ادبیات تطبیقی به عنوان شاخه‌ای از مطالعات ادبی به شمار می‌رود که هدف آن مقایسة آثار یک ادبیات با دیگر آثار ادبی می‌باشد. با توجه به گرایش‌هایی که اخیراً این شاخه ادبی پیدا کرده یعنی قطب تاریخی و قطب نظری، بنابراین نیاز به مطالعات جدید در زمینه‌های دیگر روز به روز بیشتر احساس می‌شود که یکی از این زمینه‌ها مطالعات ترجمه و زمینه‌های وام‌گیری و وام‌دهی است و نیز بررسی تأثیرپذیری ادبیات از یکدیگر می‌...

اندلس یا بخش اسلامی شبه جزیره ایبری در هشت سده حاکمیت مسلمین، فراز و نشیب بسیار داشته و از همان اوان با شکل گیری هسته های مقاومت مسیحی در برخورد با مسیحیان بود. از اواخر قرن پنجم هجری/یازدهم میلادی بخشهای وسیعی از قلمرو اندلس اسلامی به دست ایشان(مسیحیان)افتاد.این سقوط که روزگارپایانی آن بسیار خونبار ودلخراش است در یک فرایند طولانی فراهم آمد.علاوه بر آنکه مسیحیان با اتکال به حافظه تاریخی خود در...

فتوحات اسلامی در اندلس از سال 92ه/713 م با ورود دو سردار نامی اموی طارق بن زیاد و موسی بن نصیر آغاز شد. تحرکات نظامی مسلمانان در اندلس توام با مهاجرت و اسکان جماعت عظیمی از قبایل عرب و بربر بود، حضور فعال و پر شتاب این قبایل در سرزمین ناآشنای اندلس همواره با آرامش توأم نبود؛ در گزارش ضد و نقیض منابع و اطلاعات آشفته مطالعات، از حضور قبایل یمنی و مضری و شامی که به عربان مشهورند در کنار بربرها و ق...

با تسلط مسلمانان بر اندلس، به مرور آئین و فرهنگ اسلامی در میان ساکنان آنجا گسترش یافت . با این همه به رغم آنکه اندیشه های مختلف دینی و گرایش های گوناگون مذهبی مجالی برای بروز و ظهور در اندلس (در دوره اسلامی) به دست آوردند، تشیّع در شمار معدود مذاهبی بود که اساساً فرصتی برای بیان مبانی اعتقادی خود به دست نیاورد و به سبب وجود عواملی چند، راه برگسترش و تثبیت اندیشه های شیعی در اندلس بسته شد.پرسش اصل...

جنبش بازپس گیری اصطلاحی است که در ذیل آن روند فتح قلمروهای اسلامی اندلس، بدست مسیحیان تشریح می گردد. دوره اصلی جنبش بازپس گیری از سقوط بربشتر در سال456ق/1064م. آغاز شده و تا فتح اشبیلیه در سال 646ق/1248م ادامه می یابد. در پژوهش حاضر ضمن توصیف ماهیت جنبش بازپس گیری اندلس از سوی مسیحیان، زمینه ها و عوامل دینی موثر بر این جنبش واکاوی شده است. فرضیه غالب عبارت است از اینکه با اصلاحات دیر کلونی و تص...

بررسی جایگاه مسلمین در تاریخ علوم و توانمندی‏ها و نوآوری‏های آنان در این عرصه، از مباحث ضروری و مهمی است که اهتمام بدان موجب تعدیل اندیشه‏ی رایج افراطی در زمینه‏ی تاریخ علم می‏گردد. این مقاله برآن است که تاریخچه‏ای مختصر از پزشکی اندلس در عصر اسلامی و نوآوری‏های پزشکان مسلمان در این زمینه را به نحوی اجمالی بازگو نماید و سهم اندلس را در پیشبرد علم طب و داروسازی و نیز انتقال آن به اروپا را ارزیاب...

اندلس یکی از مراکز مهم علوم اسلامی به شمار می‌رود که طی چندین قرن شاهد رشد فزایندۀ برخی علوم و ظهور دانشمندان و تألیفات فراوان بود. زمینۀ اصلی این شکوفایی علمی را انتقال مبانی این علوم از بلاد شرقی اسلامی به این سرزمین فراهم ساخت. دانشمندانی که تحت تأثیر عوامل مختلف به اندلس می‌رفتند یا اندلسیانی که برای تحصیل به شرق سفر می‌کردند عامل این انتقال و برقرار کنندۀ روابط علمی اندلس با سرزمین های شرق...

نفح الطیب در زمرۀ واپسین منابع حکومت مسلمانان در اندلس است که مولّف آن درواپسین سال های زندگی خود، این سرزمین و مردمش را در آن به تصویر کشیده است .اثر نه تاریخ محض است و نه فرهنگنامه ای تاریخی ، بلکه دائر ة المعارف گونه ای است درتاریخ، ادب و جغرافیای اندلس و شرح احوال بزرگان آن از آغاز عصر اسلامی تا سقوطغرناطه. در این مقاله شرح احوال مقَّری و مهم ترین تألیف او نفح الطیب و ارزش واهمیت تاریخی و فرهن...

اباضیه یکی از فرقه های مهم اسلامی است که در افریقیه نفوذ کرد. پیروان این فرقه در قرن دوم هجری، دولت بنی رستم (160-296هـ .ق) را در مغرب اوسط تأسیس کردند. بنی رستم روابط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی دوستانه ای با امویان اندلس (138-422هـ.ق) برقرار کرد. این دو دولت، تنها دولت های غرب جهان اسلام بودند که روابط خوبی با یکدیگر داشتند. عوامل متعددی سبب همگرایی و پیوند مستحکم بین دو دولت گردید. مهمترین این ع...