گفتارِ حاضر نتیجۀ تأملی بر دو متن، از متن های مانوی به زبان های پارسی میانه و پهلوی اشکانی (پارتی)[1] است. متنِ نخست به زبانِ پارسی میانه، تمثیلی دربارۀ گناهِ مویه و زاری، و آزاری است که دراثرِ آن به روحِ مرده می رسد. متن دوم به زبانِ پارتی، و دربارۀ رویدادی در یکی از سفرهای مانی است.  این متن که در گروه بندیِ متن های تاریخی قرار دارد، به نوعی با متنِ تمثیلیِ نخستین درارتباط است و ظاهراً شخصیت های واحدی د...

از دوره ی ساسانیان بناهای متعددی شناخته شده که اغلب آن ها به کاخ مشهورند. هدف اصلی این مقاله شناخت کیفیت زندگی در دربار ساسانیان و درک معماری ای است که برای این نوع زندگی پدید آمده است. برای رسیدن به این مقصود، از یک سو نقشه های معماری کاخ ها را تحلیل و از سوی دیگر مستندات تاریخی را بررسی می کنیم. روش تحقیق مقاله تفسیری - تاریخی و تحلیل تطبیقیِ آرایش معماری است. پرسش های اصلی آن درباره ی چگونگی ...

همای و همایون منظومه‌ای غنایی از خواجوی کرمانی در قرن هشتم هجری است. این منظومه از تعدادی داستانِ تودرتوی کوتاه فراهم آمده است. قهرمان داستان، همای، شاهزادۀ شام است که در سفر برای رسیدن به معشوق خود، همایون، شاهزادۀ‌ چین، با مسائل و حوادث زیادی روبرو می‌شود. در این مقاله، شخصیّت‌ها، کارکردها، ساختار و ژرف‌ساخت‌های اساطیری داستان را بررسی کرده­ایم. براساس ریخت­شناسی پراپ، این منظومه از شش شخصیّت اص...

این مقاله سعی دارد تا به کمک روش گفتگو با گروه متمرکز و مطلعان کلیدی [i] ، به شناخت ژرف ساخت های موجود در شکل گیری شفای آیینی در آیین زار دست یابد. حلقه زار، شبکه ای معنوی از روابط میان افراد را دربر دارد که درک مردم شناختی ارتباط میان آنان، می تواند ساختار این آیین را فهم پذیرتر کند. به این منظور، در گفتگو با حلقه «مامافاطمه»، یکی از ماماهای معروف بندر لنگه و اعضای آن، ساختار این آیین مورد بحث...

در مقالة حاضر، با کی نگرش تطبیقی، زمینه های تاریخی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ادبی در روند شک لگیری شعر حماسی  آ یینی عاشورایی با زبان ادبی ویژه و مستقل آن، تبیین می شود و انعکاس ارزشهای آیینی )دینی( عاشورا همچون استمرار غدیر و ولایت، تولی و تبرّی، ظل مستیزی، عدالت محوری، جهاد و شهادت و تبلیغ و ترویج آرما نهای انسانی و اسلامی و اندیشه های انقلابی تشیع در گسترة ادب عربی و فارسی با ارائة نمونه های ...

بزرگترین کنگره انسانی در جهان به طور مداوم و هر ساله در موسم حج به وقوع می پیوندد و انسانی هایی با زبان ها، فرهنگ ها، ملیت ها و نژاد های متفاوت به طور هماهنگ مناسک حج را به جای می آورند. انرژی و پتانسیل بسیار زیاد ارتباطی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی نهفته در این اجتماع انسانی می تواند الگویی برای زندگی فردی و اجتماعی و نیز شکل گیری ارتباطات کارآمد در سطح ملی و جهانی باشد. تحقیق پیش رو به دنبال پاس...

این پژوهش به بررسی ساختار برنامه های مناسکی مذهبی درتلویزیون می پردازد . علی رغم اهمیت برنامه های مناسکی مذهبی به نظر می رسد کمتر آثار قابل اعتنایی به این شیوه در تلویزیون کشور ما تولید می شود. از دلایل این ضعف فقدان شناخت علمی، حرفه ای تئوریک در این زمینه است. این پژوهش با شیوه ی اسنادی ومطالعه ی موردی با هدف شناخت عناصر ساختاری برنامه های مناسکی مذهبی انجام شده است . نخست رویکرد ابزارانگا...

این مقاله به شناسایی بنیادهای اساطیری و حماسی داستان دیوان مازندران در شاهنامه با توجه به پیشینة آنها در متون اوستایی، پهلوی، سغدی و ... می­پردازد. نخستین سرچشمه­های اساطیری و حماسی دیوان مازندران در متون اوستایی و پهلوی است. در این متون دیوان مازندران در دو ساختار مینوی و انسان­گونه ظاهر شده و در برابر اهورامزدا، ایزدان و انسان­ها قرار می­گیرند. اما داستانی مستقل در کتاب نهم دینکرد آمده که چار...

یکی از غنی ترین و ارزشمند ترین انواع اشعار فارسی شعر عاشورایی با موضوع حماسه عظیم عاشورا است که در زبان فارسی جزو ادبیات آیینی قرار می گیرد. شعر و ادب آیینی به لحاظ محتوایی از چنان گستره دامنه داری برخودار است که کمتر اثر منثور و یا منظومی را می توان در عرصه زبان فارسی نشان داد که از نظر موضوعی در حیطه این نوع ادبیات قرار نداشته باشد. ادبیات آیینی از نظر ساختار لفظی و نمای بیرونی و به کارگر...