نکات عمده مقاله، تعریف واژه «مکتب ادبی- هنری» و بررسی عناصر و عواملی است که در پیدایش یا افول مکتب هایی ادبی موثر می باشند. با توجه به نظرات منتقدان می توان نتیجه گرفت که علی رغم اختلاف نظر بین منتقدان در مورد عنوان های مکتب های ادبی- هنری، روی همرفته مطالعه مکتب های ادبی می تواند به درک و شناخت ویژگی های ادبیات دوره های مختلف کمک نماید. در مورد شرایط پیدایش مکتب ها نیز بین منتقدان اختلاف نظرها...

تصوّف، از قرن اوّل هجری در دوره جنگ های داخلی عهد صحابه و بنی امیّه و ظهور احزاب تندرو و استبداد حکّام، به وجود آمد. این گرایش در ابتدا خواستار دوری از امور دنیوی بود امّا با گذشت زمان و تعامل با اندیشه های خارجی همچون بودائیان و افلاطونیان و مسیحی ها و ایرانیان، در دوران بنی عبّاس و مملوکیان، شکوفا شد و به صورت مکتبی منظّم در آمد که دارای شیوهای مخصوص به خود بود و به تدریج به فرقه های مختلفی تقسیم شد...

یکی از مؤلّفه­های ادبیّات تطبیقی در جهان، شکل­گیری مکتب رئالیسم و سمبلیسم و تأثیر این مکاتب در آثار نویسندگان معاصر است. دو ملّت ایران و عرب، در طیّ روابط تاریخی با کشورهای اروپایی، از این مهم بی­بهره نمانده و آثار ارزشمندی را مطابق اندیشه­ها و نظریه­های این مکاتب ادبی عرضه کرده اند. مکتب رئالیسم (واقع­گرایی) از جمله مکاتبی است که با توجّه به اوضاع و احوال جامعه وارد عرصۀ ادبی و داستان­نویسی شد و مک...

 خیال از عناصراساسی شکل گیری یک اثرهنری است. صورت‌های خیالی که هنرمندان برای بیان مقاصد واندیشه‌های خود به کار می‌گیرند عموماً ریشه درباورهای اساطیری وفرهنگی دارد. ازاین رو میان صورت‌های خیالی هنرهای مختلف، نوعی قرابت وخویشاوندی برقرار است و غالباً هنرهای مختلف در به کارگیری صورت‌های خیالی، تحت تاثیر یکدیگر هستند. ادبیات ونگارگری از دیرباز در خدمت یکدیگر بوده‌اند. در حاشیه‌ی نسخ خطی، برای بیان رو...

در تعریف و تبیین چیستی ادبیّات تطبیقی، اصول و مبانی آن، کارکردها و حوزه های مطالعاتی، روش ها و رویکردهای آن و ... میان پژوهشگران، اتفاق نظر وجود ندارد. وجود مکاتب سه گانه در ادبیات تطبیقی (فرانسوی، آمریکایی، روسی) نشانه ای بر  عدم تبیین در تعریف و ماهیّت این حوزه­ی معرفتی می باشد. در این مقاله با توجّه به این اصل فلسفی (روش شناختی در علم ونیاز به شناخت هر دانش) به تحلیل سه مسأله؛ موضوع، غایت و روش...

رویکرد ادبی در تفسیر قرآن بر مباحث لغت، صرف، نحو و بلاغت استوار است؛ چنان‌که مکتب ادبی معاصر علاوه بر این مبانی، اصول دیگری از جمله اصالت دادن به فهم ادبی محض از قرآن را نیز در نظر دارد. با مقایسۀ مبانی رویکرد ادبی سید مرتضی و شیخ طوسی در دو کتاب امالی و التبیان، جنبه‌های گوناگون تفاوت آنها با مکتب ادبی معاصر و از سوی دیگر شباهت تنگاتنگ مبانی این دو مفسّر و البتّه برخی تفاوت‌های...

رمانتیسم جنبشی ادبی است که در اواخر قرن هیجدهم از انگلستان آغاز شد و اوایل قرن نوزدهم زمانی که به اغلب کشورهای اروپایی، اروپای شرقی و حتی روسیه گسترش یافت به شکل یک مکتب ادبی ظهور کرد. این مکتب تأثیر خود را در حوزه های مختلف ادبیات و در نقاط مختلف جهان بر جای گذاشت. آشنایی شعرا و نویسندگان ایران با ادبیات غرب سبب نفوذ مکتب رمانتیسم به ادبیات ایران گردید و آثار آن از اوایل دوران مشروطه در متون ا...

مطالعات تطبیقی ادبیات به مثابة یک حوزة معرفتی پویا، رویکردها و الگوهای روش‌شناختی متعددی را به دست داده‌است. معرفی این الگوها ضمن آنکه سبب‌ساز روشمندی در پژوهش‌ها می‌شود، می‌تواند بستری را برای انجام مطالعاتی نوین و بسامان در این حوزه فراهم آورد. پژوهش پیش‌رو بر مبنای چنین انگاره‌ای، و با نگاهی توصیفی و تحلیل‌گرا، ابتدا اندیشه‌ها و آثار برخی از نظریه‌پردازان مکتب موسوم...

مکتب ادبی رمانتیسم دراواخر قرن هیجدهم ، درادبیات اروپا ظهور کرد. از ویژگیهای این مکتب ، آزادی ، احساسگرایی، علاقه به طبیعت، درونگرایی و نوگرایی ادبی در نزد رمانتیکها بود. در اواخر قرن نوزدهم و به سبب گسترش ارتباط شرق با غرب ، نویسندگان و شاعران عرب ازاین مکتب ادبی متاتر شدند. جبران خلیل جبران ، نویسنده و نقاش لبنانی ، در این میان از پیشوایان رمانتیسم درادبیات معاصر عرب محسوب می شود.او در لبنان ...