چکیده مسئله عاشورا مهمترین حماسه تاریخ بشر است که همگان را تحت تأثیر قرار داده است. پرداختن به حوادث و اتفاقات رخ داده شده در روز عاشورا و در کربلا دستمایه بسیاری از شاعران شیعی گشته و اشعار و قصاید فراوانی در مورد آن سروده شده است. تقریباً می توان گفت شاعر شیعه مذهبی را نمی یابیم، مگر اینکه عاشورا و اجزاء این قیام از حرکت امام حسین(ع) بسوی کربلا و محاصره و جنگیدن تا شهادت و اسارت را ذکر نکرده ...

صفویان از معدود سلسله هایی هستند که در گذر تاریخ توانستند با تکیه بر نیروی مذهبی که از دیرباز در نزد ایرانیان طرفدارانی داشت، نیروی دیگری به به نام ملیت را همراه سازند و با کمک گرفتن از این دو بال نیرومند خود را به سرمنزل مقصود برسانند. بنیان گذاران این حکومت با استفاده از زیرکی و دلاوری خود و تبلیغاتی که در بین مردم راه انداختند مبنی بر اینکه ایشان شاهان ولایت پناه هستند با میل و قهر مردم را ب...

میرنجات شاعر قرن دوازدهم و از شاگردان طراز اول صائب تبریزی و از منشیان شاه سلیمان صفوی است که آثار بسیاری از او به جا مانده از جمله نسخه خطی ترکیب بندی در هجو صدر به شماره 4313 موجود در کتابخانه دانشگاه تهران، که در استقبال ترکیب بند مشهور محتشم کاشانی شاعر قرن دهم سروده شده است؛لذا در این پژوهش با توجه به اهمیت کمی و کیفی استقبال در ادب منظوم فارسی ضمن بیان علل استقبال میرنجات از محتشم، به مقا...

پژوهش حاضر، با هدف بررسی وجوه تشابه و تفاوت میان مراثی محتشم و شریف رضی و بررسی مضامین و قالب های مراثی این دو شاعر انجام گرفته است. روش پژوهش، ازنظر هدف، نظری و ازنظر ماهیت، توصیفی و تحلیل محتوا و شیوه تجزیه و تحلیل اطلاعات، کیفی است. شاعران مورد نظر، باتوجه به اوضاع سیاسی و مذهبی عصر خویش، به سرودن مراثی و یادکردن از قیام امام حسین(ع) روی آوردند؛ و بیشتر از اینکه به شجاعت و قیام امام حسین(ع) ...

مرثیه های مذهبی یکی از مهمترین شاخه های رثا در ادبیات غنایی فارسی به شمار می آیندکه در طول تاریخ شعر و ادب فارسی دچار دگرگونی های مفهومی فراوان شده اند. از آغاز شعر فارسی تا کنون تحولاتی که در ادبیات فارسی صورت پذیرفته است؛در ادبیات عاشورایی هم نمود پیدا کرده است. این تحقیق نشان میدهد در دوره ی اولشعرهای عاشورایی یعنی پیش از سلسله ی صفوی نگاه به مفاهیم و موتیفها کلی بوده و به جزئیات اشاره ی کمت...

پژوهش حاضر، با هدف بررسی وجوه تشابه و تفاوت میان مراثی محتشم و شریف رضی و بررسی مضامین و قالب های مراثی این دو شاعر انجام گرفته است.روش پژوهش، ازنظر هدف، نظری و ازنظر ماهیت، توصیفی و تحلیل محتوا و شیوة تجزیه و تحلیل اطلاعات، کیفی است. شاعران مورد نظر، باتوجه به اوضاع سیاسی ومذهبی عصر خویش، به سرودن مراثی و یادکردن از قیام امام حسین(ع) روی آوردند؛ و بیشتر از اینکه به شجاعت و قیام امام حسین(ع) تو...

the rise and stublishment of safavid dynasty was depend on triangle of tasavof, tashayo and royalty, kings legitimized their power upon these. therefore for the understanding the functions of that period we must explore the role of this elements. although application and emphsise upon dignities such as; complete mentor (morshede kamel), deputy of absent imam (nayebe imame ghayeb), and god’s sha...

موضوع عاشورا به عنوان یکی از پرشورترین و افتخارآمیزترین رویدادهای تاریخی، همواره مورد توجّه ملّت­های مختلف بوده و هست؛ تا آنجا که ادیبان و شاعران در آثار ادبی خود، از زوایای گوناگون به آن پرداخته­اند. در شعر عربی و فارسی هم شاهکارهای بسیاری درباره عاشورا آفریده شده که گاه بر ادبیّات سایر ملّت­ها تأثیری شگرف نهاده است. ترکیب­بند محتشم کاشانی یکی از این شاهکارها است که مورد استقبال شاعران متعهّد؛ از ج...

نقد ادبی، مطالعه هوشمندانه اثر ادبی و توصیف و تحلیل آن است. کسی که بنا بر این فرایند و درباره اثری داوری می‌کند، او را منتقد یا ناقد ادبی می‌نامند. منتقد ادبی بنا بر شیوه‌ایی شناخته شده، به نقد اثر می‌پردازد و گاهی نیز بنا بر طبقه‌بندی تازه‌ای که خود ارائه می‌دهد، به گونه‌‌ای اثر را در منظر سنجش قرار می‌دهد که حکمش مقبول مخاطب عام و بیشتر منتقدان دیگر قرار گیرد. یکی از مسیرهایی که در میان انواع...

صور گوناگون خیال در همۀ زبان‌ها و دوره‌ها، زمینۀ اصلی شعر را نشان می‌دهد. شاعر با بهره از زبان وصفی یا مجازی و به فراخور مضمون مورد نظر خود در انواع شعر طبع‌آزمایی می‌کند. یکی از مضامین مهمّ شعری، مرثیه است که در سوگ کسان یا در مصیبت ائمۀ معصومین علیهم السّلام به ویژه امام حسین(ع) و یاران او سروده شده است. محتشم کاشانی پرآوازه‌ترین مرثیه‌سرای شیعه در دورۀ صفوی است و سبک جدیدی در سرودن اشعار مذهبی...