نجم­الدین رازی1 (654- 573 هـ) نویسندۀ مرصاد العباد، نکات و اصطلاحات مهم عرفانی را با دیدگاهی نوین نسبت به پیشینیان خود، تشریح کرده است؛ او در این اثر به آفرینش و خلقت انسان توجهی ویژه­ دارد، و مولفه هایی مانند: خودشناسی، معرفت، روح، شریعت، سجده، عشق، بار امانت، جنسیت، دین، نام و شهرت را  به عنوان عناصر تشکیل دهنده هویت انسان طرح می کند. این پژوهش در نظر دارد با روش تحلیل محتوای کیفی، مولفه های ...

ریاض العارفین و منهاج السالکین کتابی است به نظم و نثر در تعلیم اخلاق و عرفان شیعی. صاحب کتاب در اثر خود به شکلی آشکار، تحت تاثیر آثاری نظیر کیمیای سعادت و مرصاد العباد بوده و برای رواج کتابش در بین شیعیان، آن را به آیات و نیز احادیث ائمه معصومین (ع) آراسته است. سبک این کتاب، همان سبک معمول در روزگار صفوی است. ریاض شامل هشت روضه است و هر روضه زیر فصلهایی با عنوانِ : نهر ، چشمه سار جدول و رشحه دارد.

بخش اعظمی از ادبیات فارسی را ادب تعلیمی تشکیل می دهد. قسمت مهمی از ادبیات تعلیمی را متونی بوجود آورده اند که مضامین اصلی آنها تعالیم اخلاقی است. مصباح الهدایه و مرصادالعباد، دو اثر ارزشمند و گنجینه نفیس در زبان و ادب فارسی و عرفان ایرانی و اسلامی است که در آنها نکات و آموزه های اخلاقی دیده می شود. موضوع اصلی این تحقیق مقایسه متن دو اثر مصباح الهدایه و مرصادالعباد از لحاظ اخلاقی و مسائل مهم آن ا...

داستان آفرینش آدم و مسائل پیرامون آن در ادب عرفانی بازتاب گسترده­ای دارد. شناخت هدف خلقت و کیفیت پیدایش انسان وجه همت بسیاری از شاعران و نویسندگان قرار گرفته است در این میان، کلام نجم رازی(573-654) در مرصادالعباد و خطیب فارسی(ق.8) در قلندر نامه، حلاوت دیگری دارد. نجم رازی آفرینش آدم را حکیمانه آغاز می کند و در خلقت آدم از مراتب نباتی، جمادی و حیوانی سخن می­گوید سپس روایت خود را بر قاعده عشق و م...

گرگرد جوهری است که آن راکبریت هم می گویند و آن چهار نوع می باشد: سفید و زرد و سرخ و سیاه. گوگرد سرخ (= کبریت احمر) بسیارکمیاب است. از این رو در شعر و ادب فارسی، گذشته از معنی اصلی آن، در مفهوم کنایی هر چیز نادر وکمیاب و با ارزش به کار می رود: گر کیمیای دولت جاویدت آرزوست بشناس قدر خویش که گوگرد احمری (سعدی) خاک یکی از عناصر اربعه است و خاک سیاه دارای مفهوم کنایی: هر چیزی بی ارزش و به کارنیام...

مرصادالعباد نجم رازی اثری تعلیمی در تصوف اسلامی است که در سه باب اصلی آن از مبدأ ، معاش و معاد انسان سخن گفته شده است؛ اما این اثر از دیدگاه تربیت اجتماعی نیز حائز اهمیت است. آموزه¬های تربیتی – اجتماعی نجم رازی در سراسر کتاب و بویژه در باب پنجم آن در هر روزگاری نه تنها برای صوفیان بلکه برای همه مردم مفید و قابل توجه است. در این پایان نامه در دو بخش این آموزه¬ها بررسی شده است. ابتدا در فصل سوم م...

در این مقاله تلاش می شود با نگاهی به وی‍ژگی های شاخص نثر کنوز الحکمه، آخرین اثر احمد جام، و دیگر آثار برجستة صوفیه قبل و بعد از آن، از قبیل کشف المحجوب، اسرار التوحید، مرصادالعباد، و مصباح الهدایه و مقایسة آن ها، جایگاه نثر کنوزالحکمه معلوم و سطح کلی زبان صوفیان معروف روشن شود. اغلب صوفیه از زبانی ساده، که در دوران سامانیان کاربرد داشت و نهایتاً تا قرن ششم مرسوم بود، استفاده می کردند. هدف عمدة آ...

This study investigates Mersād al-‘Ebād and its contents on the policies of the rulers. Chapter five of this book on “various groups and their policies” deals with policies of different monarch and ministers of the time. It discusses issues such as the legitimacy of the monarchs, the position of kingdom in mysticism, special and ordinary kingdoms, and the superiority of monarchs over prophecy p...

نجم­الدین رازی1 (654- 573 هـ) نویسندۀ مرصاد العباد، نکات و اصطلاحات مهم عرفانی را با دیدگاهی نوین نسبت به پیشینیان خود، تشریح کرده است؛ او در این اثر به آفرینش و خلقت انسان توجهی ویژه­ دارد، و مولفه هایی مانند: خودشناسی، معرفت، روح، شریعت، سجده، عشق، بار امانت، جنسیت، دین، نام و شهرت را  به عنوان عناصر تشکیل دهنده هویت انسان طرح می کند. این پژوهش در نظر دارد با روش تحلیل محتوای کیفی، مولفه‌های ...