واژۀ تکامَد (hapax legomenonو در عربی: اللفظ الفرید/ الفرائد) به کلمه ای اطلاق می شود که تنها یک بار در سراسر یک متن به کار رفته باشد. بنابراین به واژه ای که تنها یک بار در متن قرآن کریم به کار رفته باشد و هیچ مشتق یا هم خانواده ای از آن، در متن قرآن نباشد، «تکامَد قرآنی» می گوییم. مثال هایی از تکامَد قرآنی عبارتند از: صَمَد، اِرم، زنجبیل، یقطین، و تسنیم. بر این اساس، واژه ای چون «تنّور» را به سبب ذکر...

از نظر تمام مفسران و نیز فیلسوفان دستیابی به معرفت برای انسان امکان‌پذیر است. آدمی می‌تواند با توسل به روش‌های مختلف به معرفت دست یابد. در این میان، حس راهی برای نیل به شناخت و طریقی برای مواجهه با جهان خارج است. حس انسان را با جهان خارج آشنا کرده پرده از رازهای حسّی برمی‌دارد. متفکّران در ارتباط با اعتبار طریق حس دیدگاه‌های متفاوتی را مطرح کرده‌اند امّا آموزه‌های قرآن و استدلال‌های که از آیات قرآ...

 دیدگاه قرآن در مورد »حق حیات« و پاسخ به چالشهاى موجود به تفصیل مورد بررسى قرار گرفته است. حق حیات، از حقوق اساسى، بلکه اساسى‌ترین حق انسان است که سرمایه اصلى وى و موهبت بزرگ الهى براى اوست. تعریف »حیات« در فلسفه و زیست‌شناسى و همچنین آغاز و فرجام آن، معرکه آراء و عرصه چند و چون زیست‌شناسان و فیلسوفان بوده، چنان که اهل شریعت و مفسّران قرآن نیز پیرامون آن به اظهارنظر پرداخته‌اند. از دو حیات جسمان...

یکی از مسائل مهم در زمینه تفسیر میان رشته ای قرآن کریم، بحث اعجاز علمی قرآن کریم در بیشتر علوم روز است. یکی از این علوم، علم پزشکی است. در علم پزشکی، به ویژه در حوزه جنین شناسی از مراحل خلقت انسان به طور گسترده بحث می شود. پرسش اساسی در این پایان نامه، این است که مرحله های آفرینش انسان از دیدگاه قرآن، روایات و علم پزشکی چیست؟ و آیا آموزه های قرآن کریم در این حوزه، جزو اعجازهای علمی قرآن به حس...

چکیده توشیهیکو ایزوتسو، زبان شناس معروف ژاپنی، تحقیقاتی ارزنده در حوزۀ قرآن پژوهی انجام داده است. وی برای نخستین بار، قرآن را به صورت مستقیم، از عربی به ژاپنی ترجمه کرد و از ره گذر این ترجمه، به نکاتی دقیق دربارۀ مفاهیم کلیدی قرآن دست یافت و موفق به تألیف دو کتاب مهم، یکی با عنوان خدا و انسان در قرآن و دیگری به نام مفاهیم اخلاقی - دینی در قرآن مجید شد. ایزوتسو در این دو اثر، بحث های معن...

درک مفاهیم و بیان مقاصد آیات قرآن همواره مورد توجه مفسّران و قرآن پژوهان بوده است. در این زمینه قرآن نیز خود به تأمّل و تدبّر در آیات دعوت نموده و این گونه بر فهم پذیر بودن کلام وحی پای فشرده است. از سوی دیگر، برخی روایات، از تفسیر به رأی و از آنچه از آن به «ضرب آیات به یکدیگر» نام برده شده، نهی نموده و گروهی بر این اساس، بهره گیری معنای یک آیه از آیات دیگر را در دایره شمول نهی یاد شده قرار داده و...

چکیده فرهنگ احسان از موضوعاتی است که هم شناخت ابعاد آن و هم راه های تحقق آن از نیازهای ضروری بشر است. هیچ جامعه ای بدون فهم و گسترش این فرهنگ به تعالی نمی رسد. ضرورت امروز و فردای جوامع بشری نهادینه کردن فرهنگ احسان است. آموزه های قرآن و عترت که ناظر به تعالی فرد و جامعه بوده، درصدد گسترش این فرهنگ در تمام زوایای زندگی مردم است. لذا پرسش اصلی این است که ابعاد انسان ساز فرهنگ احسان از دیدگاه قر...

کتاب حاضر شامل دیدگاه هایی درمورد رویکردهای نوگرا در بررسی قرآن کریم است. ضروری است که کتاب مقدس قرآن، بارها و بارها و از دریچه های مختلف بدان نگریسته شود، حال آنکه ‍‍ژرف کاوی ها پیرامون آن تمام شدنی نیست. از جمله اهداف از برگردان چنین کتابی می توان به آشنایی فارسی زبانها با قرآن پژوهی های محققین سایر کشورها از جمله اهل سنت دانست، زیرا نویسنده سعی دارد بدون پیش فرض، شیوه های خوانش علمی قرآن را...

مسأله «بصیرت» از مهم ترین مسائلی است که در قرآن کریم به آن پرداخته شده است. در اصطلاح، بصیرت عبارت از قوه ای است در قلب شخص که به نور قدسی منور بوده و به وسیله آن حقایق امور و اشیاء را درک می کند، همان گونه که شخص به وسیله چشم سر، صورت ها و ظواهر اشیاء را می بیند. اگر انسان چشم ظاهر نداشته باشد، یا به مقصد نمی رسد، و یا دیر و سخت به مقصد می رسد؛ همینطور، اگر بینش قلبی نداشته باشد و چشم باطنش ب...