●   بیان مسأله : چشمه آبگرم ورتون در روستای ورتون واقع در 35 کیلومتری شمال شرق شهرستان اصفهان، به دلیل اهمیت درمانی‌اش در ادوار مختلف تاریخی حائز اهمیت بوده است که از شواهد آن می‌توان ...

شکارنامۀ ملکشاهی یا خسروی کتابی است که در سدۀ 5ق/11م به دستور ملکشاه سلجوقی و سعی خواجه نظام الملک و به دست خواجه ابوالحسن علی بن محمّد نیشابوری براساس چندین بازنامه و شکارنامه و به خصوص ترجمۀ شکارنامۀ انوشیروانی و مشورت با استادان عهد سلجوقی تألیف شده است. این رساله حاوی یک دیباچه درباب تاریخ بازنامه نویسی در ایران تا سدۀ پنجم و دو بخش در تربیت و معالجه پرندگان و دوندگان شکاری می باشد. متأسفانه...

موسس این سلسله، ملک قاورد، حکومت محلی قدرتمندی در ایالات کرمان و مکران پایه گذاری کرد که حدود یک­صدو پنجاه سال دوام آورد. دوران زمامداری او، دوران استقرار و قوام حکومت سلجوقیان کرمان به شمار می­رود که در مجموع با عدم تمکین نسبت به سلجوقیان بزرگ همراه بود. اما هنگامی که سلاطین سلجوقی کرمان در موضع ضعف قرار داشتند، جهت حفظ سلطنت خود، تابعیت سلاجقه بزرگ را گردن می­نهادند. اوج دوران زمامداری سلجوقی...

یکی از صنایع اصلی در دوره سلجوقی که همراه با سایر صنایع و فنون به رشد و شکوفایی رسید، صنعت و هنر نساجی است. فعالیت در بخش قابل توجهی از این صنعت وابسته به تولیدات طراز و تشکیلات مرتبط با آن صورت می گرفته است که در زندگی مردم عادی و حکومتی تأثیر بسزایی داشته است. طراز بعنوان ردای تجلیلی یا ردای عزت و افتخار و یکی از نشانه های خلع ید حکام از قدرت محسوب می شده، لذا از ارزش سیاسی بالایی برخوردار بو...

مجموعه ایالات و نواحی واقع در حیطه نفوذ و قلمرو سیاسی سلجوقیان، مطابق معیارِ میزان و سطح نفود و تأثیرگذاری نظام دیوانسالاری در آنها در سه نوعِ ایالات دیوانی، ایالات اقطاعی و ایالات تابعه قابل بررسی است. با تثبیت جایگاه حکومت سلجوقی در دوره سلطنت آلپ ارسلان به تدریج بخش مهمی از سرزمین ها و ایالات واقع در قلمرو سلجوقی در حوزه نفوذ و اداره مستقیم نظام دیوانسالاری قرار گرفت که این نوع ایالات را می تو...

تحولات سیاسی و اجتماعی ایران در دهه های 420 و 430 قمری، همزمان بود با ضعف آل بویه، رشد فعالیت های اسماعیلیه، ورود صحراگردان ترکمن و غز در شرق ایران و رویارویی آنان با غزنویان. خلیفۀ عباسی، القائم، در طی قدرت یافتن طغرل سلجوقی بر آن شد تا قدرت او و به تبع آن گروه های سلجوقی را به رسمیت بشناسد. بنابر نظریه امارت استیلاء که ماوردی طرح کرده است، اگر فردی با زور بر قلمرویی مسلط می شد، در صورت دارا ب...

یکی از خصیصه‌های مهم هنر اسلامی وجود تشابهات فنی و تجسمی است که میان سفال مناطق مختلف جهان اسلام به‌ویژه سفال نوع سلجوقی وجود دارد. این مسئله بیش از همه در حوزۀ جغرافیایی ایران، سوریه و ترکیه مشاهده می‌شود. از جمله مواردی که در بررسی‌های هنر اسلامی همواره مورد توجه واقع شده تعیین خاستگاه این تشابهات است. پژوهش حاضر با در نظر داشتن این مسئله و با هدف واکاوی سمت و سوی انتقال سنت‌ها در سفال قرون 6...

از مهمترین ویژگی های دوره ماقبل سلجوقی ونماد حکومت در جهان اهل سنت و موقعیت و جایگاهی در شهرهای مکه و مدینه و تلاش برای مدیریت کاروان های حج و مسافت و محدودیت های قدرت مالی و نظامی انجام اقدامات رفاهی و عمرانی در مسیرهای حرکت کاروان های حج بازسازی مسیر مکه، اهدای پول و خلعت به خاندان های با نفوذ مکه و مجاوران خانه خدا، حفر چاههای آب در مسیر مکه و بالاخره فرستادن جامه کعبه به صورت سالیانه در دور...

در حدود سال 433ق و با ورود قاوردبن چغری بیگ به ایالت کرمان، مقدمات تأسیس دولتی جدید، با نام سلجوقیانِ کرمان که با نام قاوردیان نیز شهرت یافته است، فراهم شد. این حکومتِ تازه تأسیس، تا سال 583ق، یعنینزدیک به یک سده ونیم و به طور موروثی، در میان فرزندان و نوادگان مَلک قاورد ادامه یافت.بی شکیکی از اصلی ترین مسائل در کانون توجّه حکام سلجوقی کرمان،تلاش در راستای رونق وضع اقتصادی و بهبود معیشتِ مردمان این ...

سبک شناسی از علوم ادبی است که امروزه اهمیت خاصی یافته است و یکی از شیوه های مهم برای پی بردن به ویژگی های یک اثر، تحلیل سبک شناختی آن بر اساس زبان و ویژگی های ادبی و فکری است. سبک عهد سلجوقی با روی کار آمدن سلجوقیان در قرن ششم شکل گرفت که حد واسط سبک خراسانی و عراقی است. مختصات شعری شاعران عهد سلجوقی از نظر بنیان زبان همان زبان خراسانی است اما از نظر فکری و به ویژه از نظر مختصات ادبی تحول عظیمی...