کردان فارس و خوزستان، از مهمترین گروه های ساکن در جنوب غربی ایران در سده های نخستین اسلامی بودند. این گروه که به زندگی عشایری مشغول بودند، در دوران فتوح اسلامی در برابر مسلمانان مقاومت کردند و حتی برای جلوگیری از پیشروی مسلمانان و سقوط ولایات داخلی ایران، اجتماع یکپارچه و متحد تشکیل دادند. تداوم و ثبات مقاومت و مبارزۀ کردان، از آغاز فتوح مسلمانان در خوزستان و فارس، تا پایان زمامداری خلفای راشدی...

این مقاله تلاشی است برای تحلیل و ارزیابی مسئلۀ "دیگری" در تاریخ روابط خارجی ایران از منظر جامعه‌شناسی تاریخی در روابط بین‌الملل. نویسنده در چارچوب رویکرد جامعه‌شناسی تاریخی و استفاده از تکنیک تبیین روایی از این رهگذر مسئلۀ "دیگری" را در روابط خارجی ایران برمی‌کاود. به‌لحاظ زمانی این مقاله دورۀ کلان تاریخی متعاقب تکوین حکومت صفوی تا ده سال نخست تأسیس نظام جمهوری اسلامی را در برمی‌گیرد. به نظر نو...

شیوع و گسترش بیماری‌های عفونی و واگیردار در سرزمین ایران همواره یکی از عوامل اصلی کاهش جمعیت و موجب صدمات فراوان انسانی، اقتصادی و اجتماعی در طول تاریخ بوده است. اگرچه اطلاعات زیادی از شیوع این بیماری‌ها در دورۀ پیش از اسلام در متون مشاهده نمی‌شود اما منابع دورۀ اسلامی گزارش‌های بسیار متعدد و مفصلی در باب شیوع امراض عفونی و به‌ویژه بیماری‌های وبا و طاعون و تلفات ناشی از آن‌ها را در اختیار پژوهش...

از عوامل مؤثر در شکوه و زیبایی معماری ایران، به ویژه در دوران اسلامی، به تزیین و آرایش بناها می توان اشاره کرد. در این میان، مسجدـ مدرسۀ آقابزرگ و مسجدـ مدرسۀ امام خمینی از شاهکارهای معماری دورۀ قاجار در شهر کاشان، از لحاظ تزیینات و به خصوص نقوش کاشی کاری حائز اهمیت هستند. بررسی و مطالعه در نقوش کاشی کاری این دو بنا می تواند باعث بازشناسی هویت فرهنگی این دو بنا شود. با توجه به خلأ نسبی علمی ـ ت...

چکیده نویسندگان مقالۀ حاضر با تکیه بر معرفت شناسی پیشینی و پسینی، در پی بررسی مفهوم عدالت از دیدگاه های مختلف در اندیشۀ سیاسی غرب و اسلام هستند، که نمود آن را می توان در جدال اندیشه ورزی تاریخ مند و فراتاریخ مندگرایی در بحث عدالت مشاهده کرد. لذا، با انتخاب روش تفهمیِ حامد ابوزید، تلاش شده است تا در دو بخش مجزا و با گزینش اندیشمندانی از سه دورۀ کلاسیک، جدید، و معاصر مغرب زمین از یک طرف و برخی از...

مکتب فلزکاری موصل یکی از فعال‌ترین و برجسته‌ترین مکاتب فلزکاری در دورۀ اسلامی هم‌زمان با اواخر دورۀ سلجوقی و دورۀ ایلخانی است. به دلیل جایگاه ویژۀ هنر فلزکاری دوران اسلامی و جایگاه خاص مکتب فلزکاری موصل، پژوهش در مکتب فلزکاری موصل بر اساس شیوه‌ها و فنون ساخت و تزئین شکل‌ها و شکل زیباشناختی آثار ضروری به نظر می‌رسد. ازاین‌رو، این مقاله درصدد تبیین ویژگی‌های مکتب فلزکاری، فنون ‌ساخت و تزئینات و م...

سواد رسانه‌ای، مهارتی حیاتی برای زیستن در عصر کنونی است. در این مقاله، ضرورت، اهداف، محتوا، شیوۀ اجرا، تدریس، ارزشیابی و محدودیت‌های ورود  آموزش سواد رسانه‌ای به مدارس کشور با روش مطالعۀ کتابخانه‌ای، اسنادی و دلفی از دیدگاه صاحب‌نظران بررسی شده است. یافته‌ها نشان داد بومی‌سازی و ورود آموزش سواد رسانه‌ای به مدارس، منجر به توانمندسازی دانش‌آموزان در استفادۀ بخردانه...

زبان فارسی در دورۀ اسلامی به گویش­های متعدد انشعاب یافته است. بسیاری از واژه­های این گویش­های متنوع طی گذشت سده­ها دستخوش تحولات آوایی و واجی گردیده است. با نگاه دقیق به ساختمان زبان و قواعد دستوری گویش­های پراکندۀ ایرانی، می­توان به پیوند میان این گویش­ها با زبان­های دوره باستانی دست یافت. گویش رایج در منطقۀ سرکویر، به لحاظ زبانی و واژگانی دارای ویژگی­های برجسته­ای است که نویسندگان را بر آن دا...

خوشنویسی و تذهیب دو عنصر اصلی تشکیل‌دهندۀ کتاب‌آرایی و کتابت قرآن هستند. تذهیب‌های مختلف قرآنی که در طول تاریخ این هنر در ایران اجرا شده‌اند دارای ویژگی‌ها و خصوصیات خاص زیبایی‌شناسانه‌اند. این هنر همواره در طول تاریخ رو به رشد بوده و در هر دوره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای تذهیب‌هایش از ویژگی‌های خاصی برخوردار بوده است، به‌طوری‌که زیباترین و ظریف‌ترین تذهیب‌های قرآنی مربوط به تذهیب‌...

برای درمان مشکلات هیجانی دانش آموزان در کشور اسلامی نیاز به یک برنامۀ مبتنی بر فرهنگ وجود دارد که مفاهیم و رهنمودهای اسلامی و قرآنی را نیز مد نظر قرار داده باشند. هدف این مطالعه بررسی تأثیر برنامۀ مشاورۀ گروهی خودبخشودگی مبتنی بر مفاهیم قرآنی بر افسردگی در دانش آموزان پسر سال اول دبیرستان بود. بر اساس نتایج تست غربالگری اجرا شده بر دانش آموزان دبیرستانی شهر اصفهان، دانش آموزان دارای سطح بالینی ...