دو مفهوم آزادی و عدالت در نظریه‌پردازی نظام‌های سیاسی، جایگاه سیالی داشته و فرازو نشیب‌هایی طی کرده‌اند. نظریه لیبرال دموکراسی نماد برتری و ترجیح آزادی بر عدالت است؛ اما تلاش‌های متفکران متأخر غربی برای آشتی این دو موجب ظهور نظریه‌های دیگری مانند دموکراسی اجتماعی و مشورتی شده که بر نقش عدالت در ایجاد و تداوم دموکراسی تأکید دارند. از این نظر، شرایط اقتصادی جامعه بستر لازم برای دمکرسی را فر...

[1]تعیین رابطۀ بین میزان گرایش به دموکراسی و جامعه­پذیری سیاسی به عنوان هدف اصلی تحقیق مطرح شده است. متغیرگرایش به دموکراسی براساس نظریات رابرت دال، شومپیتر، هانتیگتون، هابرماس، کوهن و کیملیکا به عنوان متغیر ملاک (وابسته) مطرح شده است و متغیر جامعه­پذیری سیاسی و عوامل اجتماعی مشارکت سیاسی، آگاهی سیاسی، اعتماد سیاسی، قوم­گرایی و انسجام­ سیاسی بر اساس نظریه­های پارسونز، گیدنز، هانتیگتون، کیملیکا،...

ریچارد رورتی از مهم‌ترین اندیشمندان و فیلسوفان سدۀ اخیر است که برخی آرای او را در نحله‌هایی چون نئوپراگماتیسم و پست‌مدرنیسم طبقه‌بندی کرده‌اند و برخی نیز آرای او را مهم‌ترین تفاسیر نظریۀ دموکراسی جدید در آمریکا برآورد کرده‌اند. به نظر می‌رسد علت این مسئله این است که تفکر رورتی از آبشخورهای زیادی نشأت گرفته و خود الهام‌بخش اندیشه‌های جدید عمل‌گرایانه شده است. بر این اساس، نگارندگان در این پژ...

مذهب و سیاست در جهان اسلام همسایة دیواربه‌دیوار یکدیگرند. تحولات کنونی منطقه نیز، خواه بهار عربی، بیداری اسلامی یا افراط‌گرایی مذهبی نامیده شود، تأکیدی بر این واقعیت است. اما باز گشت مذهب به سیاست چندان هم بی‌دغدغه نیست؛ ظاهراً، نیروی مذهب چهره‌ای ژانوسی دارد و هم‌زمان دو گرایش متخالف از خود نشان داده است: سازنده و مخرب، افراط‌گرایی مذهبی و اصلاح زندگی. پیدایی نظام جمهوری اسلامی ایران در سال 197...

پژوهش پیرامون نظریة دموکراسی کارل ریموند پوپر (1994-1902) و سنجش نسبت مبانی فلسفی و معرفت‌شناختی‌اش با آن، هدفی است که دانش‌پژوه در این مقاله دنبال می‌کند. اهمیّت این مبحث در نشان‌دادن پیوند و سازگاری منطقی میان مبانی علمی ـ فلسفی پوپر و موازین و آموزه‌های برکشیده از آن با مدل دموکراسی اوست. از این حیث، سعی برآن است تا با بهره‌گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی، مبانی و مقاصد دموکراسی و مؤلفه‌های برجست...

پس از واقعه­ی یازده سپتامبر 2001، آمریکا به بهانه­ی مبارزه­ی جهانی با تروریسم، شروع به بهره­برداری­های سیاسی و نظامی در افغانستان،‌آسیای مرکزی و خاورمیانه کرد.گسترش دموکراسی نیز یکی از بهره­بردار­ی­های سیاسی آمریکا در این زمان بوده است. از جمله مناطقی که امروزه ایالت متحده می­خواهد دموکراسی را در آن گسترش دهد، منطقه­ی خاورمیانه است. این هدف به دنبال حوادث تروریستی یازده سپتامبر به منظور کاهش عم...

هدف این مقاله، بررسی مشارکت سیاسی زنان، به ­منزله­ ی عاملیت یا سوژه‌‌ی بسط دموکراسی در چهارچوب ساختار حاکم بر جامعه‌­ی ایرانی است. بدین منظور، نگارندگان با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی و نیز بهره ‌گیری از نظریه‌ی ساختارگرایی آلتوسر و نظریه‌ی دموکراسی مجادله ‌ای موفه، تحلیلی جامعه‌­ شناختی از مشارکت زنان در دهمین دوره­ی انتخابات مجلس شورای اسلامی ارائه دادند. یافته‌ های پژوهش نشان می‌دهد، عدم ه...

دموکراسی گفتگویی، برخلاف دموکراسی های رایج، بر سه پایه‌ی اساسی متکی است: الف. حوزه‌ی زیست- جهان بازسازی شده؛ ب. زبان یا نیروی زبانی که دارای بنیانی عقلانی است و به عنوان تنها وسیله‌ی رسیدن به اجماع عقلانی تعریف می شود؛ و ج) مشارکت‌کنندگانی که همه در یک سطح مشابه «زبان» را به کار می گیرند که بطرف «اجماع» جهت گیری شده است. در حقیقت هابرماس چارچوب اثبات عقلانیت ارتباطی و امکان دستیابی به اصو...

مسئله تأثیر فناوری‌های نوین اطلاعات و ارتباطات بر رشد دموکراسی و مشارکت شهروندان طی سال‌های اخیر، توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. به ‌صورت نظری این فرضیه مطرح می‌شود که رشد فناوری‌های ارتباطات و اطلاعات، موجب توسعه مشارکت شهروندان و رشد دموکراسی می‌شوند. اما آزمون‌های تجربی اندکی برای تائید این فرضیه انجام شده است. پژوهش کنونی با استفاده از داده‌های پانل 189 کشور به آزمون تجربی این فرضیه...

زیستن در دهه دوم قرن بیست و یکم اقتضا می کند که در باب دموکراسی سخن برانیم و میزان حمایت و یا مخالفت از آنرا بسنجیم. امروز دیگر هیچ جای جهان پناهی برای گریز از تفکر درباره دموکراسی نیست؛ چه در غرب باشی و چه در شرق. توسعه وسایل ارتباط جمعی و ارزان و فراگیر شدن دسترسی به آن برای همگان به همراه کاهش یافتن کنترل دولتها بر مرزهای فکری و فرهنگی سرزمینهای خود، سرعت انتقال ایده های را به صورت معجزه آسا...