قرآن کریم در آیه «إِنْ کُلُّ نَفْسٍ لَمَّا عَلَیْها حافِظ» (طارق،4) به یکی از ویژگی­های نفس انسانی (که حافظ داشتن نفس است) اشاره می­کند، امّا مفسرین در تفسیر این آیه دارای نظرات متنوعی هستند، جمع زیادی از مفسرین منظور از نفس مورد اشاره در آیه را روح انسانی و منظور از حافظ را ملائک الهی می­دانند، ولی برخی تفاسیر به یک اعتبار نفس را بر ماسوی الله تعمیم داده­اند و از این جهت، منظور از حافظ را خداوند دانسته­اند و ...

. مقدمه: پژوهش حاضر، با استفاده از الگویابی معادلات ساختاری در پی وارسی رابطه میان سبک های فرزندپروری و عزت نفس نوجوانان با توجه به نقش واسطه­ای برآورده شدن نیازهای روانی اساسی است. روش: 238 دانش آموز سال اول دوره متوسطه شهر ارومیه به پرسشنامه­های سبک های فرزندپروری؛ نیازهای روانی اساسی و عزت نفس پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از روش مدل یابی معادلات ساختاری مبتنی بر کوواریانس استفاده ش...

بحث علم به محسوسات یکی از مباحث مهمی است که می توان آن را از دو جنبه مورد بررسی قرار داد: 1ـ جنبه هستی شناسانه 2ـ جنبه معرفت شناسانه. جنبه هستی شناختی قضیه شامل بحثهائی از این قبیل است که آیا ادراک حسّی امری مجرّد است یا مادّی و یا بحث از اینکه آیا ادراک حسّی تغییرپذیر است یا تغییرپذیر نیست؟ و بحثهائی از این قبیل. جنبه معرفت شناختی هم شامل بحثهائی است که یکی از مهمترین مسائل آن، این سوال است که آ...

از جمله مسائل فلسفی رابطه ی نفس با عقل است. مسائل اصلی این رساله، تعریف نفس و عقل و بیان چگونگی ارتباط این دو از دیدگاه، حکیم افضل الدین کاشانی و ابتکار وی در این زمینه است. بر اساس تحقیق انجام شده، تعریف بابا افضل از نفس عبارت است از «چیزی که هستی سزاوار آن باشد» و عقل: «مرتبه ی بالفعل نفس». بنابر این برای دست یابی به نتیجه، رابطه ی نفس و عقل در دو حوزه ی معرفت شناسی و جهان شناسی مورد تحقیق ق...

یکی از موضوعات مربوط به مباحث نفس که از دیرباز معرکه آرای دانشمندان اسلامی بوده، مسئله تقدم نفس بر بدن است؛ علاوه بر اینکه در این موضوع روایات فراوانی از معصومین نیز وارد شده است. صدرالمتألهین شیرازی در این مورد دیدگاه خاصی دارد. وی تقدم نفس بر بدن به­نحو کثرت و انفصال را رد می­کند و آن را فقط به­صورت وجود نفس در مرتبه علت آن به­نحو عقلانی می­داند. او ظاهر آیات و روایات دال بر تقدم را نمی­پذیرد...

ارتباط نفس و بدن از مباحث مهم فلسفة ذهن است. دربارة این ارتباط دو دیدگاه وجود دارد: یگانه‏انگاری و دوگانه‏انگاری؛ دوگانه‏انگاری دیدگاهی است که انسان را متشکل از دو جنبة بدن مادی و نفس مجرد می‎داند. یگانه‎انگاری که در تقابل با دوگانه‎انگاری است دو شاخه دارد: یگانه‎انگاری مادی‎گرایانه که حقیقت انسان را مادة محض تلقی می‏کند و یگانه‎انگاری ایدئالیستی که حقیقت انسان را نفس محض می‏داند. ملاصدرا و جا...

افلاطون در رساله فایدون برای اثبات جاودانگی نفس پس از مرگ سه برهان اقامه می‏کند. بیان دو برهان اول، بیانی اسطوره‏ای ـ فلسفی است که بر چرخه‏های متوالی زایش مبتنی است. برهان سومی که افلاطون برای بقای نفس پس از مرگ اقامه می‏کند، برهان بساطت نفس است. او معتقد است چیزی که جزء ندارد فساد نمی‎پذیرد و از‌آنجا‌که نفس جزء ندارد با مرگ بدن جاودان خواهد بود و از بین نخواهد رفت. در فلسفه اسلامی یکی از مهم‌ت...

یکی از مباحث مهم در گستره عرفان عملی «معرفت شهودی نفس» می باشد. منظور از «معرفت» در عنوان مذکور شناختِ حضوری نفس به خود و مراتب مثالی و عقلی و فرا عقلی خود می باشد. این معرفت حضوری و شهودی در مرتبه کامل تری از سنخ «علمِ به علم» و التفات و توجه حضوری به حضور مراتب نفس نزد خویش می باشد. در این رساله نخست دیدگاه صدر المتألّهین پیرامون «معرفت نفس» و مراتب آن بازپژوهی و بررسی شده است؛ سپس دیدگاه عرفان...

در میان متفکرانی که به جاودانگی نفس همراه با بدن قائل‌اند، یعنی دوگانه‌انگاران، دو دیدگاه وجود دارد؛ دیدگاه برانگیختگی و دیدگاه بدن جدید. بر اساس دیدگاه برانگیختگی نفس باقی است و با بدن دنیوی مجدداً در آخرت برانگیخته می‌شود. بر مبنای دیدگاه بدن جدید انسان موجودی دوبعدی و واجد جسم و نفس است. نفس غیر مادی، جاودانه و حافظ این‌همانی شخصیت انسان است و تفاوتی نمی‌کند که تداوم زندگی اخروی نفس با همین ب...

چگونگی رابطه نفس و مکتسباتش همواره مورد توجه فلاسفه بوده است. در این میان نحوة حصول علم و کیفیت تأثیر فعل و خُلق بر نفس از وجوه مهم خودشناسی در حکمت متعالیه است. تحقیق در این مسایل بر پایة مبانی ای چون اصالت وجود، حرکت جوهری نفس، اتحاد عاقل و معقول و حدوث جسمانی نفس استوار است. ملاصدرا اثبات می کند که حقیقت نفس هر انسان حاصل تروّح (روحانی شدن) خصوصیات علمی و ملکات عملی و رسیدن به مرتبه اعلای نفس ...