موضوع مورد مطالعه این تحقیق قانونمندی های اجتماعی و به تعبیر اسلامی «سنت» های اجتماعی در محدوده قرآن کریم و سخنان امیرالمومنین به ویژه در نهج البلاغه می باشد. سنن الهی در ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر می باشند برای فهم بهتر این ارتباط تمام سنت هایی را که بررسی شده است در ذیل دو سنت کلیدی استخلاف و آزمایش قرار داده شده اند و سنن دیگر مصادیق این دو سنت برشمرده شده اند، مصادیق سنت استخلاف: سنت تغییر...

مسئلة خلافت (جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله) بعد از ارتحال رسول الله مورد اختلاف صحابه قرار گرفت. جمعی از آنان، یعنی اهل سنّت،  امامت را تابع انتخاب دانسته و آن را  امری  فقهی می دانند که به خود مسلمانان واگذار شده است و جمعی دیگر، یعنی شیعیان ، قائل به نص و انتصاب امامت شده  و آن را از مسائل کلامی دانسته اند. مؤلف در این مقاله سعی کرده با دلایل عقلی و نقلی، کلامی بودن آن را اثبات کند و این ...

چکیده : در مبحث علم معانی ، گاهی برخی از اجزای جمله از قبیل مبتدا ، خبر ، فاعل ، مفعول وغیره بر اساس یک هدف نحوی – بلاغی در کلام مقدّم یا موخّر از جایگاه خود آورده می شوند و باعث ایجاد تغییرات ظریف و بخصوصی در دامنه ی معنایی جمله و متن می شوند . قرآن کریم از نظر بُعد زیبایی شناسی در میان همه کتابها ، عالیست . نحوه ی چینش حروف ، تک واژه ها ، عبارتها و جملات آیات و وزن و آهنگشان نقش موثّری را در آفر...

سورة کوثر، موجزترین و در عین حال، یکی از تأثیرگذارترین سوره های قرآن است که در عین ایجاز، می توان همه جنبه های کامل بلاغی یک کلام را در آن یافت؛ به طوری که پیام رسانی که وظیفه اصلی کلام است، در آن به حد نهایت رعایت شده است. این سوره که در شرایط خاص و متناسب با موقعیت ویژه ای نازل شده است، مضمون و محتوایی واحد دارد که وحدت و یکپارچگی خاصی بین آیات سه گانه آن برقرار کرده است. به طورکلی برای اثبات...

سورة کوثر، موجزترین و در عین حال، یکی از تأثیرگذارترین سوره های قرآن است که در عین ایجاز، می‌توان همه جنبه‌های کامل بلاغی یک کلام را در آن یافت؛ به‌طوری که پیام رسانی که وظیفه اصلی کلام است، در آن به حد نهایت رعایت شده است. این سوره که در شرایط خاص و متناسب با موقعیت ویژه‌ای نازل شده است، مضمون و محتوایی واحد دارد که وحدت و یکپارچگی خاصی بین آیات سه‌گانه آن برقرار کرده است. به طورکلی برای اثبا...

ابن‌ابی‌جمهور احسایی از علمای متضلّع شیعی است که تا اوایل تشکیل دولت صفوی در ایران، در قید حیات بوده است. او را از این حیث که هم در قالب و روش و هم در تلقّی کلامی، تحوّلی بنیادی در کلام شیعه پدید آورد، می‌توان مؤسّس خواند و از آن‌جا که این تحوّل با تکیه بر حکمت اشراق و به مدد آن محقق می‌شود و صبغۀ آن را می‌گیرد، وی را باید «مؤسس کلام شیعی اشراقی» دانست. مقاله نشان می دهد که تحول مذکور، از حیث قالب، ...

متکلمان قبل از خواجه که کلام به معنی اخص، فلسفی نشده بود؛ راه حل مسئلة شر را از آیات و روایات اهل بیتu به دست آورده‌اند. به همین دلیل راه‌حل‌های آنان با نظریات فلسفی در باب شرور متفاوت است. متکلمین امامیه، شر را صادر از خدا می‌دانستند و در عین حال، آن را با صفت خیرخواهی مطلق خداوند -مأخوذ از الاهیات مسیحیت- متضاد نمی‌شمردند. در کلام امامیه، خداوند حکیم است و وجود شرور به دلیل حکمت الاهی است و ...

مبانی معرفت شناختی علم کلام، موضوع این نوشتار است. از این منظر، اقتضائات فطرت انسان و نیازهای بنیادی آن و اصول عقلیِ ناظر بر حجّیّت نصّ آسمانی، مبادی معرفت شناختی در علم کلام است. برهمین اساس، مادامی که اصل دین و نصّ آسمانی آن، به طور مستدلّ پذیرفته نشود، آنچه از طریق براهینی چون «امکان و وجوب» و «حرکت»  حاصل می‌گردد، «علّت العلل» و « محرّک لا یتحرّک» و امثال آن است و بدیهی است که این گونه امور را نمی ت...

معنی شناسی به عنوان یکی از شاخه های دانش زبان شناسی به مطالعه¬ی محتوایی زبان می پردازد؛ یعنی مطالعه¬ی شبکه¬ی روابطی که بین واحدهای زبانی و پدیده¬های جهان وجود دارد. این شاخه از دانش زبان شناسی چگونگی انتقال معنی را از طریق زبان بیان می کند. در معنی¬شناسی، واژه به عنوان یکی از اجزای اصلی کلام، نقش عمده¬ای در انتقال مفاهیم دارد. معنی به دلیل پیوستگی با جهان خارج از ذهن، اهمّیّت فراوانی دارد و می¬تو...