منوچهری دامغانی سراینده سده پنجم هجری توجه ویژه‌ای به زبان و ادبیات عرب داشته است.به‌کارگیری واژه‌ها و اصطلاحات عربی، حتی واژه‌های غریب و نامأنوس، اشاره به نام نزدیک به سی سراینده عرب در دیوان او، اشاره به مطالعه و حفظ دیوانهای سرایندگان عرب، بهره‌گیری از اسلوب و درون‌مایه سروده‌های عربی، برخی از مصادیق این توجه محسوب می‌شوند. مقاله حاضر در حوزه ادبیات تطبیقی و با هدف بررسی میزان تأثیر پذیری من...

سبک‌شناسان در سه سطح زبانی، ادبی و فکری به بررسی آثار ادبی می­‌پردازند؛ در این میان سطح فکری اهمیت بسیار دارد. این نوشتار به دنبال آن است که ویژگی­‌های سبکی شعر منوچهری را در سطح فکری مشخص کند و نشان دهد که کدام افکار و اندیشه‌ها در شعر منوچهری باعث تمایز شعر او از دیگران شده­‌اند؟ و اینکه کدام مختصه‌های فکری در شعر منوچهری اهمیت بیشتری دارند؟ در شعر منوچهری اندیشه‌های بسیاری وجود دارند که در ب...

هرچند دیوان منوچهری بارها تصحیح شده است و هر یک از مصحّحان به سهم خود در عرضۀ متن قابل‌‌قبولی کوشیده‌‌اند، هنوز آنچه به عنوان دیوان منوچهری در دست داریم، تا متنی نسبتاً نهایی فاصله دارد و باز هم می‌‌توان با جست‌‌وجوی بیشتر و همچنین با پیروی از اصول تصحیح انتقادی، بعضی از ابهامات را برطرف کرد. در این نوشتار برخی ابیات منوچهری را از نظر صحّت نسبت و صحّت ضبط‌‌ها بررسی کرده‌‌ و در نتیجۀ جست‌‌ و‌‌جوهای ...

منوچهری دامغانی از جمله شاعران طراز اول ایران در نیمه اول قرن پنجم هجری است . او بر ادب عربی و اشعار شاعران عرب و بر احوال و آثار شاعران پارسی احاطه داشت و نیز بر علوم دینی و ادب و طب و نجوم واقف بود . منوچهری به اظهار علم و فضل در شعر اصرار داشت ، از این رو نام بسیاری از شاعران پارسی و تازی و اصطلاحات مهجور عربی را استعمال کرده ، اما هیچ یک از اینها از جذابیت شعر او نکاسته است . تشبیهات وی بدی...

منوچهری دامغانی ( 432- ؟ هـ . ق.) بنابر شیوه ادبیان هم روزگار خود به شاعران عرب و شعر آنان توجه خاصی نشان داده است ولی تأثیر شعر عرب در کلام وی آنقدر برجسته است که او را از دیگر شاعران سبک خراسانی متمایز می کند. تأثیرپذیری منوچهری از شعر عرب به چند شکل بروز و ظهور پیدا کرده است. ساخت چندین قصیده براساس الگوی قصاید جاهلی: تقلید از شاعران خمریه سرا،  مانند امرؤالقیس و ابونواس. اقتباس یا ترجمة بعض...

بررسی آثار و اندیشه های بزرگان و مفاخر در ادبیات فارسی امری مهم تلقی می شود و برای شناخت فرهنگ و ادب هر دوره، ناچاریم به بررسی کتب و آثار آن دوره بپردازیم. بر این مبنا، در این پژوهش بر آنیم تا با بررسی محتوا و درون مایه شعر منوچهری دامغانی، قدمی هر چند کوتاه در شناخت اندیشه های شاعر و نمایاندن فرهنگ آن دوره برداشته باشیم.هدف اصلی شناخت و استخراج درون مایه های اصلی شعر منوچهری دامغانی است. نگا...

محیط عامل اصلی توصیف طبیعت است. توصیف طبیعت و مظاهر آن همچون باغ و بستان و گل ها و ... در عصر عباسی گسترده تر از عصر جاهلی و اموی می گردد. در عصر عباسی جلوه های تمدن و شهرنشینی به یکباره سر بر می آورد. بنابراین وصف بیش تر با استعاره و تشبیهات رخ می نماید؛ که این خود بیانگر وسعت خیال شاعر عصر عباسی است. شعر پارسی دوره منوچهری دامغانی را باید شعر طبیعت خواند، منوچهری از جمله شاعران طراز اول این د...

فنّ وصف، یکی از مهمترین اغراض شعری است که به عنصر خیال وابسته است. موضوع وصف آنگاه که وصف طبیعت باشد، ترسیم تابلویی از زیباییهاست .منوچهری دامغانی (متوفّی 432 هـ .ق) و صنوبری(متوفّی 334هـ. ق) بی شک ازبزرگترین شاعران طبیعت گرا در ادب پارسی و تازی هستند. اهمیّت وصف طبیعت در دیوان صنوبری اندازه ایست که برخی از منتقدان او رانخستین شاعر طبیعت در ادبیّات عرب دانسته اند. منوچهری نیز همین جایگاه را در ادبیا...

عناصر طبیعی همواره در آفریدن تصاویر زیبای شعری در ادب فارسی نقش مهمی داشته اند. در این میان منوچهری به عنوان شاعری استاد در زمینه ی وصف طبیعت به شمار می رود. سعدی نیز که در در طبیعت زیبای شیراز پرورش یافته، بارها عناصر طبیعی را در شعر خود آورده است. در این رساله حضور عناصر طبیعی در دیوان منوچهری و غزلیات و قصاید سعدی از جهت کمّی و کیفی و انواع کاربردهای ادبی ـ شگردهای علم بیان و حقیقت ـ به صور...

تا کنون چندین تصحیح از دیوان منوچهری دامغانی در ایران و خارج از ایران انجام گرفته است. از میان این تصحیحات، تصحیح دکتر محمد دبیرسیاقی شناخته‌شده‌‌ترین و معتبرترین تصحیح از دیوان منوچهری است. اما این تصحیح نیز دچار اشکالات فراوانی است. نوشتة پیش رو، چنانکه از عنوان آن نیز برمی‌آید، نقدی است بر روشی که مصحح در تصحیح دیوان منوچهری دامغانی در پیش گرفته است. در این نقد، به 4 مقوله پرداخته شده است؛ 1...