این نوشتار، تحلیل حکایاتی از گرشاسب نامه با به کارگیری روش ریخت شناسی پراپ است. کاربرد این روش، آزمونی برای نظریة ریخت شناسی در نوع ادبی «اسطوره» به شمار می رود. بسیاری از اجزا و کنش های بررسی شده در روایات گرشاسب نامه با روایت شناسی پراپ یکسان است. همچنین با بررسی تطبیقی ساختار حکایات، همگونی هایی در زیر ظاهر آشفته و گوناگون آنها نمایان می شود.

در این پژوهش، ریخت‌شناسی روایت موسی‏(ع) و سامری در دو کلان‌سطح داستان و کلام در چهارچوب نظریة سیمور چتمن و واکاوی لایه‏های سطحی و بالایی روایت همچون رویدادها، زمینة داستان، شخصیت‏‏ها، نحوة انتخاب واژگان و ساختار جملات، محور وقوع و محور نقل، کانونی‌سازی و زاویة دید در جهت دستیابی به سطوح عمیق معنایی روایت و کارکرد این روایت با رویکرد درزمانی در بخش‏های فرهنگی و اجتماعیِ جامعة عصر نزول و سایر جوام...

این مقاله بر آن است تا مفهوم روایت اعتمادناپذیر را که بیشتر در حوزة ادبیات مورد مطالعه بوده است، در سینما بررسی نماید و چگونگی کارکرد راوی اعتمادناپذیر را از منظر نظریة شناخت در سینما طرح کند. بدین منظور، تلاش شده است بررسی شود چگونه خالق روایت سینمایی، در قالب کنش­ها، گفتارها، نمودهای بیرونی و رفتاری، نشانه­های محیطی و تصویری-صوتی، حس و حال فضا و شخصیت پردازی، روایت (راوی) سینمایی اعتمادناپذیر...

منظور از کانونی‌سازی، کانون دیدی است که در روایت شکل گرفته است و از آن منظر که ممکن است زمانی، مکانی، روانشناختی یا ایدئولوژیک باشد، افراد و وقایع داستانی مورد مشاهده و ارزیابی قرار می‌گیرند. در دل دلدادگی نیز در میان عناصر سازندة روایت، کانونی‌سازی حائز اهمیّت است. مندنی‌پور به عنوان یک نویسندة رئالیست و مدرن به جای تک‌صدایی، صدای شخصیّت‌های مختلف داستان را به گوش خواننده می‌رساند. در این رمان، ...

هاروکی موراکامی، یکی از مطرح­ترین نویسندگان کنونی جهان است و رمان کافکا در کرانه نیز به­عنوان یکی از پرفروش­ترین و بهترین آثار او شناخته می­شود. این مقاله به تحلیل روایت­شناختی رمان کافکا در کرانه از منظر دو نظریة روایت­شناسی و اسطوره­شناسی می­پردازد. در این راستا، پس از بررسی رویکرد رولان بارت به روایت­شناسی، روایت کافکا در کرانه با استفاده از یک جدول نشان داده می‏شود. آنچه در این رمان، نظرها ...

در میان عناصر روایت، پیرنگ و پیوند آن با زمان نقشی محوری دارد؛ زیرا نه تنها کنش شخصیت ها و زاویۀ دید راوی ـ از دیگر اجزای مهم روایت ـ در زنجیرة پی رفت های آن ظهور و بروز می یابند، بلکه کیفیت پیوستگاری آن دو در بازنمایی سبک شخصی و تکنیک های داستانی اهمیتی ویژه دارد، اما باید توجه داشت که ماهیت و زمینة موضوعی روایت نقشی اساسی در کیفیت پردازش زمانی حوادث دارد. از این رو، این جستار به شیوة توصیفی ـ...

"الیاس خوری" به عنوان نویسنده­ای آوانگارد و صاحب سبک پسا­محفوظی شناخته­ می­شود؛ رمان او "مملکة الغرباء" داستانی سیاسی- عاشقانه است که عنصر زمان روایت، در ساختار روایی این رمان، مؤلفه‌ایی قابل توجه به شمار می­رود. کامل­ترین تئوری که در تکوین زمان روایی در حوزة روایت­شناسی مطرح شده است، نظریه­ی "ژرار ژنت" فرانسویی است که وی نظریة زمان در روایت خود را در سه محور نظم، تداوم و بسامد مطرح می­سازد. ای...

تحلیل گفتمان از رویکردهای تحلیلی و پژوهشی مهم در علوم انسانی معاصر است که به رویکردی محبوب و حتی "مُد پژوهشی" در میان محققان ایرانی بدل شده است. این مقاله درقالب روایت تورفینگ از سه نسلِ نظریة گفتمان (که در آن مفهوم نسل بر شیوة تحلیل دلالت می‌کند نه توالی و ترتیب زمانی) به ارزیابی پژوهش‌های ایرانی تحلیل گفتمان می‌پردازد. نسل اول نظریة گفتمان رویکردهایی مانند تحلیل گفت‌وگو و روان‌شناسی گفتمانی را ...

«مکالمه‌‌گرایی» بنیان نظریة نیماست که از آن به «روایت نمایشی» تعبیر می‌‌کند. اما اصطلاح مکالمه‌‌گرایی با نظریة منطق گفت‌‌وگویی میخاییل باختین مطرح می‌‌شود. او این اصطلاح را در برابر تک‌‌آوایی در ادبیات و هنر مطرح می‌‌کند؛ از نظر او شعر تک‌‌صدایی را نمایندگی می‌‌کند و نثر، به‌‌ویژه رمان، عرصة چندصدایی است. از این‌رو، رمان عالی‌‌ترین نوع بیان ادبی است. با بررسی نظریات نیما که اغلب در قالب نامه بی...