هدف این مقاله تبیین اندیشه های ملامتی و جوانمردانة سعدی و بازتاب این اندیشه ها در غزلیّات اوست. بر این مبنا، کوشش نگارنده بر این بوده است تا به این پرسش اصلی پاسخ دهد که «آیا سعدی اساساً اهل ملامت و فتوّت بوده است یا خیر؟» و پس از این مقدّمه با بررسی غزلیّات وی به این نتیجه می توان رسید که وی با توجّه به فرضیّات مطرح شده، از سقّایان زمان خود بوده است. برای پاسخگویی به این پرسش، نخست مقایسه ای مختصر بین...

فصلنامه علمی ـ پژوهشی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا(س) سال دوازدهم، شماره1، بهار1394، پیاپی25 بررسی و نقد آراء ماتریدی و نسفی در مورد آیات مربوط به اهل بیت(ع) شادی نفیسی سمیه خلیلی آشتیانی تاریخ دریافت:03/02/92 تاریخ تصویب:20/02/93 چکیده ماتریدیه به عنوان یکی از فرق کلامی مسلمانان در کنار دیگر فرق کلامی همچون شیعه، معتزله و اشاعره شناخته می شود‍، اما نسبت ب...

چکیده بعد از رحلت پیامبر (ص)، جریان های فکری و کلامی متعدد و معارض با یکدیگر که بیشتر، از اهل سنت بودند، پدیدار شدند که در هر یک از آن ها، برای تبیین اندیشه ها، علاوه بر قرآن، به روایات نبوی (ص) استناد می شد. در اثنای این تکاپوها، برخی آیات، دچار تحریف معنوی شدند و روایات نیز دست خوش تحریف لفظی و تبیین ناصواب (تحریف معنوی) و یا گرفتار وضع شدند. اهل بیت (ع) در مواجهه با چنین روایاتی که د...

با تکیه بر جامعیّت قرآن و ارتباط تفسیری بین آیات آن و احاطه کامل عترت بر معارف قرآن، شیوه تفسیر قرآن به قرآن در سیره تفسیری معصومان(ع) مورد مطالعه قرار گرفته است.  پیامبر به کنش تفسیر آیات قرآن به صورت متقابل اشاره داشت. در سخنان اهل بیت(ع) نیز برای تفسیر قرآن به قرآن چهار اصل مهم شناخته شده است که عبارتند از: جامعیت و مرجعیت قرآن، بهره گیری دانش های جنبی قرآن، شناخت ظاهر و باطن قرآن و نگرش سیست...

واژه «کتاب»، یکی از مفاهیم اساسی قرآن‌ است که از دیرباز مورد توجه قرآن‌پژوهان بوده‌است. این واژه 231 مرتبه در قرآن ذکر‌شده و در هم‌نشینی با واژه‌های کلیدی همچون قرآن، حق، امام و حکمت قرار‌گرفته‌است. کاربرد وسیع این واژه در قرآن و پیوند آن با دیگر مفاهیم قرآنی، جایگاه خاص این واژه را در بین واژه‌های قرآنی و ضرورت تبیین مفهوم آن‌را روشن می‌سازد. با در نظر گرفتن روش معناشناسی به‌عنوان روشی سودمند ...

چکیده بیشتر اهل سنت، تمام صحابه رسول خدا (ص) را عادل می دانند؛ از این روی، در نگاه آن ها، هر روایتی که به یکی از صحابه ختم شود، به شرطی که سند آن، متصل باشد و وثاقت راویانش احراز شود، از نوع صحیح دانسته می شود و باید از هر گونه نقد و ارزیابی متن آن خودداری کرد؛ بنابراین، عدالت صحابه از مبانی رجالی اهل سنت است. اهل سنت برای اثبات عدالت صحابه، به آیاتی از قرآن و روایاتی از پیامبر (ص) استن...

در برخی از آیات قرآن و نیز در بیان پیامبر اسلام، از گروهی با عنوان «اهل بیت» یاد شده که از هرگونه پلیدی پاک هستند و فضیلت ها و موقعیت های ویژه ای در اسلام دارند. همین امر، موجب توجه خاص خاورشناسان به این واژه قرآنی و نگارش آثار متعددی در این زمینه شده است. مقاله «اهل بیت» اثر موشه شارون در دایرهالمعارف قرآن لایدن، ازجمله این آثار است که پژوهش حاضر، به معرفی و نقد آن می پردازد. مقاله یادشده دارا...

چکیده امروزه در بسیاری از مناطق شیعه نشین، بپاخاستن و دست بر سر نهادن در برابر شنیدن نام امام قائم(عج) در شمار آداب و رسوم عصر غیبت شمرده می شود و گاه از آن به عنوان سنتی شرعی و رایج در سیره شیعیان یاد می گردد. سیره ای که گفته می شود پیوستگی خود را تا عصر معصومان(ع) حفظ کرده است و ریشه در فرمان و سبک زندگی امامان معصوم(ع) دارد. این مطالعه با بررسی اسناد مربوط به این عملکرد در سبک زندگی اهل بیت(...