منات، لات و عزی از شمار آن دسته از انگاره‌های جاهلی هستند که در قرآن کریم ذکر شده‌اند و در طی تاریخ، توجه قرآن‌پژوهان از طیف‌های مختلف را به خود جلب کرده‌اند. در حالیکه انگارۀ رایج در مورد ایشان، شناسایی این خدایان جاهلی به مثابۀ بنات الله یا دختران خداوند است؛ در غالب قریب به اتفاق منابع متقدم اسلامی چنین ماهیت‌دهی مشاهده نمی‌شود و حتی بنات الله به ملائکه تصریح گردیده‌اند. در این مطالعه بناست ...

اعراب قرآنی و تجزیه و تحلیل این متن مقدس بر اساس قواعد عربی، یکی از کهن­ترین علوم اسلامی قرآنی به شمار می‏آید. از سوی دیگر، به دلایلی گاه برای یک یا چند لفظ و عبارت قرآنی، اعراب‏های مختلفی ذکر شده یا محتمل می­شود. در اینجا، به توجیه صحت این اعراب‏ها یا نقد و بررسی صحت و سقم آنها نیاز می­شود. علم توجیه اعراب قرآنی، در حقیقت، متصدی این مسئله است که بر اساس مستندات متعدد، به توجیه و نقد و بررسی اع...

اعراب قرآن و تجزیه و تحلیل این متن مقدس بر اساس قواعد عربی، یکی از کهن‌ترین علوم اسلامی قرآنی است. از سویی دیگر، به دلایلی، گاهی برای یک یا چند لفظ، عبارت قرآنی، اعراب‌های مختلفی ذکر شده یا محتمل می‌شود. در این صورت است که نیاز به توجیه صحت این اعراب‌ یا نقد و بررسی صحت و سقم آن‌ها می‌شود. علم توجیه اعراب قرآنی، در حقیقت، متصدی این امر است که بر اساس مستندات متعددی، به توجیه، نقد و بررسی اعراب‌...

زمخشری، از دانشمندان بزرگ علم تفسیر، نحو، بلاغت و ادبیات است و تفسیر کشاف او بی نظیر و لبریز از گوهرهای ادب و بلاغت و به ویژه إعراب است، به طوری که مفسرین و اهل اعراب و خدمتگزاران قرآن را به خود می خواند و جذب می کند تا در دریای عمیقش فرو رفته، گوهرها شکار کنند. تفسیر کشاف زمخشری نقش مهمی در روشن نمودن معانی و مفاهیـم قرآن کریـم دارد و این روشنگری، به کمک آرای نحوی او است که در این تفسیر وجود د...

ممکن است درخواندن تفسیر و یا حتی ترجمه ای از قرآن کریم ، متوجه این نکته بشویم که چرا با این فراوانی تکرار در عبارات و الفاظ مواجه هستیم؟ مسأله آنگاه نمود بیشتری پیدا می کند که دو عبارت کاملاً و از هر حیث به یکدیگر شبیه هستند و تنها در حرف و یا حروفی ، با هم تفاوت پیدا می کنند. بر اساس فراوانی حروف به کار رفته در هر دسته عبارات مشابه به فصول مختلف تقسیم بندی شده و هر دسته آیات ، تحت عنوان گفتارها...

این پژوهش به هدف ترسیم دیدگاه قرآن کریم در خصوص جایگاه تعدد زوجات در جامعه‌ی فعلی دنبال گشته و داده‌ها از قرآن کریم، تفاسیر و کتاب‌های صاحب­نظران علوم دینی گردآوری گشته و از روش توصیفی ـ تحلیلی استفاده شده است. موضوع تعدد زوجات همواره در اندیشه­ی صاحبنظران، از دیدگاه‌های متفاوت و یا ضد و نقیض برخوردار بوده است. این پژوهش با بررسی مستند قرآنی تعدد زوجات، در پرتو اصل اخلاقی ـ حقوقی معاشرت به معرو...

یکی از اسلوب‏های بیانی قرآن کریم، که در این کلام الهی، بسیار استفاده شده، اسلوب اعتراض است. این اسلوب عبارت است از آوردن یک یا چند جمله که محلی از اعراب ندارند، در‏میان یک یا دو کلام که معنایی به‏هم‏پیوسته دارند، با هدفی غیر‏از دفع ایهام. اسلوب اعتراض در قرآن، زاید نیست؛ بلکه در جای خاص خود قرار گرفته‌ و به‏مقتضای حال، کاربرد پیدا کرده است؛ به طوری که با شناسایی موارد کاربرد آن، زمینۀ فهم درست ...

همانطور که در علم صرف، ساختمان و کیفیت کلمات مورد بحث می باشد، در علم نحو قواعد الفاظ از نظر اعراب، کیفیت به کار رفتن کلمات و بیان روابط آن ها با یکدیگر مورد بررسی قرار می گیرد. پیدایش صرف و نحو عربی برای حفظ سلامت زبان از گرداب لهجه های عامیانه و همچنین شیوائی سخن بوده است. ملت عرب از ترس تحریف قرآن کریم، به وضع قوانین نحوی پرداختند. بنابراین نحو عربی اهتمام دانشمندان را به دلیل اهمیت آن در زن...

دانش اعراب از دانش‌های کلیدی برای فهم قران و راهی برای تجزیه و تحلیل ترکیب‌های آن به‌منظور دستیابی به معنای درست و عدم انحراف در تفسیر قرآن است. این دانش نقش ابزاری و ارتباط تنگاتنگی با فهم قرآن دارد که چه بسا غفلت از آن و کم توجهی به اصول و ضوابط ضروری در بهره گیری از آن در تفسیر قرآن، منجر به آسیب‌هایی در فهم آن شده است. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی درصدد پاسخ به این پرسش است که آسیب‌های کا...