با توجه به اینکه سرزمین بلوچستان در طی دوران اسلامی دارای استقرارهای فروان بوده است، اما متأسفانه مطالعه سفالینه های اسلامی کمتر مورد توجه محققان و باستان شناسان دوران اسلامی قرار گرفته است. برای تأمین این منظور، بر آن شدیم که مجموعه سفالینه های اسلامی جمع آوری شده در بررسی شهرستان های نیک شهر و چابهار در استان سیستان و بلوچستان که به ترتیب در سال های 1381 و 1388 خورشیدی از سوی روح لله شیرازی ا...

اندرزهای شاهان ساسانی ازلحاظ تربیتی چنان ارزشمند بود که در دورۀ ساسانیان، در ابعاد متعدد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مورد استفادۀ کاربردی قرار گرفت. علاوه بر این، در ایران دورۀ اسلامی نیز این اندرزها در ابعاد متعدد، توسط اقشار مختلف، ازجمله: فرمانروایان، وزرا و نویسندگانِ نصیحت‌نامه‌ها، به کار گرفته شد. یکی از نویسندگان نصیحت‌نامه‌ها در ایران دورۀ اسلامی که از طبقه حاکم نیز به شمار می‌رفت، عنصرالمعا...

در عصر ساسانی با رسمیت‌‌یافتن دین زردشتی شاهد قدرت‌گرفتن روحانیان زردشتی و تشکیل سلسله‌مراتب آنان و ظهور دو گروه قدرتمند موبدان و هیربدان هستیم. تقریباً همة محققان بر سرِ اینکه پیشینۀ موبدان عصر ساسانی طایفۀ مغان مادی بوده است، توافق نظر دارند اما خاستگاه هیربدانِ عصر ساسانی شناخته نیست. بیشتر منابع، جایگاه هیربدان را در استخر پارس گفته­ و آنان را وابسته به مناسک ایزدبانو اناهیتا دانسته­اند. اما پ...

پایان نامه حاضر در رابطه با سفال هایی است که در طی کاوش محوطه غار کمیشان در سال 1388 بدست آمده است. محوطه غارکمیشان واقع در استان مازندران و در 10 کیلومتری شهر بهشهر قرار گرفته است. لایه های دارای سفال این محوطه همه به صورت آشفته و مضطرب بوده که شناسایی و دوره بندی این آثار را بسیار مشکل می ساخت. بر اساس فرم شناسی و مقایسه این آثارسفالی با دیگر محوطه ها از جمله گوهر تپه، تپه عباسی، غار هوتو و آ...

تاریخ نگاری محلی به ثبت و ضبط وقایع تاریخی در محدودةیک شهر، ایالت و ناحیه میپردازد، که ذیل تاریخ ملی کشور قرارمیگیرد . بنابراین، وجه اصلی و مشخصه تاریخ نگاری محلیپیوند آن با یک عرصه جغرافیایی محدود و مشخص است. براین اساس، پرداختن به نقش سرزمین دیلمَیان که یکی ازسرزمینهای تحت سلطه شاهنشاهی ساسانی محسوب میشد،در شورشها و سرانجام فروپاشی دولت ساسانی از اهمیت ویژه-ای برخوردار است. اگر چه مورخان عوامل...

سفالگری یکی از دستاوردهای بزرگ تمدن بشری است. در دوران اسلامی به علت حمایت بازرگانان، حکام و عامه مردم و نیز منع استفاده از ظروف طلا و نقره سفال گری رواج گسترده ای یافت. سفالگران، لعاب کاران، خوشنویسان و طراحان از جمله افرادی بودند که در تولید اشیاء سفالین نقش داشتند. دوره سلجوقی یکی از درخشان ترین ادوار هنری ایران است، دوره ایی که در آن هنرهای مختلفی از جمله بافندگی، معماری، فلزکاری و قلم زنی...

در­نتیجه­ی کاوش­های سال­های اخیر محوطه­ی قلعه­ی فلک­الافلاک خرم­آباد، شواهدی از وجود دژی نمایان شد که بر پایه­ی مواد فرهنگی شاخصی همچون سفال «گونه­ی لرستان» و بقایای محدود معماری و مقایسه­ی آن با یافته­های هم­زمان متعلق به دوره­ی باباجان ­III (سده­های 8-9 پ.م.) در منطقه است. این شواهد و به­ویژه سفال گونه­ی لرستان، به پادشاهی الیپی نسبت داده شده که در همین دوره در پیش­کوه لرستان دارای حکومت بوده...

سرزمین سیستان با توجه به موقعیت سوق الجیشی خود و قرار گرفتن در سرحدات شرقی کشور، نقش به سزایی را در طول تاریخ ایفاء نموده است. با استناد به منابع تاریخی تردیدی نیست که سیستان در دوره اشکانی از اهمیت و اعتبار فراوانی برخوردار بوده است، به نحوی که تاج گذاری پادشاهان اشکانی به دست خاندان سورن انجام می شد که در سیستان حکومت داشتند. علاوه بر منابع تاریخی، وجود محوطه های شاخص اشکانی همچون محوطه های ک...

دولت ساسانی از همان آغاز روی کار آمدن خود در جبهه های مختلف با دشمنان متنوع به جنگ و ستیز پرداخت و به شیوه های هجومی روی آورد به طوری که به وسیله ی سواره نظام خود و شیوه ها و تاکتیک های برتر نظامی به موفقیت های درخورد توجهی دست پیدا کرد. مدتی نگذشت که ای شاهنشاهی در فنون قلعه ستانی مهارت به سزایی یافت و توانست آلات و ادوات قلعه گیری را برخلاف حکومت های پیش از خود به کار گیرد چنان که دشمنان آنها...

در زمان ساسانیان اعتقاد به این اصل که سلطنت موهبتی است الهی که از طرف ایزدان به خاندان ساسانی اهدا شده تأثیر عمیق و عظیمی در تاریخ ایران آن زمان داشته است. پادشاهان ساسانی همواره تبار خود را ایزدی می انگاشتند و خود را پرستنده اهورامزدا معرفی می کردند. این امر نشان دهنده آن است که شاهان ساسانی خود را جانشین ایزدان بر روی زمین می دانستند و در زمره خدایان قرار می دادند. همذات پنداری پادشاه ساسانی ...