در همه کتابهای بلاغی عربی و فارسی «جمله ­های ندا» از نوع انشاء طلبی شمرده شده است و به صرف ذکر حرف «ندا» یا حرف «ندا و منادا» و یا وجود آهنگ و لحن «ندایی» در یک جمله، آن را انشاء طلبی به شمار آورده و دارای معانی و مقاصد ثانوی دانسته­اند. مبحث ندا در زبان، موضوعی قابل تأمل است و با بررسی شواهد مشخص می­شود، ندا اقسامی دارد که نمی­توان برای همة آنها حکم واحدی صادر کرد؛ زیرا هر کدام ویژگی های خاصی ...

در تاریخ اخلاق پژوهی، تاکنون شاخه ای مستقل با عنوان «فلسفه اخلاقی» وجود نداشته است. از نظر این نوشتار هم امکان و هم مطلوبیت چنین شاخه ای در کنار دیگر شاخه های مربوط به اخلاق، وجود دارد. تاکنون بیشتر توجه پژوهشگران حوزه اخلاق (در علم اخلاق، فلسفه اخلاق، تاریخ اخلاق و...) بر این بوده است که به نحو فلسفی، تاریخی و... «در اخلاق» بنگرند. در عرصه «فلسفه اخلاقی» تأکید بر این است که به شیوه فلسفی، «با ...

ارزیابی‌های کیفیت منظر عمدتا اشاره به نقش کلیدی عناصر طبیعی و مصنوعی منظر در ایجاد رضایت‌مندی و درک زیبایی از منظر دارند. هدف از این مقاله مدل‌سازی ارزیابی کیفیت زیباشناختی منظر با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی به منظور کشف روابط حاکم در ساختار منظر و ارتباط عناصر منظر با کیفیت زیباشناختی آن است. جهت انجام پژوهش حاضر چهار بوستان (جمشیدیه، نهج البلاغه، قیطریه، آب و آتش) با تنوع بالا در کیفیت منظر ...

کانت در نقد قوه حکم نوعی از حکم را به عنوان حکم تأملی معرفی می‌کند که تا پیش از این اثر سابقه‌ای در آثار او نداشته است. او حکم تأملی را در مقابل حکم تعینی به عنوان حکمی که در آن کلی داده نشده است معرفی می‌کند. اما اگر حکم اندراج جزئی تحت کلی است، چگونه حکم تأملی بدون حضور کلی ممکن است؟ حکم تأملی چگونه می‌تواند یک حکم باشد؟ امکان حکم تأملی به گونه‌ای که کانت آن را تبیین می‌کند و تمام بح...

در سنت تفکر متافیزیکی، اندیشیدن و معرفت حاصل صرف فعالیت­های منطقی و ذهنی بشر است و درستی نتیجه ناشی از کاربرد درست قوای ذهنی و اِعمال صحیح اصول، قواعد و روش­های مناسب شناخت، همچون اصول و قواعد منطق یا روش­های تجربی. در روزگار ما پرسش­هایی چون «نظریه چیست؟» یا «تفکر چیست؟» یادآور رشته­های تخصصی­ای چون فلسفه علم یا معرفت­شناسی است. در زمانه ما جریان‌های گوناگون فلسفی، به‌ویژه فلسفه­های علم و پژوهش...

علت اصلی طرح مفهوم هماهنگی آزاد از سوی کانت، تبیین کلیت احکام ذوقی است. او مدعی است که احساس سوبژکتیو دخیل در داوری زیباشناختی، خود ناشی از حالتی ذهنی به‌نام بازی آزاد یا همان هماهنگی آزاد قوای شناختی است. از آن رو که او معتقد است تنها شناختْ انتقال‌پذیر است، می‌کوشد تا با دخالت‌دادن قوای شناختی در داوری ذوقی، ادعای اعتبار کلیِ آن را توجیه و تبیین کند. تلاش کانت برای روشن‌کردن مفهوم هماهنگی آزاد ...

واژه استتیک نزد ملدینه به دو معنا به کار می‌رود. یکی به معنای احساس و دیگری به معنای زیباشناسی هنری که درباره هنر و زیبایی بحث می‌کند. در هر دو شق نقطه مشترک حول محور مفهوم ریتم می‌گردد. با این محور به بررسی هر دو معنای استتیک خواهیم پرداخت. مسئله مورد بررسی چگونگی گذر از محدودیت ابژکتیویسم و سوبژکتیویسم در استتیک با توسل به ریتم نزد آنری ملدینه است. اهم مفاهیم استتیک آنری ملدینه را ریتم، یک زم...

جوزف ادیسون با تمرکز بر ادراک زیباشناختی، شأن خیال را به عنوان یک نیروی خداداده­ی ذهنی که چندین امکان مثبت و منفی برای لذت بردن فراهم می­کند، بالا می­برد. بخشی از نیروی خیال بدور از هر گونه علائق و انگیزه­های معرفتی، توأم با یک نگرش بی­غرض، میان حس و فاهمه آزاد عمل می­کند و لذات اولیه را از ابژه­های طبیعی یا حاضر و لذات ثانویه را از تصور و بازنمایی آنها موجب می­شود و این گونه ضرورت ارتباط هنر و...

زیباشناسی مدرن در مقوله­های زیبایی و معنا حساب خود را از زیباشناسی کلاسیک جدا کرده و تجربه­های زیباشناختی جدیدی را شکل داده است. دیگر از نگرش انسان به ایستایی و ثبات جهان، حتی در حوزه­ی تفسیر و نقد، اثری نیست. وقتی کاری، مدرن یا پست­مدرن توصیف می­شود، با الزام به درک نوعی پیچیدگی، کار نقد پویاتر و دشوارتر از همیشه خواهد شد. با وجود هم­پوشانی نقد و امر زیباشناختی، دشواریِ تعریف و تشخیص هنر مدرن و...