کشف ظرافت‌ها و زیبایی‌های زبانی و بیانی آثار ادبی، اعم از نثر و نظم، در گرو آشنایی با علوم بلاغی است و به کمک آن‌ها می‌توان یک معنی را در راستای خلاّقیتی ادبی و هنری به گونه‌های متفاوت بیان کرد. البته این امر مشروط بدان است که تفاوت‌های مذکور مبتنی بر تخییل باشد. بررسی انتقادی ـ مقایسه‌ای این کتاب‌ها می‌تواند در شناخت بیشتر و دقیق‌تر آن‌ها بسیار مؤثر و سازنده باشد. بنابراین، این پژوهش در پی آن ا...

چکیده اسطوره یکی از عمده‌ترین پدیده‌های فرهنگی اقوام مختلف است که همواره پیوند بنیادین خود را با شعر حفظ کرده و با کارکردهای گوناگون و اشکال مختلف با آن تنیده شده است. عنصر تخییل در اسطوره، ماهیتی متناسب با ماهیت صور خیال برای آن پدید آورده است و بر این اساس، حضور اسطوره در شعر به هر دلیلی که باشد حضوری زیبایی‌آفرین است. اسطوره در گونه‌های مختلفی از انواع صور خیال در متن پدیدار می‌شود. این تصا...

یکی ازکاربرد هایی که برای عقل نزد معتزله درتفسیر قرآن رایج است ، عقل به معنای قوه ی تأویل بخشی به ظواهر آیات است ؛ زمخشری که از پیشوایان مکتب اعتزال بود و نسبت به عقاید اعتزالی خود تعصب داشت، سعی کرد به دفاع از آموزه های خود برآید و در پرتو نور عقل، با تکیه براصول عقلی و منطقی و با درک عمیق مباحث علوم بلاغی، تفسیری با رویکردی کلامی، ادبی -بلاغی بنگارد و آیاتی را که با اصول معتزله مخالف است تأوی...

اهمیت پژوهش در داستان های قرآن تا آنجایی است که نگارش، تفسیر و تدوین دربار ه آن از سده های اول اسلامی تاکنون مورد توجه عالمان و مولفان دینی بوده است. ویژگی های هنری قصه های قرآن و نحوه استفاده آن، انواع داستان پردازی و عناصر روایت داستانی چون سبک داستان پردازی، زمان، مکان، شخصیت پردازی، گفتگو، رویداد، تعلیق و ارتباط آنها با یکدیگر در کنار اهداف داستان پردازی و تصویرگری حقایق و معارف دینی از...

ثمود به عنوان قومی متمدن که توانایی مهندسی منابع طبیعی داشتند با جوامع پیشرفته امروز که دچار علم‌زدگی شده‌اند سنخیت دارند امری که نشان‌دهنده اهمیت شناخت زوایای مختلف این داستان قرآنیست.اما ابهاماتی در جزییات این داستان به ‌ویژه در مورد ناقه صالح(ع) مشاهده می‌شود که سبب ایجاد اختلاف میان مفسران شده‌است. بدین‌سبب تصویرپژوهی به عنوان یکی از شاخه‌های علم زیبایی‌شناسی، به سبب وجود مولفه‌های اندیشه، ...

تشبیه مرکّب گونه ای از تشبیه است که در آن دو هیأت به یکدیگر مانند می شوند. مشبّهٌ به در این تشبیه، بیش از یک جزء و تصویر حاصل از تشبیه، مرکّب است. در تشبیه مرکّب، عناصر متعدّدی از مشبّهٌ به مورد نظر شاعر هستند که ضمن ترکیب با یکدیگر به صورت یک «کلّ واحد» به مشبّه پیوند می خورند. در خصوص تشبیه مرکّب گفته اند: تشبیهی است که می توان تصویر حاصل از آن را به صورت یک تابلو نقاشی درآورد. این تشبیه در روند تطوّر هن...

طبیعت با جلوه های زیبا، دل انگیز و رنگارنگ خود، همیشه همه انسانها و به خصوص شاعران را تحت تاثیر قرار داده و پیوسته مورد ستایش و توصیف قرار گرفته است . یک از جلوه های خیال انگیز و جان پرور طبیعت همانا منظره طلوع و غروب خورشید، شب ، ماه و ستارگان و... می باشد و کمتر کسی را می توان یافت که لااقل یک بار هم شده تحت تاثیر آن قرار نگرفته و زبان به وصف آن نگشوده باشد. اما این توصیف ها در همه زمانها و د...

موضوعی که در این رساله به بحث دربارۀ آن پرداخته شده است نقد و بررسی کیفیت و کارکرد شعر، مبداء و ماهیت آن و تعیین نقش مخاطب و ویژگی های شاعر از دیدگاه نویسندگان و شاعران قرن چهارم تا قرن هفتم هجری است. در بین نویسندگان این دوره سه دیدگاه رایج وجود دارد. یکی دیدگاه ناقدان و نظریه پردازان سنتی از جمله: عنصرالمعالی، نظامی عروضی و شمس قیس است که کوشش ذهنی آنها بیشتر مصروف پرداختن به مسائل فرعی شعر ا...

پژوهش بر روی صدق و کذب پذیری و معناداری استعاره ها، که امروزه به پژوهشی کانونی در حوزه ی معناشناسی تبدیل شده است، از پرسش های جدی در قلمرو مطالعات ادبی به حساب می آید. این مسئله، از اصلی ترین و بنیادی ترین مسائل در گفتمان سنتی شعر و ادبیات نیز به شمار می آید و متفکرین اولیه ی مسلمان نیز، هم در گفتمان بلاغی و هم در گفتمان های دینی و سیاسی- اجتماعی از آن سخن گفته اند. از این رو، با توجه به اینکه ...