با توجه به افزایش چشم گیر حجم مقالات منتشر شده در سال های اخیر در علوم اجتماعی – جامعه شناسی، می توان پرسید آیا شبکه ی تعاملات علمی در این رشته رو به چگال تر شدن دارد و بر تکوین تراکم اخلاقی دلالت می نماید یا خیر؟ در پاسخ به این پرسش، پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای و با استفاده از ابزارهای تحلیل شبکه های اجتماعی در نرم افزار پاجک (pajek) به بررسی مقالات سه نشریه ی «مجله جامعه شناسی ایران»، «مطال...

علم شناسی امروزه به تبع علوم، توسعة فراوان یافته و رهیافتهای متنوعی چون علم شناسی منطقی-فلسفی، روان شناسی علم، جامعه شناسی علم و تاریخ علم را در برگرفته است. دانشمندان مسلمان با توسعه و رشد دانشهای مختلف روزگار خود، به بسط و تکامل علم شناسی نیز پرداخته اند و چهار رهیافت عمده و متفاوت در شناخت علوم به دست آورده اند. علم شناسی منطقی که ریشة ارسطویی دارد، در کتابهای منطق به میان آمده، و بر تحلیلها...

تحلیل و تبیین جامعه شناختی تحولات تاریخی راهنمای علمی راه حال و آینده خواهد بود. تحول علمی ای که در دوره اولیه تاریخ اسلام و یا به عبارتی در دوره تمدن اسلامی رخ داد مسأله ای است که هم بسیار به آن اذعان شده و هم مورد تحلیل و کنکاش قرار گرفته است، اما جای خالی تحلیل های جامعه شناختی که بتواند فراتر از گزارش های تاریخی و نیز تحلیل های غیرنظامند غیرعلمی قرار گیرد کاملاً مشهود است. این تحقیق عهده دار...

Referring to the importance and nature of technology and its relations with science, this paper reviews sociological theories of technology. To this end, two paradigms namely, Technological Determinism and Social, Economic and Political Determinism of Technology are critically analyzed. Later, three outstanding approaches to Social, Economic and Political Determinism of Technology, i.e. Constru...

استدلال اصلی رساله آن است درجه همجوشی علم و جامعه در ایران پایین بوده به طوریکه نظام علمی نتوانسته ارتباط ارگانیک با سایر بخش های جامعه برقرار کند. به لحاظ رویکرد روش شناختی، در این پژوهش از طرح اکتشافی متوالی در ذیل پژوهش مبتنی بر روش های ترکیبی استفاده شده است. داده های کیفی با کمک روش مصاحبه نیمه ساختمند از 25 مطلع کلیدی گردآوری شده که با روش گلوله برفی و هدفمند از رشته های شیمی، فیزیک، مهند...

جامعه شناسی علم به منزلۀ حوزه ای جدا، جدی، و نیرومند از شناخت بشری تا دهة 1970 حضور پررنگی در مناقشه های فیلسوفان نداشت. ولی از حدود اوایل آن دهه، بسیاری از فیلسوفان به گونه ای فزاینده به این حوزه از شناخت بشری روی آوردند. این حوزه از آن زمان تاکنون پیشرفت بزرگی کرده است و دگرگونی های مهمی را پشت سر گذاشته است. در مقالة حاضر نیز، با تمرکز بر جامعه شناسی علم، سعی می شود مؤلفه های اصلی و عناصر سا...

ایدئولوژیک بودن علوم اجتماعی در این تحقیق به این معناست که درعلوم اجتماعی نظریاتی وجود دارد که علاوه بر اینکه به لحاظ شواهد غیر قابل تاییداند در خدمت توجیه نظام سیاسی و فرهنگی گروه خاصی قرار گرفته اند پس با توجه به اینکه موضوع این تحقیق بررسی نظریات است قالب این تحقیق اصطلاحا فرا نظریه نامیده می شود. فرا نظریه به دو شکل ممکن است انجام شود با توجه به اینکه علوم اجتماعی یک کلیت است که شامل مبادی ...

کتاب توماس کوهن با عنوان ساختار انقلاب های علمی موجی از آثار نوشتاری جامعه شناسان را درباره کاربرد مفهوم پارادایم و مدل کوهن برای تحلیل ساختار علم جامعه شناسی در دهه هفتاد میلادی ایجاد کرد، اما نتایج این کوشش ها چندان رضایت بخش نبود، تاجایی که در دهه های بعد تحلیل پارادایمی جامعه شناسی به کلی کنار گذاشته شد. این مقاله می کوشد در کنار مروری انتقادی بر ادبیات مزبور (با تأکید بر آثار فردریکس و ریت...

انتقاد از شأن علمی جامعه شناسی اگر علیه تعابیر و تفاسیر محدود پورزیتیویستی از روشها و مافوق نظریه metatheory جامعه شناسی مطرح می شود چندان بی اعتبار نیست. این انتقادات هرگز پایه های طرح علمی تدوین مدلهای توضیحی کلی را سست نمی کند. 1) منتقدان اظهار می دارند که جامعه شناسی به هیچ یافته قانونمندی دست نیافته است ولی اصول کلی معتبر در بسیاری زمینه ها وجود دارد. 2) فرض بر آن است که تفسیر مبتنی بر...

این مقاله با هدف پیشبرد ادبیات بحث علم دینی، به ویژه در زمینۀ روش شناسی علم دینی و با بهره گیری از روش تحلیل عقلی به معرفی روشی تلفیقی می پردازد که بر استفاده از ظرفیت های اجتهاد (روش تخصصی فهم و تفسیر متون دینی) و روش های علوم اجتماعی در جهت افزایش تعامل میان آنها در مقام نظریه پردازی استوار است. نتیجۀ این تحقیق، ارائه روشی شش مرحله ای برای نظریه سازی دینی در علوم اجتماعی است که دو راهبرد استق...