شاهنامۀ فردوسی به شکل گسترده و منسجم مسائل گوناگون اجتماعی را در بردارد که برخی از این مسائل در وصیّت نامۀ شاهان مشهود است . فردوسی با سرودن وصیّت نامه های فرمان روایان به دو مسأله مهم اشاره دارد : 1 – فضایل اخلاق 2 – رذایل اخلاق در اکثر وصیّت نامه ها، پادشاهان به جانشینان خود توصیه می کنند که هنگام فرمان روایی فضایل اخلاقی را مورد توجه قرار دهند و از رذایل بپرهیزند .

عبدی بیک شیرازی، شاعر، حکیم و دبیر شاه طهماسب صفوی که در سیاق و ترسل با کفایتی تمام عهده دار منصب استیفا بود، از نظیره پردازانِ نظامی گنجوی به شمار می رود که در جواب «خمسه» او به سرودن سه خمسه پرداخته است. «هفت اختر» نیز یکی از مثنوی های اوست که در قفای «هفت پیکر» سروده شده است. این گفتار ضمن مقایسه و بررسی مشابهت ها و مباینت های این دو اثر، از حیث محتوا و ساختار، نشان می دهد که عبدی بیک با تبحّر...

نفوذ و تأثیر شاهنامه فردوسی در ادب فارسی، موجب شکل‌گیری منظومه‌های حماسی ملی در ایران شد. به دنبال خاموشی تدریجی حماسه‌های ملی که از اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم قمری شروع شده بود، سرایش حماسه‌های تاریخی و پس از آن حماسه‌های مذهبی نیز شکل گرفت. با رسمیت یافتن آیین تشیّع و عنایت ویژه به اندیشه‌های دینی در دوره صفویه و حمایت دربار از سرایندگان دین خواه، تمایل شاعران به سرودن منظومه‌های حماسی - م...

داستان یوسف و زلیخا از جذاب ترین قصه های قرآنی است که ذوق و اندیشه پویای شاعران و راویان را بر آن داشته که به طبع آزمایی در مورد این قصه بپردازند. خاوری نیز از آن گروه شاعرانی است که توانایی خود را در سرودن این قصه به کمال نشان داده است. از طرفی برای نشان دادن چهره واقعی این شخصیت الهی و فرزند صدیق یعیوب، باید قرآن را منبع اساسی بیان زندگی او قرار داد. در بررسی تطبیقی این کتاب با قرآن کریم و تف...

ادیم شغنانی یکی از شاعران خوش ذوق تاجیکی است که براثر تعقیبات سال های سی ناگزیر به افغانستان مهاجرت کرد. اگرچه این دوری از وطن سبب شد که شاعر برای هم وطنان خود تاحدودی ناشناخته باشد، درپی نشر اثر دوجلدی اش باعنوان اشک حسرت که در سال ۲۰۰۰م در پاکستان به زیور طبع آراسته شد، زمینه های این آشنایی فراهم شد. این مقاله با اساس قرار دادن مقدمۀ کتاب مذکور، مطالب مختصری درخصوص زندگی شاعر و سبک شعری او بی...

عبدی بیک شیرازی، شاعر، حکیم و دبیر شاه طهماسب صفوی که در سیاق و ترسل با کفایتی تمام عهده دار منصب استیفا بود، از نظیره پردازانِ نظامی گنجوی به شمار می رود که در جواب «خمسة» او به سرودن سه خمسه پرداخته است. «هفت اختر» نیز یکی از مثنوی های اوست که در قفای «هفت پیکر» سروده شده است. این گفتار ضمن مقایسه و بررسی مشابهت ها و مباینت های این دو اثر، از حیث محتوا و ساختار، نشان می دهد که عبدی بیک با تبحّر...

مسمط «یادآر ز شمع مرده یادآر» اثر طبع دهخدا یکی از اشعار مدرن فارسی است که مورد توجه پژوهشگران حوزه ادبیات معاصر واقع شده است. این مقاله بر آن است تا با بهره گیری از رویکرد ترامتنی که از جمله رویکردهای جدید نقد ادبی به شمار می رود، به نقد و خوانش نوینی از مسمط دهخدا بپردازد. پرسش های پژوهش حاضر آن است که چرا این مسمط از اشعار مدرن به شمار آمده است؟ پیوندهای شعر دهخدا با شعر گذشته و حال فارسی چگ...

داستان یوسف و زلیخا از جذاب ترین قصه های قرآنی است که ذوق و اندیشه پویای شاعران و راویان را بر آن داشته که به طبع آزمایی در مورد این قصه بپردازند. خاوری نیز از آن گروه شاعرانی است که توانایی خود را در سرودن این قصه به کمال نشان داده است. از طرفی برای نشان دادن چهره واقعی این شخصیت الهی و فرزند صدیق یعیوب، باید قرآن را منبع اساسی بیان زندگی او قرار داد. در بررسی تطبیقی این کتاب با قرآن کریم و تف...

ادیم شغنانی یکی از شاعران خوش‌ذوق تاجیکی است که براثر تعقیبات سال‌های سی ناگزیر به افغانستان مهاجرت کرد. اگرچه این دوری از وطن سبب شد که شاعر برای هم‌وطنان خود تاحدودی ناشناخته باشد، درپی نشر اثر دوجلدی‌اش باعنوان اشک حسرت که در سال ۲۰۰۰م در پاکستان به زیور طبع آراسته شد، زمینه‌های این آشنایی فراهم شد. این مقاله با اساس قرار دادن مقدمۀ کتاب مذکور، مطالب مختصری درخصوص زندگی شاع...

شاهنامۀ فردوسی به شکل گسترده و منسجم مسائل گوناگون اجتماعی را در بردارد که برخی از این مسائل در وصیّت نامۀ شاهان مشهود است . فردوسی با سرودن وصیّت نامه های فرمان روایان به دو مسأله مهم اشاره دارد : 1 – فضایل اخلاق 2 – رذایل اخلاق در اکثر وصیّت نامه ها، پادشاهان به جانشینان خود توصیه می کنند که هنگام فرمان روایی فضایل اخلاقی را مورد توجه قرار دهند و از رذایل بپرهیزند .