«باغ- محور» - محورهای ساختاریِ شهری تأثیرپذیرفته از باغ- یک عنصر شهری شاخص در شهرهای دوران صفویه است. نوسازی و توسعه شهر، با کمک باغ- محورها در شهرهایی همچون قزوین، اصفهان، مشهد، نیشابور و شیراز در دوران صفویه صورت گرفت. حاکمان نخستینِ صفوی، پایتخت‌های جدیدشان را با اتصال باغ‌شهرهایی به شهرهای موجود برپا می‌کردند که حول نوع خاصی از فضاهای باغ عمومی (میدان و خیابان) سازماندهی شده بود.شیراز، حیات ش...

باغ ایرانی محصول نظم تحمیلی از سوی تفکر ایرانی بر طبیعت و عناصر طبیعی از جمله آب و گیاه است. در این بین آب و عناصر آبی از اهمیت بسزایی برخوردار است و باغ ایرانی بدون حضور آب قابل تصور نیست به طوری که نقش اساسی در طراحی و ساماندهی فضای باغ دارد. از طرفی منظر عمیق به واسطه ایجاد محور مستقیم رکن اصلی در فضاسازی باغ ایرانی است. وجود آب در محور اصلی باغ و تلاقی دید با پهنه‌های آبی در انتهای مسیر از ...

در عصر صفوی با حاکمیت نظام مفهومی جدید، عناصر پیشین هنری و معماری، پذیرای معانی و شکل های تازه ای شدند. یکی از نمودهای این دگرگونی معنایی، تغییراتی است که در نمای شهری، شکل، سازه و آرایه های داخلی و خارجی گنبدهای شاخص صفوی ایجاد شد. هانری استیرلن، با اشاره به دو گنبد شاخص مسجد جامع عباسی و مدرسه سلطانی اصفهان، آنها را نمادی از درخت طوبی می داند که در خط آسمان باغ شهر صفوی به نمایش در آمده اند. ...

در باغ های شهری ایران بعضاً کوشک ها و یا سردرب های عظیم، رابط بین شهر و باغ است. استقرار اینگونه باغ ها موجب یکپارچه شدن شهر، میدان، باغ و منظر می شود. این نوشتار به دنبال تمایل و شیوة استقرار این باغ ها در شهر است. اینکه آیا این نحوه قرارگیری ارتباطی با رابطه حکومت و مردم داشته است؟ آیا مفصل شهر و باغ، فضایی اجتماعی و مردمی است یا بنایی مسلط بر میدان و خیابان، تا همچون نسخه های اروپایی باعث قدر...

باغ ایرانی محصول نظم تحمیلی از سوی تفکر ایرانی بر طبیعت و عناصر طبیعی از جمله آب و گیاه است. در این بین آب و عناصر آبی از اهمیت بسزایی برخوردار است و باغ ایرانی بدون حضور آب قابل تصور نیست به طوری که نقش اساسی در طراحی و ساماندهی فضای باغ دارد. از طرفی منظر عمیق به واسطه ایجاد محور مستقیم رکن اصلی در فضاسازی باغ ایرانی است. وجود آب در محور اصلی باغ و تلاقی دید با پهنه‌های آبی در انتهای مسیر از ...

باغ شمال تبریز، یکی از ابنیه مهم دوره صفوی و به خصوص دوره قاجار است. این عمارت در دوران بعد، به خصوص زمان پهلوی اول، به دلیل عدم رسیدگی، به کل تخریب شد و در حال حاضر به جز اسم، چیزی از آن باقی نمانده است. هدف اصلی مقاله، بازسازی نقشه ای از باغ شمال براساس اسناد و مدارک موجود در دوره قاجار می باشد. متون تاریخی و نقشه های ترسیم شده از شهر در دوره قاجار حایز اهمیت است. از بین نقشه های موجود (نقشه ...

خیابان قزوین که امروز با نام خیابان سپه در شهر قزوین به آن اشاره می‌شود از مستحدثات شاه‌طهماسب صفوی در شهر قزوین به‌شمار می‌رود. بسیاری خیابان قزوین را نیای خیابان چهار باغ صفوی (شاه‌عباسی) اصفهان برشمرده و گروهی حتی از آن به عنوان اولین خیابان در فضای شهری ایران یاد می‌کنند1.  در این میان آنچه کمتر به آن پرداخته شده است، شناخت و معرفی ساختار فضایی خیابان قزوین است. اینکه خیابان قزوی...

مازندران به‌واسطه برخورداری از مواهب طبیعی در طی اعصار گذشته محمل مناسبی برای باغ سازی بوده است. در دوره صفوی و حکومت شاه‌عباس، این منطقه برای شکار و گذراندن قشلاق از اهمیت خاصی برخوردار گشت و باغ‌های زیادی در این ناحیه احداث شد. شهر ساری نیز به‌عنوان مرکز سیاسی آن دوره، باغ‌هایی داشت که عدم شناخت آن‌ها به دلیل فرسایش طبیعی، توسعه شهرها و ادغام باغ‌ها در بافت شهر و تغییر کاربری آن‌ها، موجب مهجو...

در اواخر سدۀ نهم در بطن تجریدگرایی نقاشی ایران تمایلی آشکار به بازنمایی جهان محسوس زاده می شود. گرایش به واقع گرایی که ابتدا در نگارگری مکتب هرات و در نگاره های بهزاد پدیدار شد همچون خط پیوسته ای آثار هنرمندان اواخر سدۀ نهم و دهم ه.ق را به هم پیوند می دهد. با انتقال بهزاد به تبریز هنرمندان نگارگری مکتب دوم تبریز به پیروی از سنت بهزاد، بی آنکه با بینش آرمانی هنر نقاشی قطع رابطه کنند، نگاهشان را ...

در اواخر قرن دهم هجری قمری، با آغاز حکومت شاه‌عباس اول و انتخاب اصفهان به‌عنوان پایتخت، جلوه‌ای از باغ‌های تاریخی در مناطق ییلاقی مجاور این شهر نمود پیدا کرد. باغ تاریخی عباس‌آباد نطنز نیز از آن گونه است. پیدایی باغ‌هایی این‌چنین، به‌منظور ایجاد تفرجگاه تابستانی و همچنین اقامتگاه موقت شاه و همراهانش در طی سفر از مسیر اصفهان به مقاصدی چون شمال کشور بوده است. پژوهش پیش رو براساس منابعی ازجمله اسن...