دین اسلام با ظهور خویش در شبه جزیره عربستان نه تنها موجبات تحولات و تغییرات بسیاری را در مذهب و سیاست و اجتماع پدید آورد بلکه درعرصه فرهنگ و افکار و علوم نیز تاثیرات و تحولات بسزایی برجای گذاشته است که هم اکنون در سراسر جهان اسلام و حتی فراتر از مرزهای جهان اسلام، کاملا محسوس و مشهود می باشد.از جمله این علوم می توان به دانش تاریخ¬نگاری اشاره کرد که با ظهور اسلام از مهمترین و تاثیرگذارترین علوم ...

از آنجا که منابع مهم تاریخی جهان اسلام به صورت قابل ملاحظه ای به روایات هشام کلبی و نقل آنها توجه نشان داده اند، می توان او را یکی از نویسندگان و محققین مهم، متقدم و اثرگذار در پیشرفت تاریخ نگاری اسلامی به شمار آورد. شواهد حاکی از آن است که تنوع و گستردگی آثار هشام حجم بالایی از روایات مختلف را در اختیار پژوهشگران تاریخی نهاده است. معالم و نشانه های به جای مانده از نگاشته های هشام در منابع پس ا...

از ویژگیهای تاریخنگاری ایران پس از ظهور سلسله های مستقل حکومت محوری، غلبه جنبه ادبی بر جنبه تاریخی و عدم دید انتقادی و شکل تحلیلی نوشته های تاریخی می باشد. میرزا محمدمهدی خان استرآبادی ، صاحب دو تالیف تاریخی جهانگشای نادری و دره نادره، در تاریخنگاری عصر افشاریه و پس از آن جایگاهی ویژه دارد. استرآبادی با تاثیر پذیری از سبک تاریخنگاری عصر صفویه به ویژه تاریخنگاری اسکندر بیگ منشی -که هر دو منشیان ...

اهتمام به تاریخنگاری در دوره ممالیک بسیار چشمگیر بود به گونه‌ای که این عصر را باید اوج دوران تاریخنگاری اسلامی دانست. از میان انواع تاریخنگاری این دوره مانند: تواریخ عمومی، دودمانی و سلسله‌ای، طبقات، فرهنگنامه‌های تاریخی و...، فرهنگنامه‌نویسی بیش از همه مورد توجه قرار گرفت. در آغاز قرن هفتم و به هنگام شکل‌گیری دولت ممالیک (648- 922هـ) به علت تعدّد و تکثر لایه‌های مختلف طبقات و نسلها و به دلیل ان...

اهتمام به تاریخنگاری در دوره ممالیک بسیار چشمگیر بود به گونه ای که این عصر را باید اوج دوران تاریخنگاری اسلامی دانست. از میان انواع تاریخنگاری این دوره مانند: تواریخ عمومی، دودمانی و سلسله ای، طبقات، فرهنگنامه های تاریخی و...، فرهنگنامه نویسی بیش از همه مورد توجه قرار گرفت. در آغاز قرن هفتم و به هنگام شکل گیری دولت ممالیک (648- 922هـ) به علت تعدّد و تکثر لایه های مختلف طبقات و نسلها و به دلیل ان...

این مقاله می کوشد علل غلبهی مکاتب اکلا و وابستگی بر استراتژیهای توسعه در ده هی نخستانقلاب اسلامی ایران را بررسی کند. در این راه با معرفی دو مکتب اک لا و وابستگی به خصایص وشاخصهای عمدهی آن دو توجه میشود. سپس با بررسی شرایط شکلگیری ناسیونالیسم در ایران وتلاش برای حل تناقض درونی این ایدئولوژی انجامید، برخی مشابه تهای برداش تهای سیاسیانقلابیون سال 57 با روشهای مذکور مورد توجه قرار می گیرد. در این م...

تاریخنگاری محلی سومین گونه مشهور تاریخ نویسی پس از تاریخ های سلسله ای و عمومی است .هر ایالت و یا شهری به فراخور اوضاع سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی خاص خود دارای یک یا چند اثر در تواریخ محلی می باشد.در این میان ایالت وسیع و پر رونق فارس با زمینه های تاریخی،فرهنگی و دینی خاص،از تاریخنگاری محلی نسبتاً پر باری به ویژه در عصر ناصرالدین شاه برخوردار بوده است. دراین عصر،آثاری چون نزهت الاخبار از میرز...

چکیده با ورود فلسفه به دامان فرهنگ اسلامی، عدهای به مخالفت با این نحله فکری برخاستند . مکتب معارفی خراسان از جمل? این مخالفان میباشد. این مکتب در سده چ هاردهم هجری قمری، توسط میرزا مهدی اصفهانی شکل گرفت و در ابتدا مشهد مقدس ، کانون ترویج این عقیده قرار گرفت. شاگردان میرزای اصفهانی، پیرو تعالیم استاد، با تکیه بر خلوص معرفت مکتب » دینی، به تخطئه علوم بشری به ویژه فلسفه میپردازند. در حال حاضر...

جنبش فرهنگی تاریخ‏نگاری اسلامی همواره تحت تأثیر عوامل مختلف قرار گرفته است که بخشی از آنها ریشه در نیازهای حیات اجتماعی و بخشی دیگر نیز از سطوح پیشرفت جامعه‏ی انسانی متأثر شده‏اند. در این مقاله به برخی عوامل مؤثر بر این بخش و ویژگی‏های آن توجه شده و به تناسب بحثی درباره‏ی مکاتب تاریخ‏نگاری مدینه و عراق طرح شده است.

تاریخنگاری رسمی در جهان اسلام غالباً با ادبیاتی متملقانه‌تنها به روایت آمدوشد حاکمان و فتوحات آنان می‌پردازد و جایگاه نگاه انتقادی و نیز توجه به دیگر اقشار جامعه در آن کمرنگ یا غایب است. تعداد مورخانی که در تاریخنگاری اسلامی مستثنی از این جریان باشند اندک است. عبدالقادر بدائونی یکی از این مورخان است که با نگاهی انتقادی به ساختار حاکمیت و جامعه، وقایع عصر خویش را به رشته تحریر درمی‌آورد. بدائونی ...