ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭ ﺗﺤﻮﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﺳﺪﻩ ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻭﻗﻮﻉ ﭘﻴﻮﺳﺖ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺗﻲ ﺩﺭ ﺳﻴﺎﺳﺖﮔﺬﺍﺭﻱﻫﺎ، ﻓﻨﺎﻭﺭﻱﻫﺎ و ﻓﺮﻭﭘﺎﺷﻲ مارکسیسم ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ، ﺟﻨﺒﺶﻫﺎﻱ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺰ ﺩﭼﺎﺭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭ ﺗﺤﻮﻻﺗﻲ ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺟﻨﺒﺶﻫﺎﻱ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﻫﺪﺍﻑ، ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﻡﻫﺎ، ﺳﺎﺯﻭﻛﺎﺭﻫﺎ، ﺷﻴﻮﻩﻫﺎ ﻭ ﺍﻟﮕﻮﻫﺎﻱ ﺭﻓﺘﺎﺭﻱ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﻳﺎ ﺟﻨﺒﺶﻫﺎﻱ ﻧﻮﻳﻨﻲ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﺳﻼﻡ، ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﻧﻮﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻳﻲ و جریان های سلفی ﻳﺎ...

چکیده خاورمیانه در سال­های اخیر با افزایش فعالیت گروه­های تروریستی مواجه است و فعالیت این گروه­ها، واکنش­های مختلف کشورهای منطقه را در پی داشته است. هدف اصلی این مقاله، بررسی سیاست خارجی عربستان سعودی در قبال تروریسم تکفیری در عراق و سوریه با روش تحلیلی و محوریت تئوری نوواقع­گرایی تدافعی است. در همین راستا، دو پرسش اصلی مطرح می­شود: نخست، نقش تروریسم تکفیری در سیاست خارجی عربس...

یکی از جریان‌هایی که در سال‌های اخیر و به ویژه پس از تحولات خیزش عربی نقش بسزایی در سیاست‌های منطقۀ خاورمیانه ایفا کرده و هر روز بر دامنه گسترش نفوذ آن در منطقه افزوده می‌شود، جریان‌های سلفی‌گری تکفیری تروریستی است. تازه‌ترین تحولات گروه‌های تکفیری تروریستی به رویدادهای موسوم به "خیزش عربی" باز می‌گردد که نمونه‌های بارز آن در غالب "دولت اسلامی عراق" یا "دولت خلافت اسلامی" معروف به "داعش" در عرا...

مطالعات نشان می‌دهد تحلیل مسلط دربارة دلایل شکل­گیری جریان تکفیری در چارچوب واکنش به مدرنیسم و جهانی­شدن پس از دهة 90 میلادی است. با وجود نکات قابل توجه در این رهیافت، به‌نظر می­رسد توانایی کمی در پاسخگویی به سؤالاتی وجود دارد که از یک طرف به چرایی شکل‌گیری این گروه­ها در یک دورة تاریخی خاص و متأخر و از سویی دیگر به‌نسبت این جریان­ها در سطح هستی­شناختی و معرفت­شناختی با غرب به‌عنوان یک مفهوم ار...

با شروع قیام های عربی، بسیاری از محققان به شکل گیری دموکراسی و قدرت گیری جریانات دموکراتیک مسلمان در جهان عرب امیدوار بودند و از آن سخن می گفتند با این حال دیری نپایید که خوش بینی ها عملا رنگ باخت و جریانات دموکراتیک اسلام گرا در کوران حوادث و تحولات جا ماندند و در عوض گروه های تکفیری موفق به گسترش و بسط حوزه نفوذ خود شدند به گونه ای که در کمتر از چهار سال پس از آغاز بیداری عربی، ده ها گروه نظا...

بنیادگرایی در سال‌های اخیر به دلیل گسترش در بخش‌هایی از جهان چون خاورمیانه، افزایش نقش آن در منازعه اعراب ـ اسراییل، افزایش نقش سیاسی اسلام در تعدادی از جمهوری‌های شوروی سابق، رسوایی‌های اخیر بنیادگرایان مسیحی در آمریکا و... خود را به عرصه عمومی تحمیل کرده است. محققان دانشگاه شیکاگو با ارایه «پروژه بنیادگرایی» نگاهی پلورال و میان فرهنگی به تعریف بنیادگرایی کرده و معتقدند مراد از بنیادگرایی، گر...

منشأ پیدایش جریان تکفیری و عواملی که موجب رشد آن شده اند نیازمند کاوش و بررسی دقیق است؛ درواقع این جریان دارای دو دوره پیدایش و گسترش است؛ هرچند در پیدایش آن تفکرات افرادی چون احمد بن حنبل تا ابن قیّم جوزیه نقش داشته اند اما مهم ترین عامل و مقطع اوج گیری آن را باید زمانی دانست که غرب به سردمداری بریتانیا این جریان را ابزار مناسبی برای تأمین منافع خود یافت و درنتیجه با ایجاد اتحاد بین آن ها و نها...

جریان سلفیه تأثیرات و پیامدهای عمیقی در دو حوزه افکار و رفتار برای جهان اسلام به همراه داشته است. در میان جریان های مختلف سلفی، جریان تکفیری بیش از سایرین با شیعه و سایر مذاهب اسلامی دشمنی می‏کند و اکنون نیز توانسته است به مدد حمایت‏های خارجی و جذب افراطیون در جهان اسلام به اهدافی نیز دست یابد. در این مقاله با بهره برداری از نظریه پخش، تأثیرات سلفیه تکفیری بر بیداری اسلامی بررسی شده است. سلفیه ...

مقاله حاضر به مطالعه نقش فرایند دولت ملت­سازی بر شکل­گیری و تکوین بنیادگرایی دینی در خاورمیانه، به صورت مطالعه موردی عراق و سوریه پرداخته است. تبیین نقش فرایند دولت ملت­سازی  بر شکل­گیری و تکوین بنیادگرایی دینی در خاورمیانه به خصوص جوامع عراق و سوریه، تبیین مولفه­های مربوط به فرایند دولت ملت­سازی در جوامع خاورمیانه، تبیین صورت­بندی و ساختار اجتماعی جوامع عراق و سوریه، تبیین خاستگاه اجتماعی پیدا...

پرسش از تأثیر مدرنیسم در به‌وجود آمدن بنیادگرایی اسلامی دغدغه اصلی پژوهش حاضر می‌باشد. بر همین اساس فرضیه مقاله بدین قرار است که  بنیادگرایی دینی، به معنای کوشش برای احیای ارزش­های دینی، در مقابله با ایدئولوژی­ها و گرایش­های مدرن، واکنشی عمومی و سراسری در قرن بیستم میلادی بوده و در فرهنگ­های مذهبی گوناگون اعم از مسیحی، یهودی و اسلامی پدیدار شده است. تنها ویژگی‌ مشترک‌ و کلان‌ تمامی‌ این بنیادگر...