این نوشتار در پی یافتن پاسخ این سؤال است که دین اسلام، در روابط مسلمانان با دیگر انسان‌ها، کدام‌یک از گزینه‌های جنگ و صلح را «اصل اولی» می‌داند. شمار فراوانی از عالمان دین به اصالت جنگ و، در مقابل، دسته‌ای دیگر، که شمارشان کمتر است، به اصالت صلح باور دارند. نگارندگان این سطور با در پیش گرفتن روش مطالعة کتابخانه‌ای و بازخوانی آیات و روایات جنگ و صلح و، همچنین، بررسی استدلال‌های مطرح فقیهان و مفس...

چکیده : اختلاف پیرامون «ایمان و کفر مرتکب گناه کبیره» و سرنوشت اخروی وی، که اولین مسأله مطرح در تاریخ مجادلات کلامی مسلمین بوده است، ریشه در نوع نگاه فرق مختلف اسلامی به مقوله ایمان و تلقی خاص هر یک از ماهیت و لوازم آن دارد، که در این میان تفاوت نظرها در باب رابطه ایمان و عمل، عامل اصلی بروز اختلافات بوده است. در میان فرق کلامی عامه، از بین کسانیکه عمل را داخل در ماهیت ایمان و از شروط قوام ذا...

«ایمان» و ماهیّت آن و تفاوت آن با «اسلام» از کلیدی ترین مباحث اسلامی به شمار می رود که مورد توجّه بیشتر مفسّران و متکلّمان اسلامی قرار گرفته است. از سوی دیگر علاوه بر دو مفهوم «اسلام» و «ایمان»، مقوله ی دیگری که در احادیث معصومین علیهم السّلام از جایگاه والایی برخوردار است، مفهوم «یقین» می باشد. هدف از این پژوهش بررسی و تبیین مفهوم دقیق سه واژه «اسلام» و «ایمان»، «یقین» از دیدگاه دو مفسّر بزرگ شیعه ...

"نیت" در لغت به معنای قصد است و در شرع- به تناسب مفهوم عبادت- عبارت است از قصد و اراده ای جهت دار برای طلب رضای خداوند و امتثال امرش. نیت برای تمییز عبادات از عادات و یا برای تشخیص مراتب عبادات از یکدیگر واجب است و فقها برای اثبات این امر به قرآن(بینه/آیه ی 5)، سنت: "إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بالنِّیَّاتِ" و"لَا عَمَلَ إِلّا بالنّیّة"، و همچنین اجماع و عقل استناد کرده اند. صحت آن دسته از اعمالی که ترک کردنی هستند- مانن...

دراین تحقیق، نگارنده ابتدا زمینه های شکل گیری بحث کفر و ایمان را در میان فرقه ها و گروه های اسلامی مورد بررسی قرار داده است، آن گاه مولّفه های ایمان را از نگاه فقهی و کلامی از نظر گذرانیده و سپس با تحلیل و بررسی حکایات و اشعاری که در مثنوی پیرامون مولّفه های ایمان است، حد و مرز آن را در نگاه مولوی مشخص گردانده است. آن چه پیداست نظرگاه مولوی، نظرگاهی تلفیقی از آرای فرقه ها و گروه های مختلف است. ...

در این رساله برآنیم تا به بخشی از معناشناسی که به دست آوردن حوز? معنایی دو واژ? مهم در نهج البلاغه بپردازیم؛ ایمان و کفر. ابتدا برای هر دو واژه هال? معنایی تشکیل داده و واژگان مرتبت با واژ? مورد نظر را فرض گرفته. تمام واژگان را به صورت گزاره های کلید واژه ای و همچنین گزاره های مفهومی در نهج البلاغه جستجو کرده و سپس بصورت مفهومی طبقه بندی کرده و عبارات و گزاره های مورد نظر را تحلیل می کنیم. در...

ماده 881 مکرر قانون مدنی کفر را به عنوان یکی از موانع ارث بیان کرده است. قانون گذار در این ماده کافر را از ارث مسلمان محروم دانسته و علاوه بر آن بیان می کند که اگر در میان وراث متوفی کافری، وارث مسلمان وجود داشته باشد، وارث کافر از ارث محروم می شود. با توجه به اهمیت ویژه این حکم، در گام نخست به بررسی ادله آن با توجه به منابع فقهی پرداخته شده است. پس از تحلیل ادله ارائه شده در کتب فقهی، صحت و اع...

برخی متکلمان بزرگ اسلامی، و پیش از همة آنها سید مرتضی (قده) برآنند که اگر شخصی حقیقتاً مومن شود، محال است از ایمان برگشته و کافر گردد. این متکلمان برای اثبات نظریة خود به دلیل عقلی و نقلی تمسک کرده‌اند. دلیل عقلی آنها این است که مومن مستحق پاداش ابدی و کافر مستحق کیفر ابدی است. پس اگر مومن، کافر شود، اجتما ع پاداش و کیفر ابدی پیش می‌آید که محال است. در این نوشتار، این استدلال نقد شده است. هم‌چنی...

برخی متکلمان بزرگ اسلامی، و پیش از همة آنها سید مرتضی (قده) برآنند که اگر شخصی حقیقتاً مومن شود، محال است از ایمان برگشته و کافر گردد. این متکلمان برای اثبات نظریة خود به دلیل عقلی و نقلی تمسک کرده اند. دلیل عقلی آنها این است که مومن مستحق پاداش ابدی و کافر مستحق کیفر ابدی است. پس اگر مومن، کافر شود، اجتما ع پاداش و کیفر ابدی پیش می آید که محال است. در این نوشتار، این استدلال نقد شده است. هم چنی...

کاربرد واژه ها در معانی حقیقی یا مجازی زمان خود از ویژگی هایی است که هر گوینده ای در کلام خویش به آن اهتمام ویژه دارد. بر این اساس، معانی ای که پس از ایراد سخن برای واژگان پدید می آید هرگز نمی تواند مراد گویندة آن سخن باشد و مخاطبان آن سخن نیز نمی توانند مفاد کلام را طبق معانی جدید واژه ها، استنباط کرده و به صاحب سخن نسبت دهند، بلکه باید ذهن را از معناهایی که پس از ایراد سخن برای الفاظ به وجود ...