نظریه حال نخستین بار به صورت رسمی توسط متکلم معتزلی، ابو هاشم جبایی مطرح شده است. این بحث که ناظر به مسئله صفات باری تعالی بوده، در مواجهه با محذور شرک ارائه گردیده. اما بسیاری از متکلمان و فیلسوفان، این نظریه را مردود شمرده اند. ظاهر کلام فیلسوفان نشان‌گر آن است که آنها بین نظریه حال و نظریه ثابت نوعی ترادف دیده اند و لذا نقد نظریه حال در سیاق استغراب از نظریه ثابت و تهاجم به مؤلفینش دیده می ش...

چکیده ری در دوره اسلامی، برخلاف شهر همسایه‌اش؛ قم، از تنوع فکری و مذهبی برخوردار بوده و شیعیان (امامی، زیدی، اسماعیلی) و حنفیان، با گرایش‌های مختلف فکری چون معتزلی، اشعری، کلابی، جهمی و... در این شهر توانستند در عرصه‌های مختلف، به پیشرفت قابل توجهی دست پیدا کنند. به دنبال این تحولاتی که در ری پدید آمد، شهر، کانون توجه و مقصد مهاجرت دانشمندانی نظیر ابوریحان بیرونی، قاضی عبدالجبار معتزلی و شخصیت...

نوشتار حاضر، مقاله خانم زابینه اشمیتکه با عنوان «علامه حلی و کلام شیعی – معتزلی» را مورد بررسی قرار داده است. این محققِ مطالعات اسلامی در پی آن بوده است که با تحلیل اندیشه‌های کلامی علامه حلی و مقایسه آن با آرای ابوالحسین بصری، پیروی علامه را از ابوالحسین اثبات کند. در فرایند اثبات این نظریه کلام شیعه را کلاً فاقد استقلال قلمداد کرده، آن را جز در مبحث امامت تابع کلام معتزله می‌بیند. اما نگارش حاض...