بسیاری از متفکران و نویسندگان رمانتیک- به رغم حساسیت بسیار و آگاهی وافی از فساد و تباهی دنیا- امیدشان را برای بازیابی بهشت از دست رفته از دست ندادند. همان بهشتی که ادمیان با هبوط آدم در مضامین مذهبی و یا با پشت سر نهادن وضعیت طبیعی و به وجود آوردن قراردادهای اجتماعی برای زندگی در وضعیت جامعه مدنی به قول روسو از دست داده بودند. سرخوردگی شدید رومانتیک ها از انقلاب فرانسه آنها را به این نتیجه رهنم...

پژوهش حاضر بر آن است که علل و عوامل تغییر و دگرگونی عظیم الهۀ باستانی آب را مورد بررسی قرار دهد. در عصر ماقبل تاریخ، بر اثر پدیدة وام‌گیریِ اسطوره، باورها و آیین‌های مربوط به الهه آب به ماوراءالنهر کشیده شده است. هم‌زمان با شکل‌گیری نهایی داستان‌های حماسی در ایران این الهه علاوه بر تحولات اجتناب ناپذیر اساطیری در جریان تلفیق و هماهنگی با الگوهای مردسالارانة قبایل هندوایرانی کهن و تطبیق با سنت‌ها...

کشفمیزان بهره‌‌گیری شاعران بزرگی چون حافظ از تخیل و مهارت‌‌های زبانی در انتقال مفاهیم شعری، یکی از راه‌‌های دستیابی به ماهیت ادبیات و مؤثر سخن گفتن است. در مقالۀ حاضر، لایه‌‌های سبکی (واژگانی، نحوی، بلاغی) یکی از غزلیات مدحی حافظ، تحلیل شده و از دو بخش «روساختی» و «ژرف‌‌ساختی» تشکیل یافته‌است. بخش نخست در حوزۀ ساختار و فرم، شامل تحلیل لایۀ واژگانی و نحوی، و بخش دوم مربوط به حوزۀ مضمون و تخیل، د...

کلان روایات داستان‌های مشترک اجتماعی فرهنگی هستند که دارای مضامین مشترک می‌باشند و قابل استخراج از دل روایت‌های فردی افراد هستند. این داستان‌های کلان در اصل به منزله‌ی بافت برای داستان‌های فردی محسوب شده و مفاد مورد قبول را برای روایات فردی فراهم می‌آورند. روایات فرهنگی، منجمد و ثابت شده در زمان نیستند، بلکه مطابق با تاریخ و دوران تغییر می‌کنند. معانی فرهنگی در طول نسل‌ها تغییر کرده است، و این ...

پیشینه کاربرد نقش طاووس در هنر ایران به دوران پیش از اسلام بازمی گردد. طاووس در آیین کهن از اهمیت والایی برخوردار بوده که او را با مقوله الوهیت پیوند می داده است. این نقشمایه در دوران اسلامی نیز در مظاهر فرهنگ مانند هنر و ادبیات به صورت های مختلف دیده می شود. هرچند ویژگی هایی که در فرهنگ دوران اسلامی برای طاووس به وجود آمد با دوران گذشته تفاوت هایی دارد. امروزه در فرهنگ عامه این پرنده علیرغم زی...

نقد اسطوره ای (کهن الگویی یا اسطوره شناختی)، یکی از رویکردهای اصلی نقد ادبی معاصر و رویکردی میان رشته ای است که در این پژوهش، پس از مقدّمه ای درباره پیشینه، مبانی نظری و شیوه کاربرد آن، به تحلیل و تأویل روایات شاهنامه با این شیوه پرداخته شده است. برای این منظور، کهن الگوی "آفرینش"، به عنوان الگوی محوری انتخاب شده، بر مبنای آن، نتایج پژوهش به چهار فصل تقسیم شده است: در فصل نخست، کهن الگوی آفرین...

در این پایان نامه با رویکردی تطبیقی، دیدگاه های کلامی ادیان ابراهیمی (اسلام، مسیحیت و یهودیت) درباره آغاز آفرینش جهان و انسان و کیفّیت خلقت آسمان ها و زمین و اختلاف و اشتراک نظرهای آن ها در این زمینه واکاوی شده است. نویسنده ضمن بیان تاریخچه ادیان مذکور، تعالیم و آموزه های کتاب های آسمانی آن ها درباره آفرینش آدم و حوّا و کیفیت و مراحل خلقت آسمان ها و زمین و سایر موجودات را مطرح کرده است. این نوشتا...

چکیده: هدف از این پژوهش، شناخت نگارگری صفوی، بررسی و کشف پیوندهای درونی و ساختاری آن با مفاهیم عرفانی در موضوع غم و شادی، وصل و هجران است. با نگاهی به ادبیات عرفانی و اشعار شاعران بزرگ به¬ ویژه حافظ در می¬یابیم که چهار موضوع یاد شده از مهمترین مباحثی است که بدان پرداخته شده است. غم در نگاه عرفانی حاصل هبوط انسان بر زمین است که با هجران پیوند دارد. غم در جان انسان خودآگاه، زایید? دوری و هجران ...

این پایان نامه پژوهشی است درباره رابطه روح و جسم در آثار مولانا و عطار نیشابوری. از آن جایی که موضوع روح و حقیقت آن و رابطه آن با بدن یکی از موضوعات مهم انسان شناسی عرفانی بوده و اینکه این بحث به صورت گسترده در آثار این دو عارف بزرگ مطرح شده است. در این پایان نامه فصل اول تحت عنوان مبادی تحقیق و فصل دوم آن تحت عنوان روح و نفس در متون عرفانی که در آن نظر عرفا، فلاسفه و برخی از آیات قرآن کریم مور...

چکیده درد و رنج ازموضوعاتی است که انسان از همان آغاز زندگی با آن روبرو بوده و همواره مکاتب مختلف دینی ، فکری و از جمله برخی شاعران- که در ساختار ذهنی آنان نگاه انسان شناسانه مرکزیت داشته -به آن توجه خاصّی کرده و اغلب شاهکارهای موفق ادبی، شکوفایی خودرا درپیوند وثیق با انسان و چالش های درونی او تجربه نموده اند. ازاین رو در این تحقیق،سعی شد تا مفهوم دردورنج،علل پیدایش وراههای رهایی از آن از منظر ش...