جستار حاضر می‌کوشد راه‌ها­ی مواصلاتیِ شیراز به اصفهان را از سده‌های نخستین اسلامی تا تشکیل حکومت  صفوی بررسی کند. این نوشتار در پی پاسخ گویی به این پرسش است که راه‌های شیراز به اصفهان، در این بازه زمانی، از چه مسیر­هایی عبور می‌کرده و کارکرد و کارآمدی این جاده‌ها متاثراز چه عواملی بوده است؟ ارزیابی ما از موضوع، در یک بستر جغرافیای تاریخی، نشان می‌دهد که از سده‌های نخستین اسلامی، این دو شهر به وا...

چکیده برای گسترش تشیع در جامعه، آموزش و استقرار احکام شیعی، و تمشیت امور بر مبنای فقه شیعه می بایست اقدامهایی صورت گیرد اما خلأهایی هم وجود داشت: شاه اسماعیل و نزدیکان او چندان با احکام و فقه شیعه آشنایی نداشتند و در جامعه هم کسانی که به احکام شیعه آشنا باشند اندک بودند و آثار چندانی هم درباره احکام و فقه شیعه در ایران وجود نداشت. لذا شاه اسماعیل و شاه تهماسب دست به دامان علماءی شیعی جبل عام...

شهر تبریز پیشینه ای کهن دارد که مدیون موقعیت جغرافیایی و اقلیمی مناسب آن است. این وضعیت جغرافیایی تبریز را از دیرباز به یک مرکز زیستگاهی همیشگی مبدل کرده است. این شهر در قرون اولیه ی اسلامی بر محوریت مسجد جامع، بازار، میدان و قصر حکومتی گسترش یافت. در دوره ی ایلخانی، با انتقال مرکز حکومت از مراغه به تبریز توسط آباقاخان بیش از پیش، مورد توجه عرفاء، شعراء، اولیاء و وزرای زیادی از مناطق مختلف ایرا...

برای دستیابی به تعاریف واژه هایی مانند جرم و مجازات و مصادیق آن در یک دوره ی تاریخی، باید شرایط سیاسی، مذهبی و اجتماعی حاکم بر دوره ی مورد مطالعه لحاظ گردد. شاید بتوان گفت، مهمترین ویژگی و شاخصه ی شناخت حکومت صفویان، دینی و مذهبی بودن آن ها می باشد. به نظر می رسد که در چنین حکومتی، دین و احکام آن مبیّن حد و مرز روابط مردم با مردم و همچنین مردم با حکومت می باشد. یکی از مهمترین کارکردهای حکومت در ...

موضوع این تحقیق بررسیِ توصیفات و وقایع چهارباغِ مشهد در متون تاریخی از زمان بنای آن در دوران شاهرخ تیموری تا تخریب آن در اوایل دورة قاجار است. در همین راستا ابتدا در رابطه با مفهوم و پیشینة چهارباغ مقدمه‌ای ذکر می‌گردد و در ادامه مطالبی که در مورد چهارباغِ مشهد در کتب تاریخیِ ادوار تیموری، صفوی، افشاری و قاجار نقل شده، مورد بررسی قرار می‌گیرد تا بدین وسیله ابعاد تاریخی و مهمترین وقایع رخ داده در چه...

دولت صفویه از معدود دولت هایی بوده است که توانسته اند مناطق زیادی را تحت حکومت و سلطه خود در آورند. آنها با اتخاذ سیاست مذهبی و اتحاد بین ملت و شریعت و مذهب و رسمی کردن تشیع در ایران در حدود دو و نیم قرن تقریباً به حیات خویش ادامه دهند . و در زمینه های مختلف هنر – علوم – فرهنگ و ... به خوبی توانستند فعالیت کرده و موجبات رشد ایران را فراهم کنند. مخصوصاً در زمینه آیین ها توانستند با رسمی کردن...

در تاریخ هر سرزمینی نقاط عطفی وجود دارد که باعث پی‌ریزی آیندۀ آن سرزمین می‌شود. بدون شک، در ایران باستان، مذهب با همراهی حکومت و با تأثیرپذیری از شرایط اقلیمی و آداب‌ و رسوم رایج موجب شد نوعی از حکومت به‌ وجودآید که تفاوتی ماهوی با حکومت دیگر سرزمین‌ها داشته باشد. این حکومت که استبدادی بود، باعث شد ایرانی آرمانی شکل بگیرد؛ به‌طوری‌‌که نویسندگان دیگر ممالک بر آن شدند که به تشریح ویژگی‌های آن در ...

در دوره صفویه کوه گیلویه یکی از ایالات مهم کشور و از بیگلربیگی ها محسوب می شد و حاکم نشین های متعددی از جمله عراق عجم، حویزه، دزفول، بصره .... در زمره این بیگلر بیگی قرار داشت. محدوده جغرافیایی آن از تل خسرو در یاسوج امروزی آغاز می شد و به سواحل خلیج فارس در بندر دیلم ختم می شد و مناطقی از قبیل بهبهان و رامهرمز را شامل می شد. در طول دوره حکومت صفوی، پادشاهان این سلسله برای ایالت کوه گیلویه اهمی...

خلیج فارس همواره یکی از گذرگاههای پراهمیت تجاری در طول تاریخ ایران محسوب شده است که از طریق آن، ایران با آبهای آزاد جهان ارتباط می یافت. همزمان با روی کار آمدن دولت صفویه در ایران، برای اولین بار پرتغالی ها به عنوان اولین کشور استعمارگر اروپایی وارد خلیج فارس شدند. آنها با ایجاد دژهایی در برخی نقاط خلیج فارس بویژه جزیره هرموز، بخشی از امور تجاری و سیاسی خلیج فارس را در اختیار خود گرفتند. برخورد...

دوره صفویه درخشان ترین دوره تاریخ معماری ایران است. ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و امنیت ناشی از آن، پیشرفت در فنآوری ساختمان، توسعه شهرها، و هنر دوستی پادشاهان صفوی؛ از جمله عوامل شکوفایی معماری این دوران به شمار می آیند. همپای این شکوه و عظمت ، طراحی و ساخت گرمابه ها نیز، به اوج رسید. علاوه بر این، عوامل دیگری همچون اهمیت نظافت، حرمت آب، و نیز رعایت احکام فقه شیعی نیز در توسعه و رشد معماری گرمابه ...