بدون شک یکی از گمنامترین آثار ایران،  شهر درون خاک خفته زوزن و مسجد تاریخی آن می باشد. جالب اینجا است که با توجه به ویژگیهای شاخص هنری و دقت نظر و تعمق در تزیینات و ظرافت کاریها معماران این بنا سعی و تلاش فراوانی داشته اند تا بنایی اینچنین محکم و زیبا پای بگیرد که بعد از چندین قرن پایه های دو ایوان بزرگ آن هنوز پا بر جاست.              این بنا توسط شخصیت محلی به نام قوام الدین، موید الملک، ابوب...

یکی از کتاب های چاپ شده در حوزۀ تاریخ، کتاب دولت سلجوقیان است، که تهیه کنندگان و ناشر آن را به عنوان کتاب درسی برای دانشجویان این رشته معرفی کرده اند. امّا با توجه به ویژگی هایی که لازمة یک کتاب درسی دانشجویان است، برخی نارسایی ها در متن دیده می شود که ازجملۀ آنها می توان به ناهماهنگی عنوان و محتوا، استفاده نکردن از منابع اصلی، عدم تدقیق و توجه در تحقیقات جدید، عدم رعایت موازین علمی در ارجاعات و...

حکومت خوارزمشاهیان (49-618 ق) از جمله دولتهای ترکتبار بود که در دوران  ضعف و تجزیة حکومت سلاجقه، در خوارزم شکل گرفت. این سلسله، نظر به اتخاذسیاست حمایت از معتزله و شیعه، فرصت تاریخی و بستر مناسبی برای مکتب اعتزال وعلویان در خوارزم خاصه برای نفوذ آنان در ساختار قدرت و مناصب اداری و تشکیلاتدیوانی فراهم کرد. در این مقاله کوشش شده، مقاصد سیاسی دولت خوارزمشاهیانبازبینی شود تا بر مبنای آن نقش سلاطین ...

دو قرن پایانی خلافت عباسیان، دوره‌ای همراه با تحولات مهم و هم‌چنین متفاوت برای شیعیان بود. از نیمه قرن پنجم، بخش مهمی از سرزمین‌های اسلامی زیر سلطه سلجوقیان و سپس خوارزمشاهیان قرار گرفت. سلجوقیان پیرو و مدافع اهل‌سنت بودند، اما روابط آن‌ها با خلافت عباسی فراز و نشیب‌های زیادی داشت. خوارزمشاهیان نیز خود به عنوان یک مدعی در برابر خلافت ظاهر شدند. شیعیان به عنوان یک گروه تأثیرگذار و نقش‌آفرین در ع...

ماوراءالنهر در قرن ششم ه .ق. یکی از بی ثبات ترین و متزلزل ترین ادوار تاریخی خود را به چشم دید. شاهد این مدعا تعدد قومیت های مختلف، روی کار آمدن قدرتهای متعدد، تهاجمات و ناآرامیهای پایان ناپذیر و دست به دست شدن مکرر قدرت در دست خاندان هایی چون سلاجقه، خانیان، ختاییان و خوارزمشاهیان بود. در این عهد ماوراءالنهر شاهد تهاجم ختاییان کافربه جهان اسلام بود. از آنجا که آشفتگی در اوضاع سیاسی و نبود حک...

در پی تهاجم وحشیانه اردوی مغول به سرکردگی چنگیزخان، در طول راه اکثر شهرها منهدم و رودخانه ها در راستای اجرای روش ها جنگی آنها از مسیر خود منحرف می شد و روی صحرا از گریختگان و اجساد کشتگان پوشیده می گشت ، و اغلب بعد از عبور مغولها از هر شهر یا آبادی، فقط گرگها و کلاغها مخلوقات زنده ای بودند که در نواحی آباد و پرجمعیت سابق برای خوردن گوشت اجساد مردگان، منزل می گزیدند، و بدین وسیله مسیر طبیعی اکثر...

چکیده: سرزمین تاریخی آذربایجان در ضلع شمال غربی ایران واقع شده و در دوران باستان موردتوجه پادشاهان ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی بوده است با ورود اعراب مسلمان بسیاری از قبیله های اعراب در آذربایجان ساکن شدند و حکومت های مستقل و نیمه مستقلی را در این ایالت ایجاد کردند. یکی از برهه های مهم تاریخ ایران دوره حکومت خوارزمشاهیان است که همزمان با آن ها اتابکان در آذربایجان حکومت می کردند. حاکمیت سیاس...

خوارزمشاهیان با خاستگاه غلامی در روند تکاملی حکومت شان به جذب عناصر نظامی، اما با خاستگاه های متفاوت دست زدند و سعی کردند آنها را به موازات هم با اعمال قدرت از بالا به پایین به خدمت بگیرند. به رغم محدود بودن نهاد سپاه در دورۀ حکومت منطقه ای آنها، تعارضات محدود موجود نیز به شورش های متعدد انجامید که اوج گیری و تبدیل شدن خوارزمشاهیان به قدرتی بزرگ را به تأخیر انداخت. اما طی دورۀ اقتدار این حکومت ...

هجوم مغولان به سرزمین های اسلامی، نتایج سیاسی، اجتماعی، اقنصادی و فرهنگی گسترده ای در پی داشت. در نخستین مرحله ی هجوم که در سال 616 ه .ق. آغاز شد، در گستره ی فلات ایران، حکومت قدرتمند خوارزمشاهی در معرض تهدیدی اساسی قرار گرفت و در تداوم همین یورش ها، یکسره از میان رفت. دستگاه خلافت عباسی که گرفتار مجادله با خوارزمشاهیان بود از ظهور دشمن جدید و خطرناکی در مرز دولت خوارزمشاهی ناخرسند نبود. اسماعی...

موضوع این مقاله بررسی جایگاه دیوان عرض به عنوان بخشی از تشکیلات دیوانی حکومت محمد خوارزمشاه در سازمان اداری سپاه خوارزمشاهی است و در آن تلاش شده است تا ضعف و ناکارآمدی دیوان عرض و مقام عارض در ادارۀ لشکر و سازماندهی تشکیلات نظامی مورد بررسی قرار گیرد و تأثیر آن بر ناکامی های محمد خوارزمشاه در برابر حمله مغول و فروپاشی دور از انتظار حکومت وی نشان داده شود. این نوشتار بر آن است بر اساس روش تحلیلی...