تحوّلات سیاسی- اجتماعی و به دنبال آن، شکل­گیری انقلاب­های معاصردر تاریخ ایران و مصر، زمینه مناسبی برای گروهی از شاعران و سخنورانی شد تا تمام توش و توان ادبیشان را در راه آزادی وتحقّق آرمان ملّت­­ها و توده­های ظلم­ستیز به کارگیرند. فرّخی یزدی، شاعر انقلابی ایران در دوره قاجار و رضاخان پهلوی و عبد الرحمن یوسف، شاعر انقلاب مـردم مصر، علیـه حکومت مستبدانـه حسنی مبـارک از جمله شاعران متعهّدی می­باشندکه د...

احمد شاملو در ادبیّات فارسی و بدر شاکر السّیاب در ادبیّات عربی، از شاعرانی هستند که مضمون­های گوناگونی را در قالب شعر روایی، ارائه نموده­اند؛ تا به وسیله آن، مفاهیم ژرف­تر و گسترده­تری را به مخاطب خود عرضه نمایند. این پژوهش، کوششی در بررسی تطبیقی عناصر مشابه روایت، بر اساس رویکرد نقدی ادبیّات تطبیقی (مکتب آمریکایی)، در قصیدۀ «مرد مصلوب» اثر احمد شاملو و قصیدۀ «المسیح بعد الصّلب» سروده سیاب، به هدف د...

نوستالژی یا دلتنگی برای گذشته، حالتی است روانی که به صورت ناخودآگاه در فرد ظاهر و تبدیل به یک اندیشه می­شود. در عرصة ادبیات، این حالت برای شاعر یا نویسنده­ای رخ می­دهد که پیرو انگیزش­های فردی یا اوضاع اجتماعی- سیاسی پیرامون خود، به نوعی احساس دلزدگی از زمان حاضر دچار می­شود و اندیشة بازگشت به گذشته و خاطرات شیرینش را در سر می­پروراند. عبدالوهاب بیاتی و محمدرضا شفیعی کدکنی، به عنوان دو شاعر پرآ...

هدف این مقاله، بررسی تطبیقی موسیقی شعر فرّخی یزدی و معروف الرّصافی است. برای رسیدن به این مقصود، موسیقی اشعار این دو شاعر به دو قسم موسیقی بیرونی و درونی تقسیم بندی شده است. در قسمت موسیقی بیرونی به بررسی وزن، قافیه و ردیف و در قسمت موسیقی درونی، تکرار  با دو زیر شاخه واج­آرایی و تکرار لفظ و همچنین جناس و سجع بررسی شده است. نتایج این بررسی نشان می­دهد که تنوّع بحور در شعر رصافی بسیار بیشتر از شعر ...

حضور گسترده اسطوره و بازآفرینی آن در ادبیّات معاصر جهان، از جمله ادبیّات فارسی و عربی، سبب نوآوری و غنای ادبیّات گردیده است. اسطوره یونانی «پرومته» یکی از این اسطوره­هاست که شاعران ادب فارسی و عربی برای بیان مفاهیم سیاسی و اجتماعی، از آن به عنوان نماد سرکشی، اعتراض، مقاومت، رهایی و... بهره گرفته­اند. پژوهش حاضر بر آن است تا این گونه ادبی را که از قلمروهـای شاخص ادبیّـات تطبیقی بـه شمار می­آید، در ش...

چکیده نوستالژی و درد ناشی از آن ریشه در میراث فکری و دینی ما دارد، امّا آن چه این موضوع را تازگی می-بخشد بروز شرایط مدرن و شهرنشینی و تبعات ناشی از آن است که موجب بروز انبوهی از ناراحتی های روحی از جمله" بیگانگی" گردیده است. در جستار پیش رو، نگارنده بر آن است تابه بررسی این پدیده ی روانی در سروده های دو شاعر معاصر عراقی و ایرانی، "نازک الملائکه"و"فروغ فرّخزاد"، بپردازد. تحقیق نشان از آن دارد که...

«تحلیل شعر البحار و الدرویش خلیل حاوی بر­مبنای فلسفه­ی سارتر»      چکیده:    از ویژگی­های اساسی شعر معاصر عربی، ارتباط گسترده آن با آگاهی­های بشری است؛ چنان که امروزه تبدیل به آئینه­ای تمام قد برای بسیاری از یافته­های جدید به ویژه در عرصه­ی علوم انسانی شده است. در این میان، نگرش­های فلسفی سارتر، به عنوان یافته­ای نو به انسان و هستی، از همان آغاز، تأثیر شگرفی در دستاوردهای ادبی از خود برجای نهاد...

میان شعر معاصر فارسی و عربی به دلیل برخورداری از پیوند های دور و دراز تاریخی، بسترهای سیاسی و اجتماعی مشابه، نیز زمینه های فرهنگی نزدیک به هم و تأثیرپذیری از فرهنگ و ادب اروپا، شباهت های انکار ناپذیری وجود دارد. یکی از رویکردهای مشترکِ شاعران معاصر فارسی و عربی پس از انقلاب ادبی و تأثیرپذیری از فرهنگ و ادبیات اروپا، کاربرد سنت های کهن به ویژه اسطوره ها است. شاعرانِ نوپرداز در هر دو قلمرو ادبی فار...

بدون تردید شعر و ادبیّات هر قوم یا ملّت آیین? تمام نمای افکار و باورها و گرایش های آن می باشد و نمایی از اعتقادات آن را عرضه می کند. یکی از جنبه های شعر و ادبیّات آن است که در مورد مکتب تشیّع و تعالیم آن به تحقیق و تتبّع علمی بپردازد. با وجود این شعر شیعی،نماد تفکّر و اعتقادات شیعیان در گستر? ادبیّات آیینی شاعران ولایی و شیعی می باشد که در آن فرهنگ مکتبی اهل بیت پیامبراسلام(ص) و معارف دینی و مدایح و م...

چکیده: نگاهی گذرا بر روند شکل گیری شعر نو فارسی و شعر حرّ عربی تأثیر پذیری ادبیات فارسی وعربی را از یکدیگر نشان می دهد. این تأثیرپذیری ها که شباهت های بسیاری را می زاید، هر پژوهشگر کنجکاوی را وا می دارد که به بررسی روند تأثیر و تأثر این دو نوع قالب شعری بپردازد.در ادبیات فارسی نیما یوشیج با بهره گیری از تجربیات شاعران پیشین در عرصه ی نوآوری، قالب شعر فارسی را دگرگون کرد. در ادبیات عربی نیز همین...