توسعة زبان شناسی تطبیقی در قرن نوزدهم و اکتشافات قوم شناختی در قرن بیستم موجب شد تا اسطوره شناسی در هیئت یک علم مطرح شود و از آن جا که اسطوره های باستانی ملت ها مبنایی ترین مقولات برای شناخت ملل مختلف اند اسطوره شناسی تطبیقی به عنوان عامل شناخت متقابل ملل از یکدیگر مورد توجه محققان قرار گرفت و این امر به گشوده شدن باب گفت وگو و تعامل میان ملل منجر شد. به این ترتیب، اسطوره شناسی تطبیقی قادر است ...

اسطوره ها در طول تاریخ همواره از رخدادهای سیاسی - اجتماعی تأثیر می پذیرند و در برابر آنها واکنش نشان می دهند. در حوزه داستان نویسی معاصر یکی از اصلی ترین حوادثی که بر ساختارهای سیاسی، اجتماعی،فرهنگی و ادبی تأثیر عمیقی گذاشت، واقعه کودتای 28 مرداد است. این حادثه باعث اجتناب نویسندگان از بیان انتقادی صریح و پناه بردن به درون و بهره¬گیری از زبان مبهم، نمادین و اسطوره ای در انعکاس مسائل جامعه و جهت...

چکیده یکی از نمودهای وحدت اندیشۀ بشر، اساطیر و مفاهیم اسطوره­ای است که به دلیل ترکیب شدن بن مایه های آن با ناخودآگاه جمعی، در نزد شاعرانی که دارای نگرش های فلسفی، اجتماعی یا فکری و فرهنگی خاصّی هستند،  نمود بیشتری دارد. در واقع اسطوره در نزد این شاعران، پدیده­ای اجتماعی با زبان سمبولیک است که به شکل یک نظام فرهنگی جهان شمول درآمده است. خلیل حاوی و احمد شاملو از جمله این شاعران هستند که حجم وسیعی...

ضحاک یکی از مهم ترین و مبهم ترین شخصیت های اسطوره ای ایران است که پژوهشگران در مورد نژاد و جنبه های نمادین شخصیت وی سخن ها رانده اند، ولی از نسبت او به سرزمینِ مارهای مقدس، یعنی بین النهرین چندان سخنی نگفته اند. این جستار بنیاد اسطوره ضحاک را بیرون از الگوی هند و اروپایی، در سرزمین بین النهرین جست وجو می کند و نشان می دهد که این اسطوره، از بین النهرین آغاز شده و در گذر زمان با اسطوره های هند و ا...

چکیده گرچه از عصر جهان بینی اسطوره ای یعنی عصری که انسان می خواست با نیرویی خیالین و به زبان اسطوره، خود و جهان خود را تبیین کند، قرن ها می گذرد، امّا انسان هرگز نتوانسته است از جاذبه ی جادویی اسطوره بی نیاز بماند. شاعران گاه با انطباق اساطیر کهن با شرایط موجود و گاه با اسطوره سازی از مسائل و مفاهیم روز و نیز شخصیّت های تاریخی به بازسازی و نوسازی آن دست یازیده و از نیروی سترگ خیالانگیز آن بهره ...

اسطوره یکی از عناصر تأثیرگذار در ساختار و محتوای داستان‌های معاصر است. یکی از این داستان‌ها که با تأثیرپذیری از اسطوره‌ها به وجود آمده است، رمان آتش بدون دود از نادر ابراهیمی است که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه‌ای است و هدف از آن، بررسی رد پای اساطیر در این رمان بر اساس نظریه ترامتنیت ژنت است. فرض نگارندگان این بوده که نویسن...

کهن نمونه ها، با تصویرهای کهن نمونه ای مانند کوه و اعداد و درون مایه های کهن نمونه ای چونان آفرینش و مرگ همسان نیست و به گمان نهان پژوه سوئیسی، کارل گوستاو یونگ، کهن نمونه ها، سازنده نمایه ها و درون مایه های کهن نمونه ای است. پنج کهن نمونه «خود»، «سایه»، «نرینه روان (= آنیموس)»، «مادینه روان (= آنیما)» و «نقاب» از کهن نمونه های برجسته و بُنیادین یونگ است که کارکرد آنها در دبستان نقد اسطوره شناخت...

بی شک یکی از عناصر غنی موجود درگنجینه ی فرهنگ و آیین های بشری، اسطوره است و اسطوره پردازی نیز از قدیمی ترین شیوه های داستان پردازی به شمار می رود. در فرانسه، به تبعیت از تراژدی نویسان سترگ باستان، استفاده از اسطوره های کهن، بخصوص در ادبیات و هنرهای نمایشی، از دیرباز مرسوم بوده است. اما رویکرد قرن بیستم به مقولة اسطوره، با توجه به شمار آثاری که در آن ها داستانی اسطوره ای مورد بازنگری و بازخوانی ...

یکی از متخصصان برجسته در حوزۀ تاریخ ادیان میرچا الیاده است، که در دهه های اخیر درفرانسه و امریکا زندگی کرد . از آثار وی در می یابیم که اسطوره همیشه گزارشی از آفرینشاست و از چگونگی آفرینش و تکامل هستی سخن می گوید . هر چند اسطوره از نگاهاسطوره شناسان کارکردهای متعددی دارد، امّا مطابق نظر الیاده، اسطوره مبتنی برهستی شناسی است و تنها از حقایق، از اموری که واقعاً حادث شده اند و از اموری که کاملاًتجلّی ی...

عبدالعزیز مقالح شاعر معاصر یمنی از جمله شاعرانی است که در بیان تجارب و مفاهیم شعری خویش از اسطورة ملل مختلف، بهرة فراوان گرفته است. در این میان بهره­گیری شاعر از اسطوره­های یونانی، جلوه­ای بارز و خاص یافته است. هر چند در ابتدای بهره­گیری از این عنصر شعری، مقالح نیز همچون بسیاری از شاعران تنها به نقل سادة اسطوره پرداخته و کارکرد اسطوره در شعر وی جنبة اشاری یافته است، اما دیری نمی­گذرد که شاعر مو...