نسبی گرایی که در نظریه های نقادانه جدید، اصلی پذیرفته شده محسوب می شود، حاصل تحولات فکری ای است که ریشه در فلسفه پدیدارشناسیِ هوسرل دارد و در نقد ادبی، بویژه با آرای نظریه پردازانِ «مکتب کنستانس» در نیمه دوم قرن بیستم رواج یافت. تا پیش از پیدایش این نظریه ها، سمت وسوی اصلیِ نقد ادبی را تلاش برای یافتن معنایی تغییرناپذیر در متن تشکیل می داد. این رویکرد مطلق گرا، غایت نقد ادبی را در «کشفِ» معنایی می ...

ولفگانگ آیزر یکی از دو بنیانگذار مکتب ادبی کنستانس است که نظریه‏ی زیبایی‏شناسی دریافت را مطرح کرد. مباحث مطرح در این مکتب از بنیادی‌ترین تأثیرات پدیدارشناسی در این حوزه برخوردار بود. این مکتب مخاطب را عامل فعال در فرآیند خوانش و آفریدن معنای متون می‏داند. آیزر با طرح شکاف‏ها و خلاء‏های موجود در هر اثر ادبی بر آن شد که اثبات کند مخاطب با پر‏کردن شکاف‏ها به اثر هنری زندگی می‏بخشد. او دیدگاهش را ب...

از اواسط دهه 1990 حوزه پژوهشی جدیدی به نام «وب سنجی» بر پایه روش های اطلاع سنجی جدید به وجود آمد که کار آن، پژوهش درباره ماهیت و خصوصیات وب است. این مقاله سعی دارد حوزه های منتخبی از پژوهش وب سنجی را که روند و فضای مناسبی برای توسعه دارند و همچنین برخی حوزه هایی را که در حال حاضر کمتر دارای آینده ای روشن هستند معرفی کند. پژوهش های جدید درباره پوشش و عملکرد موتورهای کاوش، آنها را به عنوان قالب و...

برخلاف رویکردهای گذشته به متون که غالباً یا ناظر به «متن» و یا «مؤلف متن» بودند، از رویکردهای امروزین نقد ادبی، پرداختن به «خوانندۀ متن» و بحث از نقشِ خواننده در معنی‌گذاریِ متن است. این دسته از نظریه‌ها برآنند که متن معنی یـا معـانی ثابـتی نـدارد بلکـه معـانی محصول خلاقیت خواننده‌اند. از مهم‌ترین مکاتب نظری امروز که به اهمیت نقش خواننده در ادراک و دریافتِ معنی، و بلکه در خلقِ معنای متن اشاره دارد ن...

این مطالعه به ‌دنبال پاسخگویی به این پرسش اساسی است که چگونه مخاطبان جوان شبکه‌های خاص ماهواره‌ای فارسی‌زبان به خوانش پیام‌های ارتباطی این شبکه‌ها می‌پردازند و چه نوع قرائت و خوانشی از این پیام‌ها دارند. برای پاسخ به این سؤال این مطالعه از رویکرد تحلیل دریافت و مدل رمزگذاری و رمزگشایی استوارت هال استفاده کرده است. این رویکرد بر این اصل استوار است که مخاطبان هنگامی که در برابر پیام‌های رسانه‌های...

نظریه عقلانیت و معنویت تلاش دارد با پیوند میان معنویت و عقلانیت، رنج‏های بشری را چاره کرده، آرامش برای انسان هدیه آورد؛ هدفی که دین را- به جهت ناتوانی از شناخت رنج‏های اصلی بشر و راه علاج آنها در دنیای معاصر- از تأمین آن ناتوان دیده، معنویت را در عصر حاضر جایگزین مناسب آن می‏داند. این رویکرد به عنوان یک نظریه طبعاً باید از چارچوب و ساختار صحیح برخوردار باشد و تأکید زیاد نظریه‎پرداز بر عقلانیت که...

هرمنوتیک در پی فهم متن است. در هرمنوتیک سنتی، متن برحسب دلالت ظاهری، دارای معنای یکتا و مشخصی است که مفسّر باید این معنا را با بازآفرینی فضای عصر مؤلف و جایگزین کردن خود به جای او دریابد، اما در هرمنوتیک جدید، متن معنای یکتای ظاهری ندارد و معنای متن وابسته به خواننده و قرائت او است و این قرائت می تواند متکثر و از منظرهای مختلفی صورت گیرد. هرمنوتیک در فرهنگ اسلامی و ادبیات فارسی از دیرباز مطرح بو...