هدف مقاله حاضر پاسخ به این پرسش است که آیا وقوع انقلاب اسلامی و مطالعه آن به وسیله صاحب نظران انقلاب، دگرگونی قابل توجهی در نظریه های مربوط به فرایندجنبش انقلابی ایجاد کرده است یا خیر؟ برای پاسخ به این پرسش، که در حوزه جامعهشناسی علم است، از نظریه مرتون و به ویژه توماس کوهن درباره تغییر و تحول دانشعلمی بهره گرفته شده و این فرضیه مطرح شده است که وقوع انقلاب اسلامی ایران و مطالعه آن منجر به کشف ن...

انقلاب های سیاسی دارای ویژگی های منحصربه فرد بوده و بر اساس الگوی کنش رهبران سیاسی خود معنا پیدا می کند. انقلاب اسلامی ایران به گونه ای اجتناب ناپذیر با اندیشه سیاسی و راهبردی امام خمینی پیوند یافته است. اندیشه های امام خمینی شکل خاصی از مدل های کنش انقلابی را در ساختار سیاسی ایران و نظام بین الملل به وجود آورد که بر اساس نشانه هایی از عمل گرایی راهبردی تفسیر می شود. چنین رویکردی به معنای آن اس...

هدف اصلی مقالۀ حاضر بررسی تحول گفتمان مجمع روحانیون مبارز است که یکی ازگفتمانهای سیاسی مؤثر پس از انقلاب اسلامی بهشمار میرود. برای تحقق این هدف،لازم بود ویژگیهای گفتمان مجمع روحانیون مبارز را مطالعه و نوع و میزان تحول اینگفتمان را در دولتهای جنگ، سازندگی و اصلاحات و دولت فعلی مشخص کنیم.برای این بررسی از نظریۀ گفتمان لاکلا و موفه، به عنوان چهارچوب مفهومی، و از روشتح...

مقاله حاضر، به بررسی مقایسه‏ای انقلاب اسلامی ایران و انقلاب 25 ژانویه مصر می‏پردازد و مفروضه آن این است که بدون این بررسی، فهم و تبیین انقلاب مصر ممکن نیست. پشتوانه نظری مقاله، نظریه فرایند انقلابی و همچنین، نظریه «فرصت سیاسی» در چارچوب جامعه‏شناسی جنبش‏های اجتماعی است. کاربست این نظریه‏ها نشان می‏دهد انقلاب اسلامی ایران فرصت سیاسی مناسبی برای جنبش انقلابی مصر فراهم نمود تا در زمانی کوتاهتر و ب...

سیاست خارجی اعتدال، را می‌توان به‌منزلة واکنش نسبت به روندهای رادیکالیسم در دوره‌های خاصی از روابط و سیاست خارجی ایران محسوب می‌شود. نشانه‌های رادیکالیسم در سیاست خارجی مربوط به دو دورة تاریخی بوده است، مرحلة تاریخی اول مربوط به انعکاس موج‌های تحول انقلابی است که در نظریه کرین برینتون نیز مورد تأکید قرار گرفته است. کرین برینتون در مطالعات تطبیقی انقلاب‌های بزرگ تاریخ، به این جمع‌بندی رسید که هر...

روایت زندگی، اندیشه و مرگ حلاج دربیشتر متون عرفانی همواره از ظرفیت و توانمایگی برای معرفی زمینه‌ها ونشانه‌های گفتمان صوفیانه برخورداربوده است. برخی گفتمان‌ها بتدریج این نشانه‌ها رابعنوان «دال‌های شناور» درخود جذب و باماهیتی متفاوت مفصل‌بندی کردند وازین طریق زمینۀ تغییرگفتمان عرفانی رافراهم ساختند.دردورۀ مشروطه، برخلاف دوران گذشته که رنگ گفتمان عرفانی در متون مرتبط باحلاج رنگ غالب بودو بیشتر قرا...

از نظر تاریخی  وجه مشترک انقلاب اسلامی ایران و انقلاب های اخیر در جهان اسلام، ریشه در بیداری اسلامی یکصد سال اخیر دارد اما در نوع نظام سازی دو گونه انقلاب مورد بحث ، تمایزهایی را می توان برشمرد که عوامل موثر بر آن از موضوعات مهم برای پژوهش است. مسأله مقاله حاضر،تبیین وجوه تمایز بسترسازهای شکل دهی به نارضایتی انقلابی در ایران و کشور های اسلامی منطقه و تأثیر آن در نظام سازی آینده انقلابی این کشور...

شیعه، به طورکلی حقانیت و مشروعیت حکومت ها را براساس اعتقادش به اصل امامت نفی می کند. اما فقدان مشروعیت حاکمان در اندیشۀ شیعه، لزوما به مبارزه و شورش فعال علیه حاکمان نینجامیده است. سؤال مقاله، این است که نحوۀ تعامل و مواجهۀ عملی روحانیان با حکومت در بازۀ زمانی 1340-1357، به چه صورتی بوده است؟ برای پاسخ دادن به این پرسش، از روش تاریخی تفسیری بهره گیری شده و تلاش گردیده از طریق مطالعۀ اسناد و مدا...