هدف: هدف مقاله، پاسخ به این سؤال است که: عقل و خیال در فرایند طراحی معماری چه نقشی دارند؟ روش: روش یافتن پاسخ، از یک سو، بررسی محدودة مورد مطالعه در مباحث نظری حکمای اسلامی و بیشتر نظرات ابن عربی و فارابی به عنوان نمایندگان دو گرایش از اندیشمندان دنیای اسلام است و از سوی دیگر، یافتن نشانه‌های تأثیر این اندیشه در متون معماری و هنری است. تحقیق از نوع کیفی است و معارف به دست آمده حاصل استنتاج منطق...

در منطقه شمال ایران با توجه به فرهنگ و شرایط خاص آب و هوایی این ناحیه که تا حدی با سایر نواحی ایران تفاوت دارد، در طول زمان، معماری‌ خاصی شکل گرفته که برخاسته از فرهنگ برونگرا با ریشه‌های ایرانی و اسلامی بوده است. سقانفار، نوعی نفار است که به نام حضرت ابوالفضل، ساقی لب تشنگان کربلا بنا شده است. مبحث اصلی این مقاله با توجه به پژوهش‌های میدانی مطالعه و شناخت نفارها و سیر تکاملی آن به سقانفار، و ...

معماری مساجد در هنر اسلامی، جایگاه ویژه ای دارد. ترجمان اندیشه ها و اعتقادات هنرمندانی است که زندگی خویش را برای رسیدن به یگانگی و وحدت صرف کرده اند. مسجد شیخ لطف الله از بناهای با ارزش و زیبای معماری ایرانی ـ اسلامی دورة صفوی است که به دست معمار نامدار آن دوران، «محمدرضا اصفهانی» و به فرمان شاه عباس اول، در مجموعه میدان نقش جهان اصفهان ساخته شد. اهمیت این بنا، در معماری و تزیینات کاشیکاری آن ا...

اهداف: ترسیم پرسپکتیو به‌عنوان یکی از شیوه‌های بیان تصویری، نقش بسیار مهمی در فرآیند طراحی معماری دارد که کیفیات فضایی معماری را از دید ناظری ایستا بازگو می‌کند؛ لیکن این نحوه‌ بیان تصویری که در غرب رایج می‌باشد، مطابقتی با نگاه معماری گذشته ایران که در آن فضا ناایستا و در حرکت بوده، ندارد. از‌این‌رو درصورتی که به دنبال ارائه یک روش در تطابق با نگاه هستی‌شناسانه مبتنی بر حکمت اسلامی- ایرانی باش...

با فروپاشی سلسل? ساسانیان جامعه ایران در ابعاد مختلف دچار تحول و دگرگونی شد، هویت ایرانی نیز از این تحولات بی بهره نماند. با توجه به تغییر در عناصر هویتی، ایرانیان دچار بحران هویت شده و تلاش برای برون رفت از این بحران را آغاز نمودند. در این رساله چگونگی ظهور و بروز بحران هویت در ایران و علل و عوامل موثر برآن مورد ارزیابی قرار گرفته و درادامه به پاسخهایی که از جانب ایرانیان در مواجهه با بحران پی...

طراحی شهری ایرانی- اسلامی، به نوعی بازتاب کاربرد کلیه اصول ساختاری موجود در طبیعت می باشد. کل های موجود در طبیعت از تعاملات کل های کوچکتر با مقیاس های مختلف در سلسله مراتبی که تا ساختار ماده پیش می رود، شکل گرفته اند. بنابراین در این مقاله به سلسله مراتب به عنوان یکی از مهم ترین اصول موجود در عرفان اسلامی و مورد استفاده در شهرسازی ایرانی- اسلامی پرداخته می شود. این اصل یکی از مهم ترین قوانین لا...

چکیده شکل­گیری شهر ایرانی-اسلامی بر اصول و ارزش­هایی استوار است که همواره در برنامه­ریزی و طراحی محیط زندگی مسلمانان اهمیت بسزایی دارد و بر روابط انسان با محیط و با سایر همنوعان خویش تأثیرگذار است. در این راستا، تبعیت شهر از اصول و قواعدی در راستای برآوردن نیازهای انسان و خدمت­رسانی به او، یک مسئله­ی ضروریست. از این رو، توجه به اصول شهرسازی و معماری در راستای تحقق شهر ایر...

از روزگاران گذشته تا امروزه که موضوع پرداختن به معرّفی شهر آرمانی (یا شهر خوب یا شهر قابل زیست و مانند اینها) و ویژگی های آن شدت پیدا کرده است، بسیاری از حکما و مصلحان و داعیه داران شناخت راه های سعادتمندی بشر، اقدام به معرفی بهترین هایی برای انسان در زمینه های مختلف کرده اند؛ یکی از مهم ترین این زمینه ها بهترین و مطلوب ترین فضای زندگی انسان، اعم از شهر یا معماری بوده است. بسیاری از حکما و عرفا ...

تأملی در ادبیات متذکر به مفاهیمی چون «سنت »، «نوگرایی» و «مدرنیسم» درمعماری ایران بیانگر خلط برخی مباحث و معادل گزینی های ناکارآمدی است که همچون همیشه ناشی از مستور بودن و یا مستور نگه داشتن مبانی نظری و فکری آثار معماری و شهری برای جامعه است. در جهت ارائه درآمدی بر تعیین مرزها و حدود و چگونگی تأثیر آراء و نظریات مختلف بر معماری گذشته و معاصر ایران ، مقاله حاضر به بررسی موضوعاتی در ارتباط با مف...

نگرش معناگرایانه ( فراتاریخی ) یکی از مهمترین رویکردها را به هنر و معماری اسلامی ارائه می دهد و بیان می دارد که هنرِ اسلامی بر حقایقی که فراتر از محدوده زمان و مکان است دلالت می کند. پس هنر اسلامی از منظر این گروه دارای حقیقتی فراتاریخی است که در تاریخ متجلی و آشکار می شود. اندیشمندان و متفکرین این دیدگاه ( بورکهارت ، نصر ، اردلان ، استیرلن و ... ) هنر و معماری اسلامی را دارای هویتی عرفانی، اشرا...