرصت های جدید، این کشور را در عرصة خارجی با ضرورت بازتعریف جایگاه، نقش و اهداف آن روبه رو ساخت. عدم واقع بینی نسبت به تحولات حوزة بیرونی در دورة یلتسین شرایط ضعف ادراک از روندهای محیطی، عدم توان سناریوپردازی، تصمیم گیری های نابسامان و منفعلانه ر...

دولت ها در سیاست خارجی، اغلب مطابق نیازهای داخلی، موقعیت جغرافیایی،ژئوپولیتک، ساختار و عملکرد نظام بین الملل استراتژی های را برای تامین منافع ملی برمی گزینند. کشور ایران با عنایت موقعیت حساس از جغرافیای جهانی، همواره موجب رقابت قدرت های بزرگ برای تسلط بر این کشور شده است. این مقاله تلاش دارد به این سوال پاسخ دهد که چرا دستگاه دیپلماسی در عصر پهلوی و در موقعیت جنگ جهانی دوم گرفتار ائتلاف قدرت ها...

با مطالعه خط مشی سیاست قدرت های بزرگ در قبال جنگ ایران و عراق می توان ادعا کرد اگرچه آمریکا و شوروی در مورد پیروزی عراق با هم هم عقیده نبودند، اما در این مورد که ایران به هیچ وجه نباید پیروز این جنگ باشد هیچ اختلاف نظری نداشتند. هرچند گزینه مطلوب‏تر برای هر دو قدرت «جنگ بدون پیروز» بود. از این رو، استدلال مقاله پیش رو این است که با توجه به برتری نظامی ایران در عملیات والفجر 8 و تصرف فاو و همچنی...

در طول سه دهه اخیر درخصوص علل جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نظریه‏ها و دلایل مختلفی از جمله خصومت و عداوت فرهنگی، افول هژمونی ایرانی، لفاظی تحریک آمیز شیعی(از جمله صدور انقلاب، شخصیت (تمایلات خود بزرگ‏بینانه) صدام حسین، اختلافات سرزمینی و ... مطرح گردیده که هر کدام در نوع خود قابل تأمل و ارزیابی است. اما به نظر می رسد که توان تبیینی و علّی مفهوم موازنه قدرت بیشتر است. یکی از اهداف اصلی این جنگ، تأم...

روی کارآمدن پوتین سبب توجه دوبارة روسیه به منطقۀ خاورمیانه و شمال آفریقا به ویژه کشورهایی (مصر، عراق، سوریه، فلسطین و یمن) که در گذشته حوزة نفوذ اتحاد شوروی بودند، شد. علت توجه جدی روسیه به خاورمیانه در دورة جدید چیست؟ به نظر می رسد که تلاش روسیه برای حضور در این منطقة راهبردی، به دلیل ضرورت هایی مانند احیای نقش روسیه به عنوان یک ابرقدرت قادر به رقابت با آمریکا با هدف حضور دائمی و ایفای نقش تثب...